پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
مسئله مهدویت، انتظار مصلح و موعود منتظر، از ویژگی‌های دین اسلام نیست، بلکه همه ادیان و مذاهب آن را پذیرفته‌اند و تنها اختلاف موجود بین آن‌ها در نام‌گذاری است.
پیامبران الهی، که هر یک از آن‌ها مصلح دوران خود بوده‌اند، از ظهور کسی خبر می‌دهند که جهان را به تسخیر خود در می‌آورد و بر همه کره زمین حکم‌رانی خواهد کرد و گسترده عدالتش اقطار زمین را فرا می‌گیرد.
حضرت مهدی(عج) به عنوان منجی موعود که تمام ادیان الهی به ظهورش پیروان خود را وعده داده‌اند، تمام پیامبران از خضر نبی تا عیسی‌بن مریم (علیهم السلام و الصلاه) به او اقتدا می‌کنند. اما آنچه حائز اهمیت است، شباهت‌های بسیاری میان حضرت عیسی بن مریم (ع) با مهدی موعود(عج) است که برخی از این شباهت‌ها اشاره می‌شود:
* یاری و تأیید شدن از سوی جبرئیل
«جبرئیل» کلمه‌ای است عبرانی، به معنای «بنده خدا»، و نام فرشته وحی و از بزرگان ملائکه است که بر همه انبیا یا بر اولوالعزم از آنان و یا بر بعضی از پیغمبران الهی نازل شده و وحی خدا را به آن‌ها ابلاغ می‌کرده است. نقل شده که وی حدود بیست و چهار هزار بار بر حضرت محمد (ع) و ده بار بر عیسی مسیح (ع) فرود آمده است.
رسول گرامی اسلام (ع) فرموده‌اند: «جبرئیل از همه فرشتگان برتر است.»
خداوند متعال در قرآن حکیم می‌فرماید: «وَآتَیْنَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنَاتِ وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ؛(ایدناه بروح القدس) یعنی عیسی بن مریم را با معجزه‌ها و به وسیله جبرئیل تقویت نمودیم.
بیشتر مفسران، روح‌القدس را به جبرئیل تفسیر کرده و گفته‌اند: منظور آیه آن است که خداوند، عیسی (ع) را با روح القدس و جبرئیل تأیید و تقویت فرموده؛ یعنی جبرئیل را مددکار عیسی قرار داده است؛ البته برخی دیگر از مفسران نیز گفته‌اند: مراد از روح القدس، همان نیروی غیبی است که عیسی (ع) را کمک می‌نمود و با همان اسرار آمیز، مردگان را زنده کرده و بیماری‌های صعب‌العلاج را شفا می‌داد. تفسیر، روح‌القدس یعنی امدادهای غیبی و الهی، که انسان را در انجام‌ها و کارهای دشوار یاری می‌کند.
چرا در میان پیامبران الهی، تنها حضرت عیسی (ع) به این شرافت اختصاص یافته، که همه پیامبران به وسیله جبرئیل تأیید شده‌‌اند؟ گفته شده: به این دلیل که کودکی تا آخر عمر و حتی پس از نزولش به وسیله جبرئیل تقویت شده و شد.
خدای متعال در سوره «مائده» می‌فرماید:
«إِذْ أَیَّدتُّکَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَکَهْلًا»
تو را با روح القدس (جبرئیل) تقویت کردم که با مردم در گهواره و به هنگام بزرگی و پختگی، سخن می‌گفتی.
امام ششم(ع) فرمود:
نخستین کسی که با قائم (ع) بیعت می‌کند، جبرئیل علیه‌السلام است. وی در چهره پرنده‌ای سفید از آسمان فرود آمده و با آن حضرت بیعت می‌کند، آن گاه یک پا بر بیت‌الله و پای دیگرش را بر بیت‌المقدس گذاشته و با صدای زیبا و بلند، به گونه‌ای که همگان بشنوند، می‌گوید: «فرمان خدا رسید؛ پس آن را با شتاب نخواهید»
همچنین امام صادق (ع) می‌فرماید:
زمانی که خداوند به قائم آل محمد (ع) اجازه خروج دهد… خداوند جبرئیل را می‌فرستد تا نزد او بیاید. جبرئیل در حجر اسماعیل نزد آن حضرت می‌آید و می‌گوید: چه چیز مردم را می‌خوانی؟ حضرت دعوت خود را به او خبر می‌دهد.
جبرئیل می‌گوید: من نخستین کسی هستم که با تو بیعت خواهم نمود، دست خودت را برای بیعت باز کن، پس دست در دست بقیه الله الاعظم – روحی له الفدا – می گذارد.
امام پنجم (ع) نیز فرمودند:
هنگامی که مهدی (ع) قیام کند، جبرئیل در سمت راست او و میکائیل از طرف چپ وی حرکت می‌کنند ترس نیز در جلو و عقب لشکرش، به مدت یک ماه سیر می‌کند.
حکیمه خاتون می‌گوید:
وقتی امام حسن عسکری (ع) فرزند دلبندش را از من گرفت، مرغانی آسمانی بال‌های خود را بر سر آن جناب گسترانیدند. پس حضرت، بزرگ مرغان را آواز داد و فرمود: او را بردار و محافظت کن و هر چهل روز او را به سوی مادرش باز گردان حکیمه خاتون می‌گوید: گفتم این مرغ چه بود؟ آن حضرت فرمود: این روح‌القدس (جبرئیل) بود.
امام جواد (ع) فرمود:
گویا می‌بینم که حضرت قائم (ع) در روز شنبه، عاشورا را هنگام ظهر، بین رکن و مقام در کنار کعبه ایستاده است و در برابر او جبرئیل صدا می‌زند: بیعت برای خداست؛ پس زمین را از عدالت پر می‌کند، همان گونه که از ظلم و جور پر شده بود.
حدیث مزبور، در برخی از کتاب‌ها از ابوبصیر از امام ابو جعفر باقر (ع) و یا ؟علی بن مهران از امام باقر (ع) و در برخی نسخه‌ها از ابو عبدالله صادق (ع) و در برخی دیگر از علی بن مهزیار از ابوجعفر (ع) ذکر شده است. اگر ابو بصیر باشد امام باقر یا صادق (ع) صحیح است، ولی اگر علی بن مهزیار باشد، درست نیست، چون وی رضا، امام جواد و امام هادی (ع) حدیث می‌کند و محضر امام باقر و صادق (ع) را کرده است.
امام باقر (ع) می‌فرماید:
گویا هم اکنون حضرت قائم (ع) و یارانش را می‌بینیم … که فرشته (بزرگ خدا) جبرئیل در سمت راست حضرت مهدی و میکائیل در سمت چپ آن حضرت حرکت می‌کنند و ترس و وحشت پیشاپیش سپاهیانش و پشت سر آن‌ها به فاصله یک ماه در حرکت است و خداوند او را با پنج هزار فرشته آسمانی یاری می‌رساند.
* شباهت‌های اندام مهدی(عج) به مردان قبیله مسیح(ع)
حذیفه فرزند یمان از پیامبر اکرم (ص) روایت کرده است:
المهدی ولدی، وجهه کالقمر، واللون منه لون عربی، والجسم جسم اسرائیلی، میلا الارض عدلا کما ملئت جورا، یرضی بخلافته اهل السماوات و الارض والطیر فی الجو
پیامبر اکرم (ع) فرمود: مهدی از نسل من است. سیمایش چون ماه تابان، رنگش عربی (گندم گون) و جسمش اسرائیلی است(یعنی قامت رشید، راست و قوی دارد) زمین را از عدل و داد پر می‌کند همان گونه که از جور و ستم پر شده است. به خلافت او، اهل آسمان‌ها و زمین و حتی پرنده هوا رضایت می‌دهند.
ابو امامه باهلی گوید: رسول خدا (ع) فرمودند:
میان شما مسلمانان و روم، چهار بار صلح نامه منعقد می شود چهارمین آن به دست مردی از نژاد هرقل است که تا هفت سال دوام خواهد داشت. مستور بن غیلان، از تیره عبدالقیس، پرسید: یا رسول‌الله، امام و رهبر مردم در آن روز چه کسی است؟
فرمود: مهدی که از نسل من است (از نظر قوت و قدرت) چهل ساله است، گویا صورتش چون ستاره درخشان و در گونه راستش خایل سیاه و بر دوش او دو عبای قطوانی و مانند مردان بنی‌اسرائیل (قوی، پر قدرت و رشید) است همه گنج‌ها را بیرون می‌آورد و دروازه‌های شرکت به رویش گشاده می‌شود.
توضیح:
اسرائیل در لغت به معنای قوت و قدرت آمده است، بعضی گفته‌اند: اسرائیل، نام دوم یعقوب است. مرد شامی از امیرالمومنین پرسید: شش نفر از پیامبران دارای دو اسم هستند، آنان کدام‌اند؟ آن حضرت در جواب فرمود:
یوشع بن نون (وصی حضرت موسی (ع)) که همان ذوالکفل است؛ یعقوب که همان اسرائیل است؛ حضر که نام دیگرش حلقیا (در نسخه بحارالانوار «تالیا») است؛ یونس که اسم دومش ذوالفنون است؛ عیسی که نام دومش مسیح بوده و محمد، که احمد نیز نامیده شده است.
و بعضی دیگر آن را لقب می‌دانند.
در مجمع البیان، و به پیروی از ایشان، در تفسیر نمونه، آمده است: اسرائیل نام دیگر یعقوب پدر یوسف، فرزند اسحاق، فرزند ابراهیم خلیل است. در بیان علت نام و اسم دوم یعقوب، قاموس کتاب مقدس می‌گوید: اسرائیل به معنای کسی است که بر خدا پیروز گشت. چون یعقوب هنگام کشتی گرفتن با فرشته خدا و پیروز شدن بر او، به این نام ملقب گردید. نیز می‌نویسد: چون ثبات و استقامت و ایمان خود را ظاهر ساخت، خدا اسم او را به اسرائیل تغییر داد.
در «سفر پیدایش» آمده: یعقوب، راحیل و لیه با فرزندانشان به سرزمین‌های ابراهیم و اسحاق در کنعان باز می‌گشت. یعقوب در راه با آن موجود الهی، دوباره برخورد کرد و شبانگاه دو زوجه، دو کنیز و یازده پسر خود را برداشته، آنان را از معبر یبوق عبور داد. ایشان را برداشت و از آن نهر عبور داد و همه دارایی خود را نیز عبور داد، و یعقوب تنها ماند و مردی با وی تا طلوع کشتی می‌گرفت و چون او دید که بر وی غلبه نیم‌یابد، کف ران یعقوب را لمس کرد و کف ران یعقوب در کشتی گرفتن با افشرده شد. پس یعقوب گفت: «مرا رها کن، زیرا فجر می‌شکاف». گفت: «تا مرا برکت ندهی، تو را رها نکنم.» به وی گفت: «نام تو چیست؟» گفت: «یعقوب» گفت: «از این پس، نام تو یعقوب خوانده نشود، بلکه اسرائیل زیرا با خدا و با انسان مجاهده کردی و نصرت یافتی». یعقوب گفت: «مرا از نام خود آگاه ساز؟» گفت: «چرا اسم مرا می‌پرسی؟ و او را در آن جا برکت داد و یعقوب آن مکان را «فنوئیل» نامیده، گفت: «زیرا خدا را روبه‌رو دیدم و جانم رستگار شد».
بدیهی است که داستان کشتی گرفتن اسرائیل با فرشته خداوند و یا با خود خدا، که در تورات کنونی آمده واقعیت ندارد، و بیش از داستانی ساختگی نیست. چنین داستانی خود یکی از دلیل‌های تحریف تورات است.
برخی دیگر بر این باورند که رای دوم (لقب بودن اسرائیل) درست است. همان گونه که از «دعای سمات» می‌توان استفاده نمود، در آن جا که آمده است: «ولیعقوب اسرائیلک» و برای یعقوب اسرائیل تو و چون اسرائیل به معنای بنده و برگزیده خداست (چرا که «ایل» در لغت عبرانی به معنای خدا و «اسری» یعنی بنده، پس در مجموع به معنای «عبدالله» در زبان عربی است.
فرید وجدی در دائره‌المعارف و امین الاسلام طبرسی در مجمع البیان این گونه تفسیر و ترجمه کرده‌اند، ولی صاحب تفسیر المنار می‌گوید: اسرائیل یعنی: امیر مجاهد مع‌الله.
پس از توضیح‌های مزبور، اینک معنای هر دو حدیث به خوبی روشن می‌شود یعنی مهدی، فرزند من، صورتش مثل ماه تابان، رنگ رخساره‌اش رنگ مردم عرب (گندم گون متمایل به سفیدی)، دارای بدن و اندامی قوی، درشت استخوان و صاحب قدرت و زور و بازوست. جد بزرگوارش، امام صادق (ع) قدرت او را چنین توصیف کند:
یکون قویا فی بدنه حتی لو مد یده الی اعظم شجره علی وجه الارض لقلعها، و لو صاح بین الجبال لتدکدکت صخورها
بدنش به اندازه‌ای قوی است که اگر دستش را به سوی بزرگ‌ترین درخت روی زمین دراز کند، آن را از ریشه می‌کند و اگر در میان کوه‌ها نهیب بزند و فریاد بکشد، صخره‌هایش فرو می‌ریزد.
شیخ سلیمان بلخی قندوزی، در ینابیع الموده، اسرائیلی را به «قد بلند» و برخی دیگر به «تنومند» تفسیر کرده‌اند، ولی به نظر می‌آید که این دو معنا دقیق نباشند، زیرا روایت‌های فراوانی فروانی وجود دارند که می‌گویند: مهدی موعود، نه کوتاه قد و نه بلند قد است، بلکه متوسط و قوی پنجه و پر نیروست، همان گونه که امام صادق (ع) فرمود و در روایت آمده است:
لیس بالطویل الشامخ و لا بالقصیر الارزق، بل مربوع القامه مدور الهامه، واسع الصدر،
راست قامت، ولی نه دراز قد، چهار شانه، ولی نه کوتوله به زمین چسبیده، سیما و صورتی گرد و سینه‌ای فراخ دارد.
فارس