حکم شیاف زدن برای روزه دار چیست؟
آیا شیاف زدن روزه را باطل میکند؟ یکی از دغدغههای روزه داران عزیز در ماه مبارک رمضان، مسائلیست که باعث باطلشدن
روزه میشود و یا نیاز به بسط و تشریح شرعی دارد. از جمله این مسائل، داروی شیاف و حکم استفادهی این دارو در ماه رمضان برای روزه داران است. نظرات مراجع تقلید درباره مسئله شیاف متفاوت است، اما اکثر مراجع بر سر این موضوع اتفاق نظر دارند که بعد از شیاف غسلی بر گردن روزه دار نیست. در این مطلب قصد داریم این موضوع را به طور کامل بررسی کنیم.
حکم شرعی شیاف زدن
در ماه رمضان، برخی از بیماران مجبور به استفاده از داروهایی در زمان روزه داری هستنند. حالا شرع برای این دست از بیماران چه حکمی دارد؟ شیاف هم یکی از این داروهاست که گاهی لازم میشود در زمان روزه داری مصرف شود. بهتر است به این نکته اشاره کنیم که شیاف دارویی معمولا به دو شکلِ قرص جامد و مایع مصرف میشود و در اصطلاح فقهی هم به نوعِ قرص آن “جامد” و به نوع مایع آن “روان” میگویند. چنانکه که اشاره کردیم، هر مرجع محترم تقلید نظر نسبتا متفاوتی دارد پس در این قسمت به نظرات این بزرگان بصورت جداگانه میپردازیم:
۱. نظر حضرت امام (ره)
شیاف زدن به دو صورت جامد و روان صورت میگیرد و همینطور برای اغراضی مثل تسکین درد، تب و گاه لذت بردن و … استفاده میشود. به فتوای حضرت امام شیاف زدن به صورت روان (دارو مایع باشد) روزه را باطل میکند هر چند از سر ناچاری باشد. با این حال شیاف زدن به صورت جامد (دارو مایع نباشد، مثل شیافهای شبیه به قرص) مبطل روزه نیست و استفاده از آن برای درمان درد و بیماری بدون اشکال است، ولی اگر شیاف زدن به قصد لذتبردن و یا نشئهکردن باشد مبطل روزه است و اشکال دارد.
۲. نظر آیت الله خامنهای
شیاف اگر مایع نباشد استفاده آن برای شخص روزه دار بلامانع است.
۳. نظر آیت الله مکارم شیرازی
استفاده از شیافهایی که برای معالجه است اشکالی ندارد، اما بنابر احتیاط واجب از شیافهایی که جنبه لذت و خوراکی دارد (مثل تریاک) اجتناب شود.
۴. نظر آیت الله سیستانی
استفاده از شیاف به صورت روان اشکال دارد، اما استفاده از شیاف به صورت جامد برای معالجه اشکالی ندارد. ایشان مطلقِ شیاف زدن برای روزه دار را مکروه میداند. پس مقلدان ایشان میتوانند از شیاف در طول روزه استفاده کنند اما باید بهخاطر داشتهباشند که این مسئله در نظر آیتالله سیستانی جزو مکروهات روزه است و بهتر است فقط در مواقع ضروری انجام شود.
۵. نظر آیت الله فاضل لنکرانی
استفاده از شیافهای جامد اشکالی ندارد، اما بنابر احتیاط مستحب از شیافهای جامد نیز باید خودداری کرد و بنابر احتیاط واجب از چیزی که جامد یا مایع بودن آن مشکوک است هم اجتناب شود.
۶. نظر آیت الله صافی گلپایگانی
شیاف، مبطل روزه نیست.
نکته
در رسالۀ دیگر مراجع، مثل آیات عظام بهجت، تبریزی و شبیری زنجانی این مبحث بیان نشده است.
حکم شرعی شیافزدن برای روزهدار چیست؟
بیشتر بدانید: مبطلات روزه بانوان چیست؟
آیا استعمال شیاف نیاز به غسل دارد؟
گاهی برای بیمارانی که از شیاف استفاده میکنند این سؤال ایجاد میشود که آیا پس از استعمال شیاف به علت ورود یک چیز خارجی به داخل مقعد یا واژن و… غسل جنابت بر انسان واجب میشود یا خیر؟ در جواب این سؤال باید گفت به طور کلی نظر مراجع در اینباره یکسان است و همه بر سر اینکه پس از استعمال شیاف نیازی به غسل ( منظور غسل جنابت است) نیست هم نظر هستند اما نظر برخی از مراجع عظام را میآوریم تا از جزئیات هم چشمپوشی نکرده باشیم.
۱. نظر حضرت امام (ره)
نظر حضرت امام (ره) در پاسخ به این سؤال که آیا داخل کردن وسایل معاینه توسط پزشک یا داروهایی مثل شیاف غسل جنابت را بر انسان واجب میکند، این است که داخل کردن وسایل معاینه توسط پزشک و یا استعمال انواع دارو با خاصیت درمانی غسل جنابت را بر انسان واجب نمیکند.
۲. نظر آیت الله مکارم شیرازی
ایشان در پاسخ به این سؤال که آیا زنی
که مجبور است در ایام روزه داری از پماد
واژینال استفاده کند و حتی مجبور است
با وسیلهی خاصی این کار را انجام دهد،
روزهاش چه حکمی دارد؟ فرمودند: معاینات
داخلی زنان با هر وسیلهای از جمله پماد،
قرصهای واژینال و استعمالات مانند آن
غسل جنابت را بر انسان واجب نمیکند
و همینطور روزه را هم باطل نمیکند.
نکته
دیگر مراجع نظر دقیقی در این بحث مطرح
نکردهاند اما همانطور که در بالا اشاره کردیم
اکثریت مراجع محترم، نظر یکسانی در این
موضوع دارند؛ پس استعمال شیاف هیچ
غسلی را برای روزه دار یا غیر روزه دار
واجب نمیکند.