هیجدهم صفر، شهادت اویس قرنی در نبرد صفین

Related Articles

۱۳ هزار خانواده هنوز پیکر فرزندانشان را از جنگ پس نگرفته‌اند

اسفند ۲۳, ۱۳۹۹

سفارش لحظه آخر امام صادق به شیعیان

خرداد ۲۸, ۱۳۹۹

اعمال و فضائل شب و روز سیزدهم رجب/ نمازهایی که سبب آمرزش گناهان می شود

اسفند ۱۷, ۱۳۹۸

اویس با مادرش زندگی می‏کرد. ایشان مخارج خود و مادرش را از طریق چوپانی تأمین می‏نموده، ولی به قدری در ایمان و تقوای خود قوی بوده که پیغمبر بارها از ایمان و تقوای او تعریف ‏کرده است. به قدری پیغمبر از او تعریف می‏کرد که گاهی پیامبر رو به یمن می‏ایستاده است و می‏فرمودند: « تفوح روائح الجنه من قبل القرن؛ بوی بهشت را از یمن استشمام می‏کنم.» ما کمتر سراغ داریم که حضرت از دور کسی را اینگونه یاد کرده باشد.

در روایت دیگری است که حضرت می‏فرمایند: « و اشوقاه الیک یا اویس القرن؛ من چقدر مشتاق دیدن تو هستم ای اویس قرن» با اینکه نه پیغمبر خدا به ظاهر ایشان را دیده بودند و نه اویس پیغمبر خدا رو زیارت کرده بود. فقط در بعضی از نقل‏ها هست که یک بار از مادرش اجازه گرفت که از یمن به مدینه بیاید برای دیدار حضرت. مادرش نیز به او اجازه داد به این شرط که فقط نصف روز در مدینه بماند. متأسفانه اویس روزی به مدینه رسید که حضرت به سفر رفته بودند. اویس هم طبق قولی که به مادرش داده بود بعد از نصف روز به یمن بازگشت و پیامبر را زیارت نکرد. بعد که حضرت از سفر آمدند، گفتند که من نوری در خانه حس می‏کنم. به ایشان عرض کردند که اویس قرن آمده بود که با شما ملاقات کند.

ما می‏بینیم که یک انسانی که چوپان هست و در یمن زندگی می‏کند، چقدر واقعاً ایمان و تقوا و معنویت داشته که پیغمبر جذب او شده و به او عشق و علاقه و محبت پیدا کرده بودند.

ابنا: علاوه بر مطالبی که گفتید، آیا سخنانی دیگر از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، یا امیر المؤمنین علیه‏السلام، در رابطه با اویس نقل شده است؟

پیغمبر خدا درباره اویس می‏فرمود: کسی از اهل یمن است که مرا ندیده، اما به من ایمان آورده و با من و اهل بهشت است. در چند روایت هم آمده است که اویس قرن در روز قیامت به تعداد افراد «ربیعه» و «مضر» شفاعت می‏کند. ربیعه و مضر پرجمعیت‏ترین قبایل حجاز بودند که وقتی می‏خواستند یک جمعیت انبوه را مثال بزنند به آنها مثال می‏زدند. حضرت فرمودند اویس قرن به اندازه این دو قبیله بزرگ و پرجمعیت شفاعت می‏کند. بعضی دیگر گفته‏اند که به عدد موهای حیوانات این دو قبیله، نه خود افراد قبیله، که به هر حال نشان دهنده این است که ایشان با اینکه یک شخصی است که به ظاهر، مقام و منصبی ندارد و یک چوپان است بر اثر ایمان و تقوا و قرب معنوی شأن بالایی دارد و اجازه دارد از تعداد زیادی شفاعت کند.

ابنا: زندگی اویس چگونه بود؟

از جزئیات زندگی ایشان در تاریخ مطلبی نیامده است. محدث قمی در منتهی الآمال گفته ایشان خیلی اهل ذکر و عبادت و زهد و تقوا بوده است؛ زهاد ثمانیه جزء زاهدترین افراد دنیا بودند، یکی از آنها اویس قرنی بوده است که آنقدر عشق و محبت به خدا داشته است که محدث قمی نقل کرده که ایشان می‏فرمودند که امشب شب رکوع من است و یک شب را فقط در حال رکوع می‏گذراندند. شب بعد می‏گفتند که امشب شب سجده من است و یک شب را در حالت سجده صبح می‏کردند و این حالت به قدری در ایشان زیاد بود که به ایشان گفته بودند که شما آرزویی هم دارید، گفته بود که آرزو دارم که همه دنیا یک شب بود و آن یک شب را به یک سجده می‏گذراندم.

ببینید این نهایت خضوع و سجده را می‏رساند و زیاد در تاریخ داریم که خیلی‏ها خدمت پیامبر می‏رسیدند و عرض می‏کردند که ما خیلی دوست داریم که در قیامت با شما محشور شویم و حضرت می‏فرمودند من را کمک کنید با سجده طولانی؛ یعنی نهایت کرنش و تواضع در مقابل خداوند سجده است.

اویس قرنی عشق عجیبی به سجده داشته است که این نهایت تواضع در مقابل خدا را نشان می‏دهد، لذا نشان می‏دهد که عشقش به خدا و تواضع و اطاعت و بندگی‏اش در مقابل خداوند بسیار زیاد بوده است، با اینکه قطعاً مشتاق پیغمبر بوده و چون فرمان مادرش بوده که فقط نصف روز در مدینه بماند و برگردد و او اطاعت از مادر را به دستور خدا و پیامبر واجب می‏دانسته، از مادرش اطاعت کرد و برگشت. و این آیه واقعاً مصداق اویس است که «و من یطع الله و رسول و اولئک مع الذین انعم الله علیهم من النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن أولئک رفیقا» و پیغمبر خدا هم خبر داده بودند که ایشان به شهادت می‏رسند. چون در زمان خلفا ایشان آمدند در مدینه و پیغمبر خدا نیز سفارش کرده بودند که سلام من را به اویس برسانید و وقتی ایشان آمدند به مدینه اصحاب پیغمبر سلام ایشان را ابلاغ می‏کردند و بعضی از خلفا هم به ایشان التماس دعا گفتند و ایشان هم دعا کردند که من برای مؤمنین و مؤمنات دعا می‏کنم و هر کسی که شامل مؤمنین و مؤمنات است، دعای من شامل حال او نیز می‏شود و بعد هم در زمان امیرالمؤمنین با ایشان بیعت کردند و جزء یاران حضرت بودند و در روایات ما بیان شده که اویس یکی از حواریون حضرت امیرالمؤمنین(ع) بودند و در جنگ صفین در رکاب حضرت علی(ع) شرکت کردند و به شهادت رسیدند و هم اکنون نیز قبر ایشان در همان منطقه صفین که الان اطراف سوریه است که فکر می‏کنم اطراف حلب باشد، دفن هست.

کتاب قیاس المحبین نقل کرده که یکی از منافقین به اویس گفت که شما پیغمبر را ندیده‏اید ولی ما پیامبر را زیارت کرده‏ایم. جناب اویس قرن فرمودند که قرب معنوی مهم است دیدن جسم ظاهر، اگر انسان معرفت و بصیرت نداشته باشد، خیلی مهم نیست؛

در یمنی پیش منی

پیش منی در یمنی

به ظاهر اصلاً پیغمبر را ندید ولی در دل پیغمبر جای داشت و افرادی بودند در اطراف پیغمبر ولی منافق بودند و پیغمبر از آنها ناراحت بود. مرحوم علامه طباطبایی می‏فرماید « ما اوذی النبی بمثل ما اوذیت» در باره نزدیکان پیغمبر بوده است و پیغمبر نیز بیشتر از طرف همان نزدیکان مورد اذیت و آزار قرار می‏گرفتند.

بعد آن منافق گفت شما که در جوار پیغمبر بودید بگو ببینم در جنگ احد کدام دندان پیغمبر صدمه دید، گفت نمی‏دونم من بودم ولی نمی‏دونم شاید هم این آقا جزء فراری‏ها بوده، چون عده‏ای نیز در جنگ احد فرار کردند، ایشان فرمودند من به قدری ارتباط روحیم با پیغمبر زیاد است که همان روز دندان ثنایا و دندان جلوی من آسیب دید و من فهمیدم که به محبوب من و عزیز من، رسول الله صدمه رسیده است.

ما این را در عشق‏های معمولی هم دیده‏ایم که مثلاً مادری که خیلی به فرزندش علاقه دارد، وقتی بچه‏اش مریض می‎شود، خودش هم مریض می‏شود.

من دو برادر دوقلو را سراغ دارم که یکی در شیراز دانشجو است و دیگری در قم طلبه است. برادری که در قم طلبه است به من می‏گفت وقتی برادرم در شیراز غمگین و یا شادمان می‏شود، من هم در قم غمگین و یا شادمان می‏شوم و برعکس.

اویس به این منافق گفت که تو که در کنار پیغمبر بودی صدمه‏های پیغمبر را درک نمی‏کردی ولی من که در یمن بودم، وقتی به بدن محبوب من آسیبی ‏رسید من اینجا حس کردم. در قرآن هم آمده است که « وتراهم ینظرون الیک وهم لا ینظرون» یعنی بعضی‏ها نگاه هم می‏کنند اما نمی‏بینند، لذا قرب معنوی و اطاعت و محبت مهم است.

ابنا: با تشکر از اینکه در این گفتگو شرکت کردید، صحبت پایانی شما را می‏شنویم.

إن شاء الله اویس قرن برای کسانی مثل ما الگو باشد، ما پیامبر را ندیده‏ایم، امام زمان را ندیده‏ایم، اما ایمان آورده‏یم. جناب اویس نیز اصلاً پیغمبر را ندید و به او ایمان آورد و خیلی هم رشد کرد؛ یعنی اگر زمینه و پذیرش در ما فراهم باشد و اطاعت و محبت هر کجای عالم باشد، سبب پذیرش و ارتباط با محبوب می‏شود و این راه برای همه باز است و همه می‏توانند به کمال برسند و ما می‏توانیم این را در جناب اویس قرن مشاهده کنیم.