پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
هر چند صندوقچه درددل ها پر است، ولی امیدی که در ذهن و دل اهالی جوان این قافله می جوشد، هرگز به سکون نمی گراید. آنها به این باور رسیده اند که موانع مقدمه رفتن و رسیدن هستند. با این حال هنوز هم مخترعین جوان با ده ها چالش پیش روی خود دست و پنجه نرم می کنند. نبود یک سازمان مشخص برای حمایت و پیگیری کار و مطالبات مخترعین، نبود حمایت های مالی و عدم اعتماد برخی برنامه ریزان به توانمندی ها و مشاوره های مبتکرین جوان و از همه مهمتر هزار توی ارائه و ثبت اختراع از موارد متعدد مشکلات حل نشده زندگی مخترعین جوان است.
در این جشنواره ۲۸۵۰ اثر از کل کشور شرکت کرده بودند که پس از ارزشیابی مرحله اول در سطح استان ها ۷۵۰ اثر به جشنواره کشوری راه پیدا کرده و درنهایت ۷۵ اثر مورد تجلیل قرار گرفته اند. این آثار در موضوعات طرح های پژوهشی ۵۵۰ مورد، اختراعات ۴۷۰، مقالات ۱۶۸۰، کتب تألیفی ۱۵۰ جلد بوده است.
در رشته های تحصیلی علوم انسانی ۸۰ اثر، علوم پایه ۱۶۰، کشاورزی ۱۰۰، علوم پزشکی ۱۸۰، فنی و مهندسی ۲۱۰ و هنر ۲۰ اثر ارائه شد.
۲۹ اثر برگزیده در مقطع دکتری، ۱۴ اثر در مقطع کارشناسی ارشد، ۶۳ اثر در مقطع کارشناسی و ۵ اثر در مقطع کاردانی شایسته تقدیر تشخیص داده شدند.
هرگز عقب نشینی نکردم!
فضای نمایشگاه در سالن دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی کوچک است و هیاهوی دانشجویان که هر کدام برای بهتر ارائه دادن کارهایشان به بازدیدکنندگان و البته انتقال مسائلشان به مسئولان درتلاشند، کاملا احساس می شود.
جلال الدین صدری فارغ التحصیل رشته برق قدرت از دانشگاه زنجان با ۸ اختراع به ثبت رسیده یکی از شرکت کنندگان این جشنواره است. بسیاری از کارهای او در جشنواره های بین المللی نیز مورد تقدیر قرار گرفته اند. وی هیچ وقت نام اولین اختراعش و آغاز دست و پنجه نرم کردن با فرازونشیب های عرصه پژوهش و تحقیق را از یاد نمی برد.
صدری می گوید: «اولین بار اصلا نیتم ورود به دنیای مخترعین نبود. می خواستم پژوهش و تحقیقی در دوران دانشجویی خود داشته باشم. ربات کنترل حریق با نیت تجربه کار پژوهشی متولد شد. تمام نمونه های موجود را مورد بررسی قرار دادم و سرانجام توانستم نمونه داخلی را که بسیار دقیق تر از نمونه های مشابه خارجی است، خلق کنم.»
از وی می خواهم که پیرامون مشکلات فرارویش صحبت کند. پس از مکث کوتاهی می گوید: «مشکلات در هر مسیری وجود دارد، مهم این است که باورمان را به هدف و خودمان از دست ندهیم. چیزی که بیش از مشکلات مالی برای مخترعین جوان اشکال تراشی می کند، مشکلات اداری ثبت اختراع است. حتما شنیده اید که مخترعین تمام ذهنشان درگیر کارشان است و دوست ندارند درگیر مسائل حاشیه ای شوند. فکر می کنم این کمترین حق مبتکر جوان باشد که به جز اختراعش مضطرب روند اداری کار نباشد. ما نیاز داریم تمام تلاش خود را معطوف به روند تحقیقات و پژوهش کنیم، نه این که از پله های سازمان های اداری برای ثبت اختراع و معرفی کردن کار بالا و پایین برویم.»
این دانشجو ادامه می دهد: «گاهی ناامید می شوم، ولی هرگز تصمیم نگرفتم رها بکنم. گاهی راهی که در مسیر تحقیق رفته بودم، نتیجه نمی داد و مجبور می شدم از نو شروع کنم. حالا تصور کنید در این دغدغه باید به مسائل مالی و حمایتی هم فکر می کردم.»
ساماندهی وضع نخبگان را با جدیت پیگیری کنیم
حامد شاه میرزایی جوشقانی کارشناس ارشد مکانیک ماشین های کشاورزی آن گوشه سالن در غرفه شهرکرد چانه زنی می کند که فقط دو دقیقه یکی از مسئولین بازدیدکننده به حرف هایش با دقت گوش دهد. وی و هم گروهی هایش دستگاه صرفه جویی آب را تحت عنوان سامانه خودکار کنترل آب مصرفی ارائه داده اند. این طرح در شرایط فعلی که بحث صرفه جویی داغ است، اهمیت ویژه ای دارد.
شاه میرزایی از مسئول بازدیدکننده- که یکی از نمایندگان مجلس است- می خواهد، بندهای آیین نامه تشخیص نخبگان را به جای آن که براساس معدل کارنامه ای باشد، به سمت وزن اختراعات و کارهای پژوهشی مبتکرین تغییر دهند. مسئول با خنده می گوید: «ما تلاشمان را می کنیم، شما هم زورتان را بزنید!» اما متوجه نشدم چطور باید این جوانان زورشان را بزنند. همین که با کمترین امکانات بهترین ها را ارائه داده اند، آیا گواه تلاش صادقانه شان نیست و آیا زمان آن نرسیده که با یک همت مضاعف هرچه سریعتر معیارهای شناسایی نخبگان و نحوه به کارگیری شان با تکیه بر سفارشات مکرر مقام معظم رهبری تعیین شود.
میرزایی پیرامون طرحش توضیح می دهد: «این طرح هیچ نمونه مشابه ای ندارد و صددرصد تولید داخلی است. تنها یک شرکت برزیلی ادعای ارائه نمونه مشابه ای را داشته که تا به حال نه محصول را ارائه داده و نه قیمت را اعلام کرده است. اگر دولت از این طرح حمایت کند و در ۵/۱۷میلیون خانوار ایرانی اجرا شود، این مدل جای شیرهای خانگی را می گیرد و می توانیم بیش از ۶۳۰میلیون مترمکعب آب در سال صرفه جویی کنیم.»
این دانشجو به برخی دیگر از مشکلات پیش روی مخترعین اشاره کرده و می گوید: «اولین بحث به نظر من پذیرفتن و استقبال از ایده مخترع است. وقتی ایده یک طرح به ذهن مبتکر می رسد، باید بتواند با سازمان طالب طرح ارتباط برقرار کند. این روند نسبت به قبل بهتر شده، اما همچنان موانع زیادی وجود دارند. در بحث دانشگاهی نیز اگر طرح ما بین رشته ای باشد و نیازمند استفاده از تجربه و دانش اساتید سایر رشته ها باشیم، خیلی سخت باورمان می کنند و به کمکمان می آیند.»
قوانین حمایت، ارائه و ثبت طرح نیازمند تغییرات اساسی
طبق فرمایش مقام معظم رهبری هر کاری که انجام دهیم و از علم تهی باشد کاری عقیم و بی عاقبتی خواهد بود، بنابراین رویکرد و هدف نهایی تمامی امور کلان کشور باید با نگاه علمی باشد و همچنین در سطح پایین تر در استان ها اموری را که ما به عنوان خادمین نخبگان انجام میدهیم باید سبقه علمی آن از سایر زوایای آن برنامه بیشتر باشد. در چشم انداز بیست ساله نظام نیز اگر نظاره کنیم دو بند این سند مربوط و مخصوص علم و فن آوری و ارتقاء جایگاه علمی کشورمان در سطح آسیا و جهان است.
مهندس محمود مهدوی فر سرپرست مدیریت علمی بسیج دانشجویی استان کرمان ضمن بیان این مطالب به تلاش های صورت گرفته در مسیر توسعه علمی کشور اشاره داشته و درپی بر ادامه تلاش ها تأکید کرده و می گوید:
«در دولت نیز معاونت علمی و فن آوری شکل گرفته است و به امور علمی رسیدگی تخصصی می نمایند. در بحث علم هم تأکید و هم تأیید رهبر بزرگوار کشورمان است و هم پشتکار ریاست جمهوری و هم در خیلی از ادارات و ارگانهای دولتی و نظامی و آموزش عالی، معاونت یا مدیریت یا بخش علمی یا علمی پژوهشی یا امور نخبگان راه اندازی شده است. پس با این پیشینه چرا هنوز نخبگان ما با مشکلاتی روبه رو هستند؟ چرا هنوز صنعت نتوانسته است با نخبگان ارتباطی مفید و مناسب پیدا کند؟ چرا اکثر جامعه نخبگان که در دل دانشگاه ها هستند نتوانستند در تصمیمات علمی کشور تأثیرگذار باشند و چراهای زیاد دیگری.
بیانات مقام معظم رهبری را دولت و سایر ارگانها بایست اجرایی و جاری نمایند و وقتی دغدغه ایشان بحث علمی است، پس باید فعالیت و کوشش بیشتری در این خصوص انجام گیرد و علاوه بر راه اندازی معاونت علمی و فن آوری در نهاد ریاست جمهوری باید این معاونت را نیز در استان ها و شهرستان ها تعمیم داد. در استانداری ها و فرمانداری ها باید این معاونت با اختیارات مناسب شکل بگیرد تا نخبگان جهت مراجعه و انعکاس فعالیت خود و گرفتن مشاوره و حمایت های معنوی و مادی مجبور به پیمودن مسیر طولانی نباشند، بلکه میتوان کشور را به مناطق مختلف تقسیم کرد که طرح های تولید شده جدید در سطح شهرستان بررسی شود و اگر حد و اندازه آن طرح بالاتر از مقطع شهرستان است آن طرح به مرکز استان ارسال گردد و اگر از سطح استان نیز بالاتر بود و برای مطرح شدن در سطح منطقه قابل بود به منطقه ارسال گردد و اگر آن طرح مفید و در حد ملی بود به مرکز و پایتخت ارجاع داده شود تا هم تمامی طرح ها از طرح های کوچک تا بزرگ به تهران ارسال نشود که ازدحام طرح ها مشکل ایجاد کند و زمان بررسی شان به طول انجامد.»
وی در مدل پیشنهادی خود به نحوه حمایت ها و پشتیبانی ها اشاره کرده و می گوید: «قوانین حمایت ها و پشتیبانی و ثبت طرح ها نیز به مراتب باتوجه به مقطع ارائه طرح، باید تغییر کنند و با پیچیده شدن طرح ها که به مراتب به مراکز بالاتر جهت تأیید ارسال می شود، قوانین نیز پیچیده تر شوند. برای تشویق دانشجویان و سایر اقشار مردم به بحث های علمی و طرح های پژوهشی و اختراع باید هم عوامل مشوقی را زیاد کرد و هم تبلیغات گسترده برای این موضوع صورت گیرد.
در دانشگاه ها نیز باید امکانات لازم، آزمایشگاه های مجهز تهیه و یا تجهیز شوند تا فضا برای تحقیق و پژوهش در اختیار علاقه مندان قرار گیرد.
مراکز علمی و پارک های فناوری اطلاعات که وظیفه مستقیم در تأیید و حمایت از طرح ها را دارند، باید ضمن وقت گذاشتن برای این موضوع و تأیید سریعتر طرح ها موجبات دلگرمی نخبگان را فراهم آورند و در این خصوص از معرفی و تبلیغات برای مجموعه خود غفلت نکنند.»
حمایت مالی پشتوانه توسعه ابتکارات و اختراعات
علیرضا میلادی که دارای دو مدرک کاردانی کامپیوتر و مکانیک از دانشگاه شهید باهنر زاهدان است، طراح ربات ها و سیستم های بسیاری است. یکی از اختراعات او سیستم خنک کننده قطعات داخلی کیس کامپیوتر، قابلیت تولید انبوه را به ویژه باتوجه به نیازهای موجود دارد. چه بسیار از این طرح ها که اگر به تولید برسند، ده ها شغل متولد خواهدشد.
وی توضیح می دهد: «در یخچال برای خنک کردن از فلئور استفاده کرده اند، اما در خنک کننده دستگاه های الکتریکی و کامپیوتر این گاز تولید شبنم کرده و مناسب استفاده نیست. در استان هایی که بسیار گرم هستند، مثل استان های جنوبی و سیستان خنک کننده های فعلی دستگاه های الکتریکی نیز به خوبی جوابگو نیستند. ما از مایعی با ترکیب بین ضدیخ و ضدجوش استفاده کردیم. این گونه به عمر مفید قطعات نیز اضافه شد و تولید حرارت از ۳۵درجه به ۱۵درجه رسید.»
وی صراحتاً می گوید: «این یک واقعیت است که کار علمی و پژوهشی نیازمند حمایت های مالی نیز هست. چه بسیار از کارهای بچه های زاهدان در کشور نمونه شناخته شده، ولی چون حمایت مالی نمی شویم، نمی توانیم از ماحصل کار بهره ببریم.»
مهدی خرسند دبیر انجمن رباتیک بسیج دانشجویی دانشگاه سیستان وبلوچستان نیز به حلقه گمشده بین دانشگاه و محیط های صنعتی کشور اشاره کرده و می گوید: «متأسفانه هنوز هم نتوانسته ایم باوری را ایجاد کنیم که صنعت جواب مشکلات خودش را از دانشگاه و دانشجو بخواهد. برای ارتباط بین صنعت و دانشگاه کانالی تعریف نشده است. درحالی که اگر چنین شود، صنعتگران می توانند با کمترین هزینه، بهترین بازدهی را از همراهی دانشجویان صاحب فکر و خلاق دریافت کنند.»
تغییر در سازکارهای پژوهشی وزارت علوم
دکتر نبی الله احمدیان معاون علمی و پژوهشی بسیج دانشجویی کشور نیز هدف اصلی برگزاری چنین جشنواره هایی را شناسایی استعدادهای جوان و پرانگیزه از سراسر کشور و معرفی آنها به مجامع علمی، تحقیقاتی و صنعتی کشور عنوان کرده و می گوید:«نمی خواهم بگویم صددرصد موفق بوده ایم، اما خیلی از افرادی را که در طول این سال ها شناسایی کرده ایم، الان در مراکز تحقیقاتی کشور مشغولند. بیشتر مشکل ما در حوزه علوم انسانی است. هنوز سازکارهای تعریف شده و مشخصی در این حوزه وجود ندارد. هنوز مراکز تحقیقاتی دانشجویی به ویژه در حوزه علوم انسانی جدی گرفته نشده و سازکار مناسبی برای این پژوهشکده ها وجود ندارد.هنوز دوستان ما در وزارت علوم نتوانسته اند پاسخ مناسبی به این نیاز و انتظار بدهند. قالب های موجود که نسخه های چند سال گذشته وزارت علوم است، پاسخگوی این ظرفیت ها و توانمندی های موجود نیست.»
روزنامه کیهان