نقد فیلم Gattaca
«گاتاکا» به کارگردانی اندرو نیکول که تماشاگران امروزی بیشتر وی را با فیلم In Time میشناسند، آیندهای را به تصویر میکشد
که در آن انسانهایی با تولد طبیعی، صرفا میتوانند کارهای عادی و روزمره را به سرانجام برسانند. دنیایی که در آن آدمها یا از ابتدا با اصلاحات ژنتیکی به دنیا میآیند و چهرههای زیبا و عمر طولانی دارند و شغلهایی که میخواهند را به دست میآورند، یا به صورت طبیعی و عادی متولد میشوند و تا ابد، باید جزو پایینترین اعضای جامعه بمانند. تا جایی که سازمانهای بزرگ برای سنجش یک فرد، به جای مصاحبه با او صرفا به انجام یک آزمایش DNA و درک کردن این که آیا وی فردی کامل از نظر ژنتیکی است یا خیر، بسنده میکنند. در چنین دنیایی، قهرمان اصلی فیلم اندرو نیکول یعنی وینسنت فریمن که فردی نامعتبر و متولدشده به شکل عادی است، هرگز شانسی برای رسیدن به آرزویش یعنی فضانورد شدن نخواهد یافت و به خاطر کامل نبودنش از منظر ژنتیکی و آن که پزشکان از همان روز تولدش با آزمایش نمونهی خون او عمر وی را در حدود سی سال تخمین زدهاند، نهایتا میتواند یک کارمند خدماتی سازمان فضانوری باشد و نه کسی که به اعماق کهکشانها سفر میکند. این وسط اما وینسنت به سبب برخورد کردن با جروم یوجین مورو، که یکی از افراد کامل از منظر ژنتیکی محسوب میشود اما به سبب تصادف قطع نخاع شده است، راهی برای دستیابی به آنچه میخواسته پیدا میکند. وینسنت با انجام چندین جراحی و کمک گرفتن از جروم که نمونههای پوست، مو و چیزهای مورد نیاز دیگر را به او میدهد، خودش را به جای وی جا میزند و با انجام فعالیتهای روزانهی مشخص، با هویت دروغین وارد سازمان فضایی میشود و در عین حال به خاطر یک اتفاق، شدیدا امکان لو رفتنش وجود دارد.
فیلم، که نخستین اثر کارگردانیشده توسط سازندهاش هم به شمار میرود، از مناظر گوناگونی لایق دیده شدن به نظر میرسد. چرا که هم فضاسازیهای معرکه و دقیقی دارد که بیننده اولا شاید هرگز چیزی دقیقا مثل و مانند آنها را تماشا نکرده است و دوما میتواند درونشان غرق شود. افزون بر آن، جنس داستانگویی فیلم که هم از اثر نیکول فیلمی پرسشگرانه دربارهی معنی پیشرفت علم ژنتیک در آینده و مفهوم آن ساخته است و هم کاری میکند که Gattaca حکم قصهای دربارهی امید و تلاش در سختترین شرایط را پیدا کند، همه و همه باعث میشوند این اثر را دوست داشته باشیم. تازه نباید توجه شدید به جزئیات در طراحی همهی چیزهای حاضر در برابر دوربین را که باعث میشوند آیندهی حاضر در ذهن اندرو واقعا با تصاویر تعریف شود فراموش کرد.
«گاتاکا» محصول سال ۱۹۹۷، به عقیدهی
بسیاری از منتقدان فیلمی جلوتر از زمان
خودش به حساب میآید و چه برای دوست
داران آثار علمیتخیلی و چه برای عاشقان
درامهای عمیق، ارزش وقت گذاشتن را دارد.
راستی، اگر فارغ از همهچیز به شدت نسبت
به کیفیت نقشآفرینیهای یک فیلم نیز
حساس هستید، خیالتان راحت که جود
لا، اوما ترومن و ایثن هاک، به خوبی در
نقشهای مرکزیِ فیلمنامهی Gattaca
میدرخشند.