پرچمدار خراسانی کیست؟‌

نویسنده کتاب «عصر ظهور» در این رابطه می‌نویسند: «اندکی پیش از ظهور حضرت مهدی(ع) در میان ایرانیان شخصی با عنوان سیّد خراسانی ظاهر شده که رهبری سیاسی مردم را به عهده می‌گیرد. شعیب بن صالح نیز پرچمداری را عهده‌دار می‌شود. ایرانیان تحت رهبری این دو تن، نقش مهمّی را در حرکت ظهور آن حضرت ایفا می‌کنند. سیّد خراسانی و شعیب، جنگ را در مرزهای ایران، ترکیه و عراق هدایت می‌کنند و نیروهای مستقر در شام، خود را به پیش رانده و در همان زمان، از دو جناح عراق و شام آماده پیشروی بزرگ به سوی فلسطین و قدس می‌شوند».۱

پرچم خراسانی

از سخنان معصومان(ع) به دست می‌آید که پرچم‌های متعدّدی از شرق یعنی بلاد شرقی ایران تا سرحدّ چین قیام می‌کنند که ظاهراً محلّ اجتماع آنها خراسان است و خراسانی نیز که پرچم مستقلّی دارد با کمک آنان، حرکت خود را آغاز می‌نماید، پرچم خراسانی مهم‌ترین آن پرچم‌هاست. و به این اعتبار از همه آنها به رایات شرقی تعبیر شده که دارای پرچم‌های سیاه هستند.

نکته دیگر اینکه در روایات به سه پرچم از خراسان اشاره شده است که در سه مرتبه قیام می‌کنند که دو مورد از آنها تحقّق یافته؛ یکی «بیرق‌های سیاه ابومسلم خراسانی» که برای تشکیل دولت بنی‌العبّاس بوده است و دوم «پرچم مغول» که از ناحیه خراسان آمد و دولت بنی‌العبّاس را بر هم زد، لیکن پرچم سوم باقی مانده و اوست که متصّل به ظهور امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ خواهد بود و با سفیانی خواهد جنگید. حضرت باقر(ع) فرمودند: «آنگاه که لشکر سفیانی در کوفه مشغول قتل و غارت باشند، بیرق‌هایی از طرف خراسان برسند که منزل‌ها را به سرعت طی کنند و با ایشان، چند نفر از اصحاب قائم ـ ارواحنا فداه ـ باشد».

رسول خدا(ص) در روایتی این‌گونه فرمودند: «خداوند برای ما اهل بیت آخرت را بر دنیا برگزیده است. همانا پس از من دودمانم آواره و مطرود واقع خواهند شد؛ تا آنگاه که پرچم‌های سیاه از سوی مشرق پدیدار شود. پس آنان حق را طلب کنند لیکن به ایشان داده نشود، پس می‌رزمند و پیروز می‌شوند پس هر کس از شما و نسل شما ایشان را درک کرد باید خود را به آنان رساند اگرچه بر روی یخ‌ها بخزد آنان امر را به مردی از خاندان من می‌سپارند که زمین را از عدل و داد لبریز می‌سازد پس از آنکه از ظلم و جور مالامال شود.

براساس روایاتی که در منابع حدیثی شیعه (مانند «غیبت» نعمانی و طوسی) در خصوص این شخص وارد شده است، احتمال دارد بتوان خراسانی را یاور خراسانیان، رهبر آنان و فرمانده لشکر خراسان تفسیر کرد. گاهی نیز از او تحت عنوان هاشمی یاد شده است. با این حال در روایات، از پرچمدار سپاه ایران سخن به میان آمده و آن شعیب بن صالح است.

امیرمؤمنان(ع) می‌فرمایند: «سفیانی و صاحبان پرچم‌های سیاه با یکدیگر روبرو می‌شوند (احتمالاً سپاه سیّد خراسانی یا سیّد هاشمی)؛ در حالی که میان آنان جوانی از بنی‌هاشم است که در کف دست چپ او، خال سیاهی است و در پیشاپیش لشکریان او، شخصی از قبیله بنی تمیم به نام شعیب بن صالح قرار دارد».۲
در روایات از عمّار یاسر نقل شده که: «شعیب بن صالح، پرچمدار حضرت مهدی(ع) است».۳ در منابع اهل سنّت نیز آمده است: «فرمانده لشکریان پیشرو حضرت مهدی(ع) مردی از قبیله بنی تمیم است که محاسن کمی دارد و او را شعیب بن صالح نامند».۴

و نیز: «از خراسان سپاهی حرکت می‌کند که کمربندهای سیاه و پیراهن سفید پوشیده‌اند، جزو پیش‌قراولان سپاه، فرمانده‌ای است به نام شعیب بن صالح… آنان سپاهیان سفیانی را شکست داده، گریزان می‌کنند و در بیت‌المقدّس فرود می‌آیند و زمینه ظهور حضرت مهدی(ع) را پایه‌ریزی می‌کنند».۵

به هر حال وجود سیّد خراسانی را بپذیریم یا نه و اینکه او رهبر سپاهیان ایران است، در روایات از شعیب بن صالح تحت عنوان پرچمدار و پیش‌قراول سپاه ایران و از زمینه‌سازان حکومت جهانی حضرت مهدی(ع)، سخن به میان آمده است که احتمالاً مورد سؤال شما نیز همین شخص است.

شعیب بن صالح

شعیب بن صالح جوانی است گندمگون، لاغر، با ریش کم‌پشت، صاحب بصیرت و یقین از اهالی ری که اندکی پیش از ظهور حضرت در میان ایرانیان، ظاهر شده و نقش رهبر نظامی را در حرکت ظهور آن حضرت، ایفا می‌کند. او مردی است شکست‌ناپذیر، اگر کوه در مقابلش بایستد آن را منهدم کرده و عبور می‌کند.

وی به همراه سیّد خراسانی که رهبری سیاسی ایرانیان را به عهده دارد، پرچم اسلام را به حضرت مهدی(ع) می‌سپارند و با نیروهای خود در نهضت آن حضرت شرکت می‌کنند. خراسانی و شعیب در زمره یاران خاصّ آن حضرت قرار می‌گیرند و شعیب بن صالح به فرماندهی کلّ نیروهای حضرت مهدی(ع) منصوب می‌گردد.
البتّه احتمال دارد که جهت حفظ و ایمنی، نام او مستعار باشد تا وعده الهی محقّق شود. همچنین امکان دارد که نام او و نام پدرش مشابه شعیب و صالح یا به معنای این دو باشد.

برخی روایات وی را اهل سمرقند ـ که هم‌اکنون در اشغال شوروی است ـ می‌داند، امّا بیشتر روایات می‌گوید که او اهل ری است و با قبیله بنی‌تمیم نسبتی دارد و اینکه از یکی از بخش‌های بنی‌تمیم ـ به نام محروم ـ می‌باشد و اینکه وی غلامی از بنی‌تمیم است.۶ روایتی که می‌گوید فاصله میان خروج شعیب و سپردن زمام امور را به مهدی(ع) ۷۲ ماه است را می‌توان حکم به صحّت آن نمود که در این صورت، ظاهر شدن خراسانی و شعیب، شش سال قبل از ظهور حضرت مهدی(ع) خواهد بود.۷

برای مطالعه در این زمینه می‌توانید به منابع زیر رجوع کنید:
۱. چشم‌اندازی به حکومت مهدی، نوشته نجم‌الدّین خراسانی،
۲. تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور، نوشته مصطفی صادقی.

ماهنامه موعود شماره ۱۰۵

پی‌نوشت‌ها:
۱. کورانی، عصر ظهور، ص ۲۷۰.
۲. ابن حماد، فتن، ص ۸۶.
۳. ابن طاووس، ملاحم، ص ۵۳.
۴. شبلنجی، نور الابصار، ص ۱۳۸.
۵. ابن حماد، همان، ص ۸۴ و عقد الدرر، ص ۱۲۵.
۶. کورانی، همان، صص ۲۴ و ۳۲ و ۲۷۱.
۷. همان.