اهل همت را ز ناهمواری گردون چه باک

به گزارش ایرنا، نکاتی چند در نامگذاری سال جدید وجود دارد که توجه به آنها ضروری است، مقدم دانستن “همت” بر “کار” نشان از اولویت آن است. همت به معنای “اراده و آرزو، خواهش و عزم، قصد کردن، خواستن و …” است به طوری که در اشعار متعددی این مفهوم ساری و جاری است: “همت او بر فلک ز فلخ بنا کرد؛ بر سر ایوان فکند بن پی ایوان”؛ “همت‌ام بدرقه راه کن ای طایر قدس؛ که دراز است ره مقصد و من نوسفرم” و “بر سر تربت ما چون گذری همت خواه؛ که زیارتگه رندان جهان خواهد بود”.
از واژه همت در آیه بیست و چهارم سوره یوسف علیه السلام استفاده شده است که به تفسیر آیت الله جوادی آملی: “آن زن مصری همت گماشت و همتش در حدّ تعقیب یوسف به فعلیت رسید،ولی یوسف صدیق نه تنها مرتکب حرام نشد و نیز مقدمات حرام را فراهم نساخت بلکه قصد و همت و خیال گناه نکرد زیرا او را برهان ربّ دید”.
همت و اراده در انجام کارها را می‌توان به عنوان موتور محرک سازمان‌ها و کارکنان اداره‌ها دانست. “هرکه را یک ذره همت داد دست؛ کرد او خورشید را زآن ذره پست” و همچنین “همت بلند دار که مردان روزگار؛ از همت بلند به جایی رسیده‌اند”.
در حالی که جمهوری اسلامی ایران در مسیر سند چشم انداز بیست ساله قدم بر می‌دارد، در ابتدای این سند آمده است: “با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامه‌ریزی شده و مدبرانه جمعی و در مسیر تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسی‌، در چشم‌انداز بیست ساله، ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی علمی و فناوری در سطح منطقه با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین‌الملل”.
رسیدن به اهداف مشخص شده در این سند بالادستی نظام که در سیزدهم آبان‌ماه سال ۱۳۸۲ توسط رهبر معظم انقلاب به سران قوای سه‌گانه ابلاغ شد، همتی مضاعف را می‌طلبد؛ چنانکه ایشان در پیام نوروزی خویش با یادآوری ظرفیت عظیم ایران برای دستیابی به “پیشرفت و عدالت” خاطر نشان کردند: کارهای با ارزش انجام شده، در مقابل ظرفیت عظیم ملت و کشور، کار بزرگی نیست بنابراین باید با همتی چند برابر، کار متراکم‌تر و تلاش بیشتر، زمینه استجابت دعای تحویل سال نو را فراهم کنیم تا پروردگار کریم، این کشور و این ملت را به بهترین حال‌ها و “بهترین موقعیت‌ها و روزها” برساند.
مشخص است که داشتن همت، به تنهایی نمی تواند چندان کارساز باشد. بلکه این اراده باید برای محقق ساختن اهداف مد نظر با تلاش و کوشش درخور همراه شود. چنین است که واژه “کار” در کنار “همت” قرار گرفته است تا خواسته‌ها و اراده‌ها از دایره سخن سر برآورده و عملیاتی شود. چرا که قرآن نیز تصریح می‌کند: “آدمى را جز حاصل کارش بهره اى نیست”. اینگونه است که “وحشی بافقی”، شاعر ایرانی، می‌سراید: “همت اگر سلسله جنبان شود؛ مور تواند که سلیمان شود”.
رهبر انقلاب اسلامی در پیام نوروزی خویش ابراز امیدواری کردند در سال جدید که سال “همت مضاعف، کار مضاعف” نامگذاری شده، ملت بزرگ ایران و مسئولان کشور با توکل به خدای متعال و تقویت مضاعف علم و ایمان، در بخش‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، عمرانی و اجتماعی گام‌های بلندتری بردارند و با پیمودن راه‌های نو، ایران عزیز اسلامی را به قله‌های بلند پیشرفت و عدالت نزدیک‌تر کنند.

اهل همت را ز ناهمواری گردون چه باک؛ سیر انجم را چه غم کاندر زمین چون و چراست ؟