سوغات قزوین چیست؟
ﻗﺰﻭﯾﻦ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﻗﺪﯾﻢ ﺍﺭﻭﭘﺎﯾﻴﺎﻥ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺁﺭﺳﺎﺱ ﯾﺎ ﺁﺭﺳﺎﺳﻴﺎ ﻭ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﯾﻮﻧﺎﻥ ﺷﻬﺮ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺭﺍژﯾﺎ ﻧﺎﻣﻴﺪه اند.
ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺭﺍﻩ ابرﯾﺸﻢ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻗﺰﻭﯾﻦ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻓﺮﺍﺯ ﻭ ﻓﺮﻭﺩﻫﺎی ﺗﻠﺦ ﻭ ﺷﻴﺮﯾﻦ ﮔﺮﻩ ﺯﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﻧﻄﻘﻪ ﮐﺎﺳﭙﻴﻦ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭﺍﻥ ﭘﻴﺸﻴﻦ، ﺳﺮﺯﻣﻴﻨﯽ ﺁﺑﺎﺩ ﻭ ﭘﺮﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻮﺩ، ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺭﻭﻧﻘﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﯾﺎﻓﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺑﻨﺎی ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺷﺎﭘﻮﺭی ﮐﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺷﺎﺩﺷﺎﭘﻮﺭ ﻧﻴﺰ میخوانند، ﭼﻬﺮهﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ پیدا کرد.
بنابراین قزوین که مرکز استان قزوین است یکی از شهرهای تاریخی ایران و حتی از قدیمی ترین سکونتگاههای متمرکز بشری در دشت قزوین بوده است. از این رو صنایع دستی و محصولات فراوانی که ریشه در تاریخ کهن این شهر دارد در این شهر زیبا وجود دارد.
سوغاتیهای قزوین را به چند دسته میتوان تقسیم کرد:
۱. شیرینیهای سنتی و باقلوا قزوین که بسیار متنوع هستند و هر کدام طعم فوق العاده و منحصر بفردی را دارند.
۲. خشکبار و میوه های تازه قزوین نیز بخش مهمی از سوغات قزوین را به خود اختصاص میدهند.
۳. صنایع دستی قزوین که در بخش مربوط به صنایع دستی توضیح داده میشوند.
هر چند که شاید میوه در بسیاری از شهرهای ایران وجود دارد اما میوههای قزوین به دلیل آب و هوای بسیار خوب از ویژگی خاصی برخوردار است اما آنچه که در سوغات قزوین بیشتر و بسیار اختصاصی تر به چشم میخورد شیرینیها و نانهای قزوین است. که از تنوع بسیار زیاد و کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.
قزوین یکی از شهرهای پیشکسوت در زمینه شیرینیهای سنتی از زمان های دور است، زنان هنرمند این مرز و بوم در مناسبتهای مختلف شیرینیهای خوشمزهای میپزند. امروزه روال سنتی آن همچنان پا برجاست اما بصورت کارگاهی هم نیز درست میشود.
شیرینیهای قزوین
عکس از سایت: کارناوال
انواع شیرینی های خاص قزوین :
شیرینی نان قندی
شیرینی نخودی
شیرینی نان برنجی (زعفرانی،کاکائویی، ساده)
شیرینی لب پیچ
شیرینی نان بادامی
شیرینی نان گردوئی
شیرینی ولیعهدی
شیرینی پادرازی
شیرینی توت (زعفرانی،پسته ای، بادامی)
شیرینی نان نارگیلی
شیرینی قرابیه
شیرینی قطاب
شیرینی بهشتی
نان چایی
نان چایی قزوین شیرینی خشک و سنتی است که بانوان هنرمند قزوین آن را برای عید نوروز و دیگر مراسم خود درست میکنند، روی نان را با کنجد یا مغز پسته می پوشانند.
نان چایی
عکس از سایت: فتوکده
نان نازک قزوین
این نان نیز همچنین در بین مردم قزوین طرفداران زیادی دارد.
نان نازک بسیار ترد است و با توجه به مغزهایی که داخل آن ریخته می شود به شیرینی نازک پستهای، نازک گردوئی و نازک بادامی تقسیم میشود و شما با توجه به علاقه خود آن را انتخاب کنید.
نان نازک قزوین
نان چرخی قزوین
نان چرخی قزوین شباهت بسیاری به نان چایی دارد همانطور که از نامش مشخص است با چرخ دستی مخصوص، چرخ میکنند روی نان چرخی با تخم خرفه یا پسته پوشانده میشود.
این شیرینی بسیار خوشمزه است.
نان چرخی قزوین
عکس از: سایت سرآشپز پاپیون
باقلوا قزوین
شیرنی باقلوا در بسیاری از شهرهای بزرگ ایران درست میشود، اما هر کدام ویژگی مخصوص به خود را دارند و هیچ یک را نمیتوان بر دیگر برتری داد بلکه این ذائقه است که میتواند باقلوای شهری را بر شهر دیگری ترجیح دهد. از این رو باقلوا قزوین با باقلوای شهرهایی چون یزد، تبریز و شیراز رقابت میکند و بدلیل تنوع در طعم و طرز تهیه جذابتر است و بر اساس شکل ظاهری میتوان باقلوای قزوین را به باقلوا پیچ، گل رز، پرچمیتقسیم بندی کرد.
باقلوا قزوین
عکس از: مجله تصویر زندگی
شیرینی اتابکی قزوین
شیرینی اتابکی که به شیرینی ولیعهدی نیز معروف است یکی از شیرینیهای اصیل قزوین بوده که آن را فقط در شهر قزوین میتوان پیدا کرد که از شکر کمی دارد شیرینی اتابکی را به صورت سنتی در دو رنگ درست میکنند، امّا در حال حاضر از انواع قالبها و تزئینها برای این شیرینی استفاده میکنند.
شیرینی اتابکی
عکس از: پارسینه
شیرینی نان قندی قزوین
شیرینی نان قندی در قزوین کمی با شهرهای دیگر متفاوت است درست کردن این شیرینی در خانههای قزوین مرسوم است اما کمی زمان انتظار ورز آمدن خمیرش بالاست، جالب است که علامت بعلاوه با چاقو بر روی خمیر آن قبل از اینکه آن را داخل فر بگذارند برای بهتر پخته شدن زده میشود
نان قندی قزوین
عکس از :himmel.ir
میوهها و خشکبار قزوین
در میان میوه های خوب قزوین که به انار سنگان و انگور و سیب و زردآلو میتوان اشاره کرد، زغال اخته مهمترین و بیشترین رنگ و لعاب را به میوه فروشی ها می دهد در حدی که در روستای هیر برای آن جشن شکرگذاری میگیرند. جالب است بدانید که مرغوب ترین ذغال اخته کشور از روستای هیر بالغ بر ۲۰۰ تن محصول تأمین میشود .
میوه
عکس از سایت: ژیوار
و از خشکبار آن نیز میتوان به گردو بادام، فندق، پسته، کشمش اشاره کرد. چرا که قزوین استان پر نعمت ایران است که هر ساله چندین تن محصول گردو، بادام، فندق، پسته و کشمش تولید میکند. بهتر است گردوی تازه روستای هیر را نیز امتحان کنید.
میوه
پنیر کوزه ای قزوین
از دیگر سوغات بسیار ویژه قزوین پنیر کوزه ای است که شاید در هیچ جای دیگر از ایران به چشم نخورد پنیر با طعم زیره است که در کوزه درست میشود. البته امکان دارد این پنیر بصورت ساده بدون طعم و یا با طعم سبزی معطر دیگری باشد. در گذشته برای تهیه پنیر آن را بهمراه آب در کوزه ای میریختند و پس از آن در زیر خاک نگه داری می کردند و بعد از مدت ها آن را برای مصرف بیرون می آوردند. حال اگر علاقه به این پنیر دارید می توانید آن را از بازار قزوین تهیه کنید، این پنیر میتواند برای صبحانه، در کنار نان داغ و چای طعم بیاد ماندنی را ایجاد کند.
پنیر کوزه ای
عکس از : معصومه فریبرزی (مهرنیوز)
صنایع دستی قزوین
فرش بافی
فرش بافت قزوین از نفیس ترین فرشهای بافته شده ایران می باشد که متأسفانه بافت آن فراموش شده است و تنها تعدادی از آنها در موزهها و مجموعههای شخصی دیده می شود از ویژگیهای این فرش تنوع کاربرد رنگ و نقش میباشد.
فرش قزوین
عکس از : gardeshname.shazdemosafer
گلیم بافی
این هنر تقریباً در تمامی روستاهای قزوین رایج است از مراکز مهم بافت گلیم میتوان به رودبار الموت، رودبار شهرستان، ارداق و ضیاءآباد اشاره کرد.
جاجیم بافی این هنر در استان قزوین از سابقه نسبتاً طولانی برخوردار است در اکثر روستاهای این استان جاجیم بافی رایج بوده است، اما متأسفانه اکثر کارگاههای آن از چرخه تولید خارج شده است. مواد اولیه بافت جاجیم پشم است که معمولاً توسط زنان روستا تهیه میشود زنان در مواقع بیکاری علاوه بر پشم چینی آنها را توسط مواد محلی و گیاهی رنگ میکنند. لازم به ذکر است که امروزه از کامواهای رنگی در جاجیم بافی استفاده میکنند روستاییان در فصول بیکاری که پاییز و زمستان است کارگاه جاجیم را در داخل اتاق بر پا میدارند و عشایر از اوایل بهار و اواخر زمستان در فضای باز به جاجیم بافی میپردازند.
گلیم قزوین
عکس از: یعقوب امینی
پن بافی (نوار بافی)
در گذشته پن را با نخهای ابریشمی می بافتند لیکن امروزه از نخهای نایلونی نیز استفاده میکنند انواع نقوشی که بر روی پن می اندازند عبارتند از چهل چپر، چشم بلبل یا ۲۹ چپر، چشم خروس یا ۲۸ چپر، ۸ چپر یا مار پیچ یا نیم مداخل. در گذشته بافت پن یا نوارهای تزئینی لباس در منطقه رودبار شهرستان و الموت بسیار رایج بوده است.
موج بافی
موج نوعی دست بافته سنتی است که هنوز در برخی از مناطق بافت آن رواج دارد رونق این هنر مانند سایر صنایع دستی منطقه با رواج استفاده از مصنوعات کارخانه ای که هم ارزانتر و هم متنوع ترند، کم رنگ تر شده است دستگاه موج بافی قابلیت بافت پارچه های ظریف جهت تهیه البسه و تولید پارچه های ضخیم تر که بیشتر از آن به عنوان پتو، روکرسی، روفرشی، پرده، ملحفه و جا نماز استفاده میشود را دارا ست.
موج بافی
عکس از سایت: کارناوال
گلابتون دوزی
گلابتون دوزی در قدیم میان طبقات متوسط و اعیان معمول بود این هنر مانند سوزن دوزی می باشد با این تفاوت که به جای نخ از مفتولهای بسیار نازک طلائی و یا برنجی استفاده می کردند.
گلابتون دوزی
عکس از: همگردی
نم نم دوزی اشیاء
نوعی از رودوزیهای سنتی که با استفاده از انواع دوخت و گرههای دستی و بهکارگیری منجوق های فلزی در تزیین پارچهها، جای شانه و آیینه و مهر مورد استفاده قرار میگرفت مختلف تهیه میکردند اشیائی مانند کیسه پول، جای قیچی، جای شانه، سرمه دان، جای مهر و …. این مهره ها با ظرافت و دقت کنار هم چیده می شوند.
نم نم دوزی
عکس از : مهرنیوز
گیوه دوزی
گیوه دوزی (گیوه کشی) از جمله مراکزی که این صنعت رایج است شهرهای قزوین و تاکستان است.
گیوه دوزی
عکس ازسایت: ناب
در حال حاضر گیوههای تولیدی این استان با گیوههایی که در یزد، آباده و کرمانشاه میدوزند کمی تفاوت دارد و آن اینکه در این استان کف گیوهها پلاستیکی و یا چرمی است (شیوه ای که از پارچههای کهنه و نوارهای چرمی ساخته می شود) و در گیوههای موسوم به ملکی کاربرد دارد در این استان تولید نمیشود.
مشبک فلز قزوین
مشبک کاری فلز که یکی از زیباترین صنایع دستی ایران است متعلق به قزوین می باشد. مشبک کاری روی فلز در حقیقت نوعی قلمزنی است که طرح ها و اشیاء گوناگونی را شامل می شود که در آن فضاهای طرح (فضاهای منفی) درآورده می شود. این هنر در دوره سلجوقیان از رونق خوبی برخوردار بوده است. هنرمندان طرح ها را بر روی فلز انداخته و بوسیله اره مویی و یا سمبه های تیز آن را برش می زنند. در گذشته از این هنر فقط برای آینه و شمعدان استفاده می شد و رفته رفته به آن گلدان ها و ظروف افزوده شد امّا امروزه هر نوع شی و یا وسیله ای را با این هنر می سازند.
مشبک فلزی
عکس از: ایران آنتیک
نقاشی پشت شیشه قزوین
کشیدن نقاشی هایی پشت شیشه الهام گرفته از دوران صفویه، در دوران قاجار متولد شد و تا آنجا پیش رفت که قزوین را مرکز تولید این هنر شد. اما از آنجا که این آثار زیبا در موزه های بزرگ بدون نام و نشان پراکنده شدند، هنرمندان این عرصه و این هنر گمنام ماندند.
نقاشی پشت شیشه
عکس از : سایت نشاط آوران
خوشنویسی
قزوین به دلیل اینکه مهد پرورش هنرمندان خطاطی همچون میرعماد حسنی قزوینی بزرگترین استاد خط نستعلیق و میرمحمدحسین عمادالملک سیفی حسنی قزوینی است برتری بزرگی نسبت به سایر شهرهای ایران در این حرفه دارد. شما می توانید آثار خوشنویسی این هنرمندان و دیگر خوشنویسان را در قزوین بیابید و از دیدن این هنرهای زیبا لذت ببرید.