ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی، مشهور به «نوبختی»، «روحی» و گاهی «قمی»، در قرن سوم هجری به دنیا آمد و بیست و یک سال نائب سوم حضرت حجت بن الحسن مهدی(عجلالله تعالی فرجه الشریف) بوده است.
هجدهم شعبان، وفات حسین بن روح نوبختی
نوبختیان از خاندانهاى اصیل ایرانى بوده و همواره همنشین و همراه خلفای عباسی بودند. ایشان در اثر قدرت سیاسى، توان اقتصادى و شایستگىهاى علمى، پایگاه اجتماعى مناسبى داشتند که با تکیه بر آن، در پیشبرد تفکّر شیعى و حمایت از شیعیان نقش اساسى داشتهاند.
در سال ۳۰۵ قمری پس از وفات محمد بن عثمان و توسط خود او به طور رسمی به عنوان نایب امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) معرفی شد. حسین مردی مورد اطمینان و مورد احترام تمام فرقههای اسلام بود. چنانچه از محمد بن عثمان نقل شده است در جواب شیعیانی که از او سؤال کردند بعد از ایشان چه کسی نائب حضرت حجت خواهد بود، پاسخ داده است: ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی جانشین من خواهد بود، او نماینده بقیه الله و رابط بین شما و آن حضرت خواهد بود. او وکیل و مورد اطمینان است و از هر جهتی امین است در کارهایتان به او مراجعه نمائید و در گرفتاریهایتان به او اعتماد کنید، من مأمور بودم که این مسئله را به شما ابلاغ کنم که کردم… .
حبس نائب امام زمان(عجلالله تعالی فرجهالشریف)
حسین بن روح نوبختى پنج سال از عمر بابرکت خود در زمان نیابت خاص حضرت حجت(عجلالله تعالی فرجهالشریف) یعنی از سال ۳۱۲ تا ۳۱۷ قمری را در زندان مقتدر عباسى، به سر برده است.
در طول بیست و پنج سال خلافت مقتدر، دوازده وزیر انتخاب شدند که بعضى دو یا سه بار به وزارت رسیدند. در این سالها، مصادره اموال به قدرى رایج بود که ابوالحسن بن فرات، که سه بار وزارت مقتدر را به عهده داشت، دیوان مخصوصى براى درآمدهاى مصادرهاى ایجاد کرد و پذیرفت که از این اموال، روزانه، مبلغى به خلیفه و مادر و فرزندانش بپردازد. در این زمان، مقام وزارت به کسى داده مىشد که قبول مىکرد نیاز مالى حکومت را برآورد. علت دستگیری حسین بن روح نیز همین امر بود که ایشان قبول نکرد وجوهات شیعیان را به دیوان حکومتی بدهد. به همین دلیل توسط مقتدر عباسی حاضر شد حدود پنج سال به زندان برود.
حسین بن روح پس از انتصاب به نیابت خاص امام(عجلالله تعالی فرجهالشریف) مجبور شد مخفى شود. در طول دوران اختفاى وى شلمغانى، رابط او با مردم بود. ولى شلمغانى مدتى بعد به افکار حلولى و غلو گرایش یافت و در نتیجه حسین بن روح او را از مقامش بر کنار کرد.
وفات
حسین بن روح نوبختی در ۱۸ شعبان سال ۳۲۶ هجری قمری از دنیا رفت. قبر این شخصیت بزرگوار در محله نوبختیه در بازار عطاران یا شورجه بغداد میباشد که هماکنون زیارتگاه شیعیان مشتاق حضرت حجت بن الحسن العسکری(عجلالله تعالی فرجهالشریف) است.
منابع
خاندان نوبختی، عباس اقبال، تهران، ظهوری
آخرین امید، داود الهامی، قم، مکتب اسلام