پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
سوره کوثر در میان سوره های قرآنی دست کم از دو ویژگی عمده برخوردار است یکی اینکه به لحاظ کلمات و جمل کوچکترین سوره قرآنی است و دوم اینکه به جهت دلالت این سوره بر اعطای «کوثر»به پیامبر اعظم(ص) اشاره دارد، که به اعتقاد بسیاری از مفسرین اطلاق کوثر به حضرت فاطمه(س) بازگشت دارد و بنا به تعبیری یکی از خصوصیات منحصر به فرد و ممتاز این بانوی بزرگ اسلام است.نوشتار حاضر تبیین مفهوم کوثر در این سوره است که جایگاه فرزندان پیامبر اعظم(ص) از طریق فاطمه زهرا(س) را به رشته تحریر درآورده است. با امید به اینکه مورد استفاده خوانندگان محترم قرارگیرد.
یکی از خصوصیات ممتاز حضرت فاطمه(علیهاالسلام)دارا بودن صفت کوثر است. بسیاری از مفسران قرآن در تفسیر سوره کوثر یکی از معانی کوثر را نسل پربرکت و ماندگار فاطمه (علیهاالسلام) دانسته اند. که در طول تاریخ، مردم، از رهبران شایسته، علمای فرزانه و شخصیت های ممتاز از این نسل پاک بهره ها می برند. علامه طباطبایی می فرماید:عبارات این سوره و قرائن و دلالات آن روشن می کند که مقصود از کوثر، فرزندان و ذریه های حضرت زهرا(علیهاالسلام)است. این سوره یکی از معجزات قرآن در عرصه پیشگویی و آگاهی های غیبی است.زیرا اگر به دقت بنگریم متوجه خواهیم شد که هیچ نسلی به اندازه نسل فاطمه در طول تاریخ، اصیل، ریشه دار، ماندگار و فراوان نبوده است.با آن همه مشکلاتی که برایشان پیش آوردند و اعمال فشار و اختناق و سرکوب که در مورد فرزندان حضرت فاطمه توسط خلفای ستمگر انجام شد باز هم آمار فرزندان حضرت زهرا(علیها السلام)از همه نسل های بشر در عالم بیشتر است.(۱)
فخر رازی مفسر بزرگ اهل سنت نیز در مورد یکی از معانی کوثر می گوید: منظور از کوثر، فرزندان پیامبر (صلی الله علیه وآله) از طریق حضرت فاطمه(س) است. زیرا این سوره در رد کسانی نازل شده است که پیامبر(ص) را به خاطر نداشتن فرزند مورد طعن و شماتت قرارمی دادند به این جهت معنای آیه این است که خداوند برای تو فرزندان و نسلی عنایت می کند که در طول تاریخ جاویدان خواهند ماند. وقتی به تاریخ پرفراز و نشیب اسلام نگاه می کنیم می بینیم افراد زیادی از نسل پیامبر(ص)به شهادت رسیده اند اما جهان همچنان شاهد افزایش نسل پیامبر از طریق حضرت فاطمه است. که تعدادی از آنان از بزرگان و متفکرین جهان بشریت هستند همانند امام باقر(ع)امام صادق(ع)، امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و محمدنفس زکیه(۲)
در هر صورت تداوم نسل پربرکت پیامبر اکرم(ص) از طریق فاطمه(س) یکی از مهم ترین معجزات قرآن و جلوه ای از اعجاز اهل بیت است؛ نسل پربرکتی که چهره های درخشان آنان در سرتا سر گیتی می درخشند و عطر دل انگیز علم و تقوی و نیکی را به حق جویان عالم هدیه می دهند و در مقابل تمام کسانی که به فرزندان حضرت فاطمه آزار رسانده و به قتل و کشتار آنان پرداخته اند همگی نابود شده و هیچ گونه اثری از آنان دیده نمی شود.و این همان تفسیر «ان شانئک هو الابتر» است.
جایگاه امام زادگان
در کشورهای اسلامی بویژه کشور ایران که از صدر اسلام مأمن و پناهگاه فرزندان فاطمه(س)در عصرهای خفقان بوده است در هر نقطه ای یکی از نوادگان حضرت فاطمه آرمیده که محل آرامش و کانون اجتماع شیفتگان آل محمد(ص)این امام زادگان چنان عظمت و ابهت دارند که بهترین و پاک ترین نقطه هر شهر و دیاری محسوب می شوند. گرفتاران، افسرده دلان، بیماران و حاجتمندان با هزاران امید و آرزو به این مکان های مقدس گام نهاده و روح و جان خود را صفا می بخشند و این تفسیر کوثر است که خداوند متعال فاطمه(س)و نسل فاطمه را برای پیامبر(ص)و امت او خیر کثیر و منشا برکات قرارداده و هدیه نموده است.
فضائل فرزندان فاطمه(س)
در مورد فضائل فرزندان حضرت فاطمه(س)روایات فروانی وجود دارد که ما فقط به نقل چند روایت از رسول خدا(ص) اکتفا می کنیم: امام سجاد(ع) می فرماید: در همان سالی که امام حسن(ع) به شهادت رسید من کودک بودم و به دنبال عمویم امام حسن(ع) و پدرم امام حسین(ع) در کوچه های مدینه می رفتیم.جابربن عبدالله انصاری و انس بن مالک انصاری در میان جمعی از مهاجر و انصار با آن بزرگوار برخورد کردند.جابر بی اختیار خود را به دست و پای آن دو فرزند فاطمه انداخته و غرق بوسه ساخت.مردی از بنی مروان به جابر اعتراض کرد که تو با این کهن سالی و مصاحبت پیامبر این گونه عمل می کنی؟! جابر گفت: اگر آن اندازه که من از فضیلت و موقعیت آنان می دانم تو نیز می دانستی بر خاک قدم هایشان بوسه می زدی! بعد از رفتن حسنین، جابر به جمع حاضر گفت:روزی در نزد پیامبر(ص)سخن از عظمت این فرزندان فاطمه به میان آمد و رسول خدا فرمود:خداوند بزرگ وقتی که خواست مرا بیافریند، نطفه مرا در صلب پدرم آدم قرار داد و دائماً آن را از صلبی پاک به رحمی پاکیزه منتقل کرد تا نوح و ابراهیم و عبدالمطلب.هرگز از آلودگی های جاهلیت چیزی به من نرسید، در نهایت آن نطفه دو بخش شد؛ یک قسمت در صلب عبدالله(پدرم)و قسمتی دیگر در صلب ابوطالب (عمویم) نهاده شد. از آن نطفه پاک و نورانی عبدالله، مرا به وجود آورد که خاتم پیامبرانم و از ابوطالب، علی به وجود آمد که وصی آخرین پیامبر است. نطفه من و علی جمع شدند و حسن و حسین پدید آمدند که آخرین سبط پیامبران هستند و خداوند نسل مرا از آن دو (از طریق علی و فاطمه)تداوم بخشید.از نسل حسین نیز در آخرالزمان مهدی بپاخیزد که شهرها و سرزمین های کفار را فتح کند و زمین را بعد از آنکه از ظلم و جور پرشده، از عدل و داد پر کند، حسن و حسین پاک و مطهر و سرور جوانان اهل بهشتند. خوشا به حال کسی که آن دو و پدر و مادرش را دوست بدارند و بدا به حال کسی که با آنان دشمنی و کینه ورزی کند.(۳)
رسول اعظم اسلام(ص) در توضیح و تبیین آیه «قل لا اسلکم علیه اجرا الاالموده فی القربی؛(۴) ای پیامبر! بگو من هیچ پاداشی از شما در مورد رسالت نمی خواهم جز دوست داشتن اهل بیتم.» می فرماید: خداوند متعال ذریه هر پیامبری را از نسل و صلب خود او قرار داد اما ذریه مرا از صلب من و صلب علی بن ابی طالب مقرر نمود.در میان مردم، فرزندان هر دختری را به پدرشان منتسب می کنند ولی فرزندان فاطمه منسوب به من هستند(۵)
پیامبر(ص) گاهی می فرمود:فاطمه پاکدامن است و خدا نیز آتش جهنم را بر فرزندان و نسل او حرام کرده است.(۶)
نژاد پاک و برتر در مورد عظمت نسل پیامبر که از طریق حضرت فاطمه تداوم یافته است روایات فراوانی به چشم می خورد و علاوه بر وجود مقدس رسول خدا امامان معصوم نیز به فضائل نسل فاطمه(س) در مناسبتهای مختلف پرداخته اند. امام رضا(ع) در ملاقات حسین بن خالد به او فرمود: «نگاه کردن به فرزندان و ذریه های ما عبادت است.» از امام سؤال شد: ای پسر رسول خدا! آیا نگاه به امامان اهل بیت که از شما خانواده هستند عبادت است یا نگاه به تمام کسانی که از نسل رسول خدا بوجود آمده اند؟!امام رضا فرمود: بلکه نگاه به تمامی ذریه های پیامبر اکرم عبادت محسوب می شود.»(۷)
خداوند متعال به احترام رسول خدا(ص)و فاطمه زهرا(س)مقام ویژه ای برای فرزندان آن حضرت قرار داده که از جمله آن تخصیص نصف خمس به سادات است.
همچنین رسول خدا نسبت به اکرام فرزندان فاطمه فرمود:«فرزندان مرا گرامی بدارید و آداب و سنت هایم را خوب یاد بگیرید.»(۸)و در روایتی دیگر فرمود: فرزندانم را دوست بدارید نیکان و صالحین را برای خدا و با بدانشان نیز به خاطر من خوشرفتاری کنید. احترام فرزندانم همانند احترام من است.(۹)
با توجه به این روایات، فرزندان حضرت رسول(ص) که همه از نسل فاطمه زهرا(س) هستند مورد توجه و عنایت خدا و رسول خدا می باشند البته به شرط اینکه مقام خود را حفظ کرده و مایه افتخار آن حضرت باشند. در اینجا به برخی از بزرگان و شخصیت های والا مقامی که مصداق کوثر و نسل فاطمه زهرا(علیها السلام) هستند و در طول تاریخ همانند آفتاب درخشان به محافل تاریک و ظلمانی، روشنائی بخشیده اند و امروزه نیز ما از نتایج زحمات و برکات وجودشان بهره می بریم اشاره می کنیم: افزون بر وجود یازده امام معصوم که افتخار جهان بشریت و مایه هدایت انسان های جهان هستی می باشند، بویژه وجود حضرت مهدی(علیه السلام) که همواره به مادرش فاطمه زهرا(س) افتخارکرده و می فرماید: فی ابنه رسول الله لی اسوه حسنه؛(۱۰) دختر رسول خدا برای من الگوی نیکو و شایسته است و جهان هستی مدیون وجود آن گرامی بوده و خواهد بود.» فرزندان و نوادگان ائمه اطهار نیز چه در زمان خود و چه بعد از عصر ائمه وچه در حال زنده بودن و یا بعد از مرگشان همه و همه افتخار جهان اسلام و مایه خیر و برکت برای عالمیان بوده اند ستارگانی همچون؛ سیدرضی، سیدمرتضی، سیدبن طاوس، سیدنعمت الله جزائری، سیدبحر العلوم، سیدمحمد کاظم یزدی، میرزای شیرازی، سیدجمال الدین اسدآبادی، سیدحسن مدرس، سیدشرف الدین عاملی، آیه الله بروجردی، سیدمحسن امین، سید ابوالحسن اصفهانی، علامه طباطبائی، آیه الله خوئی، سیدمحمدباقر صدر، آیه الله مرعشی، حضرت امام خمینی، حضرت آیه الله خامنه ای، و صدها عالم، دانشمند ، فقیه، شاعر، حاکم و سیاستمدار اندیشمند از سادات، همه از برکات وجود حضرت زهرا(علیها السلام) هستند که عالم هستی از وجودشان بهره مند است.
پی نوشتها:
۱-المیزان، ج۲۰، ص۳۷۱
۲- تفسیر کبیر، ج۳۲، ص۱۲۴
۳-امالی طوسی، ص۴۹۹، بحارالانوار، ج۳۷، ص۴۶
۴-شوری/۲۳
۵-میزان الاتعدل، ج۲، ص۵۸۶، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۵۸
۶-اعیان الشیعه، ج۷، ص ۱۲۹
۷-امالی شیخ صدوق، ص.۳۶۹،البته در کتاب عیون اخبار الرضا در آخر سخن امام
آمده است که نظر به ذریه های پیامبر عبادت است تا زمانی که خود را به گناه
نیالایند و از راه پیامبر جدا نشوند. عیون اخبارالرضا ج۱، ص۵۵
۸و ۹- مستدرک الوسائل، ج۱۲ ص۳۷۶
۱۰-الغیبه شیخ طوسی، ص۸۵
مرکز فرهنگ و معارف قرآن کیهان / عبدالکریم پاک نیا