پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
نقد و بررسی فیلم آباجان
« آباجان » جدیدترین فیلم هاتف علیمردانی است. کارگردانی که به نظر می رسد عطش بی انتهایی برای بالا بردن رقم
ساخته هایش در کمترین زمان ممکن دارد بطوریکه هرساله می بایست انتظار ساخت یک فیلم را از او داشت! عجله علیمردانی در ساخت « آباجان » سبب شده تا جدیدترین فیلمش یک عقبگرد آشکار، حتی نسبت به « هفت ماهگی » باشد.
« آباجان » بطور کل فاقد خط روایی مشخصی است و هربار به بهانه ای، یک موقعیت را به تصویر می کشد. شخصیت هایی که در داستان حضور دارند شباهت هایی به خانواده ویران در فیلم « ابد و یک روز » دارند و ظاهراً قرار بوده در اینجا نیز روابط افراد مشکل دار خانواده، موقعیت هایی را خلق نماید که هریک از آنها رویکردی انتقادی به وضعیت جامعه داشته باشند؛ اما در عمل هیچکدام از این اتفاقات رخ نداده.
جدیدترین فیلم هاتف علیمردانی سرشار از فریاد ها و کشمکش های بی خود و بی جهتی است که ابداً به پیشبرد فیلمنامه منجر نشده است. شخصیت ها بطور عجیب و غافلگیر کننده ای، در هر دقیقه از فیلم به جان یکدیگر می افتند و از خجالت هم در می آیند اما پس از آن فیلم آن گریبان گرفتگان را به حال خود رها کرده و سراغ موضوعی دیگر می رود تا کمی هم کشمکش و جنجال را متوجه آنان نماید و پس از آن هم به سراغ دیگری می رود! این روند باعث شده تا تماشاگر در حین تماشای فیلم بی آنکه پیشرفتی در فیلمنامه مشاهده کند یا در مجموع، هدف یا مفهومی را از تماشای فیلم بدست آورد، شاهد دعواهای بی انتها به همراه فریادهای گوشخراشی باشد که بی کارکرد و بی دلیل مطرح می شوند.
نکته عجیبی که در « آباجان » مشهود است، تلاش بی وقفه فیلمساز برای گنجاندن انواع و اقسام موقعیت های مصیبت در داستان بوده بطوریکه شخصیت های فیلم در یک موقعیت زمانی یکسان، فستیوالی از بحران را تجربه می کنند که بهتر می بود حداقل به تعداد محدودی از آنها پرداخته می شد و روایت داستان بر بسط و گسترش آنان متمرکز می شد. تاکید فیلمساز بر بحران مطلق بودن وضعیت خانواده آباجان، چنان غلیظ و بی کیفیت است که تاثیر معکوسی بر ذهن مخاطب می گذارد و او را پس می زند.
متاسفانه خرده داستان های فیلم نیز فاقد پرداخت می باشند و به محض مطرح شدن و کمی دمیدن فریاد و شیون، به حال خود رها می شوند. ماجرای علاقه عجیب و غریب محسن و فرزانه یکی از این خرده داستانهاست که علیمردانی پیش از « آباجان » آن را در « کوچه بی نام » مطرح کرده بود و ارتباط برادر و خواهری را مانع از پیوند آنان اعلام کرده بود. اما ظاهرا فیلمساز که از آن اتفاق رضایت داشته، دوباره آن را به نوعی دیگر در « آباجان » تکرار کرده اما در اینجا هم شرایط آن دو کمیک است هم دلایلی که برای پیشرفت علاقه شان به زبان می آورند.
متاسفانه « آباجان »بازیهای بسیار بدی هم دارد که با توجه به سابقه درخشان بازیگران فیلم، می توان آن را ضعف هدایت علیمردانی برشمرد. فاطمه معتمدآریا با اینکه کماکان بهترین گزینه در سینمای ایران برای به تصویر کشیدن تصویر یک مادر رنج دیده به شمار می رود، اما در « آباجان » گنگ و مبهم است و به دل مخاطب نمی نشیند.
نکته جالب درباره بازیگران فیلم، رفتار اجتماعی آنان
در یک خانواده مذهبی سالهای دهه ی شصت است
که خیلی شباهتی به شرایط آن دوران ندارد و برخاسته
از فرهنگ عمومی زمانه کنونی ماست. شاید سازندگان
از خاطر برده اند که رفتار شهروندان در نزدیک به ۳ دهه
پیش تفاوت هایی با شهروندان کنونی داشته و مخصوصاً
این وضعیت درباره دختر خانواده بیش از دیگران مشهود است.
« آباجان » در مجموع اثری ناامید کننده محسوب می شود
که هدف مشخصی را دنبال نمی کند و بر پایه فرمول نگران
کننده ” فریاد و کشمکش ” ساخته شده که در سینمای ایران
رفته رفته در حال اپیدمی شدن است. دعواهایی که هرگز قرار
نیست فیلمنامه را تکمیل کنند و فقط وجود دارند تا دقایق فیلم
را پُر کرده و تماشاگر را هم دچار هیجان کاذبی نمایند. « آباجان»
نه می تواند انتقاد کند و نه می تواند راه حلی برای بحران مطرح
نماید و نه اصلاً بحران های فیلم را به درستی تشریح کند. شاید
ناامید کننده به نظر برسد اما « آباجان » شباهت انکار ناپذیری به
یک فیلم تجربی دارد.