پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
نقد فیلم Fahrenheit ۹/۱۱ (فارنهایت ۹/۱۱)
احترام به روسای جمهور سنتی دیرینه و البته از سنت‌های همچنان پابرجا در آمریکا است، شاهدش هم مراسم خاک‌سپاری
اخیر رونالد ریگان است که یک هفته طول کشید. اما در عین حال سنت دیگری نیز در آمریکا وجود دارد که دقیقاً عکس این است که بر اساس آن روسای جمهور –به خصوص زمانی که مسئولیت دارند-مورد سخره و استهزا قرار می‌گیرند.
در حالی که «فارنهایت ۹/۱۱» مایکل مور به درستی بر اساس ادعاهای واقعی و تکنیک‌های سینماتیکش مورد بحث و نقد قرار می‌گیرد، اما پیش از هر چیز باید آن را در مقام اثری جسورانه و سرکش در ابراز عقاید دموکراتیک ستود. آقای مور ضمن ترکیب خشم هشیارانه با طنز موذیانه و البته نقض سرخوشانه مرز بین مستند و عوام فریبی با تمام وجود دولت جرج بوش را نشانه می‌گیرد که از نظر او به خوبی می‌توان آن را با خصوصیاتی مانند خودبینی بی همتا و بیش از حد، دروغگویی و بی کفایتی از بقیه [دولت‌ها] تمییز داد.
این که آقای مور، آقای بوش را دوست ندارد چیز تازه ای نیست. «فارنهایت ۹/۱۱» که از امروز در منهتن و از جمعه در سایر شهرهای کشور اکران می‌شود چیزهای زیادی است: یک شعار سیاسی متعصبانه، یک بیانیه غضب آلود، یک تفتیش عقاید افشاگرانه درباره استفاده و سوء استفاده از قدرت. اما هرچه هست بدون شک نمی‌تواند تصویری منصفانه و موشکافانه از رئیس جمهور و سیاست‌های وی باشد. انتظاری غیر از این داشتید؟ آقای مور اغلب بی ادب، به ندرت زیرک و گاهاً جاهل است. او می‌تواند نفرت انگیز، مغرض و به طرزی دیوانه کننده ناقض خود باشد. او حتی می‌تواند متعصب‌ترین طرفداران خود را به مرز جنون بکشد. جمهوری به او می‌بالد.
گرچه فیلم جدید مور برترین جایزه جشنواره بین‌المللی فیلم کن سال جاری را از آن خود نمود، اما این فیلم بیشتر شبیه یک ستون تحلیل روزنامه است یا شاید بهتر است بگوییم بیشتر شبیه یک کاریکاتور در ستون سرمقاله است. آقای مور با استفاده از تصاویر ویدئویی آرشیوی، تدوین پشت سرهم تصاویر و نشانه های موسیقیایی بازیگوشانه فیلمی اغراق آمیز و طنزآلود از هدف‌های خود ساخته است. رئیس جمهور و تیمش با نمایش چهره‌هایی شیطانی و مضحک از خود در مقابل دوربین مور را مورد لطف خود قرار داده‌اند.
پُل دی وولفویتز[۱]اسرار منزجرکننده نحوه مراقبت از موهایش (یک شانه پلاستیکی سیاه و مقدار زیادی بزاق دهان) را فاش می‌کند؛ جان اَشکِرافت[۲] با لحنی سحرآمیز تصنیفی میهن‌پرستانه می‌خواند که ساخته خودش است؛ آقای بوش زمانی که از اشتباهات ناشی از زبان مادری‌اش مصون است، کمی اعتماد به نفس سطحی از خود بروز می‌دهد.در طول تمام این‌ها آقای مور نکات طنزآلودی بیان می‌کند که با موسیقی متن فیلم نیشدارتر می‌شوند. وقتی که دوربین سراغ نسخه‌هایی از سوابق آقای بوش در نیروی هوایی تگزاس می‌رود و آقای مور این جمله را می‌خواند که رئیس جمهور آینده به دلیل از دست دادن یک معاینه پزشکی معلق شد، نغمه گیتار برقی آشنایی را می‌شنویم؛ این صدا برای لحظه ای شما را به یاد آهنگی به نام «کوکایین» می‌اندازد.
نه، این آقای مور زیاد سر به سر کسی نمی‌گذارد. شاید به خاطر ابعاد و جاذبه موضوع «فارنهایت ۹/۱۱»، شاید به خاطر این که شهرتش باعث می‌شود کمی ژست جدی‌تری به خود بگیرد، به هر حال شوخی‌های مخصوص آقای مور در این مستند به اندازه فیلم‌های قبلی او نیستند. او یک کامیون یخچالدار را برای رانندگی اطراف واشنگتن مصادره کرده و با بلندگو قانون «میهن پرستی» ایالات متحده را می‌خوانند (بعد از این که می‌فهمد تنها تعداد کمی از حقوق دان هایی که او به آن‌ها رای داده این قانون را خوانده‌اند) و بیرون از محوطه کنگره آمریکا می‌ایستد و سعی می‌کند نمایندگان کنگره را تشویق به ثبت نام در نیروهای مسلح نماید. (حرکتی که یک قانونگذار برای خودداری از فشردن دست مور انجام می‌دهد منجر به ایجاد یک صحنه کمدی بزن بکوب شده است).
گرچه اغلب او مشغول بررسی اسناد دولتی است، اما در عمل تاریخچه ای از زمامداری بد [دولت بوش]، از بازشماری آرای فلوریدا گرفته تا اتفاقات بهار گذشته، را به بینندگان نشان می‌دهد. پرونده مور بیشتر دست ساز است تا اینکه جامع باشد و همیشه هم نمی‌تواند مخاطب را متقاعد نمی‌کند. او روی ارتباطات بین خانواده بوش و نخبگان عربستان سعودی (از جمله خانواده بن لادن) تمرکز می‌کند و در حالی که با این کار خود را به شدت به مخاطب نزدیک می‌کند، اما هدف اصلی‌اش روی هم رفته معلوم نیست.
بعد از ترک سالن سینما احتمالاً پرسش‌های
زیادی درباره نظرات آقای مور درباره جنگ آمریکا
در افغانستان، درباره مداخله گر بودن یا نبودن
برنامه امنیت داخلی کشور و نوع واکنش دولت
به پیکارجویان جهادی که در یازده سپتامبر به
ایالات متحده حمله کرده‌اند در سرتان چرخ می
زنند.
۲۰۰۴ |
مستند |
۱۲۲ دقیقه |
درجه نمایشی R
کارگردان :
Michael Moore
نویسنده :
Michael Moore
بازیگران :
Michael Moore,
George W. Bush,
Ben Affleck