منتظِر
درفرهنگ مهدویّت «منتظِر»بهانسانی گفته میشود که با تمام وجود، در انتظار آمدن آخرین حجّت الهی به سر میبرد.در روایات معصومینعلیهم السلام به منتظر از دو بعد توجه شده است: ابتدا وظایف او مورد توجه قرار گرفته آن گاه در برخی روایات، به فضایل و برتریهای او اشاره شده است.
پارهای از وظایف منتظران:
۱ . صبر بر سختیها
امام حسین بن علیعلیه السلام فرمود: «اَما اِنَّ الصَّابِرَ فِی غَیبَتِهِ عَلَی الاَذی وَالتَّکْذِیبِ بِمَنزِلَهِ المُجاهِدِ بِالسَّیْفِ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِصلی الله علیه وآله»؛ «… اما صبر کننده بر اذیّت و تکذیب در غیبت او، بسان مجاهدی است که با شمشیر در رکاب پیامبر اکرم با دشمنان مبارزه کند». [۱] .
۲ . دستگیری از ضعفا و فقیران
امام باقرعلیه السلام فرمود: «لِیُعِنْ قَویُکُم ضَعیفَکُم وَلْیَعْطِفْ غَنِیُّکُمْ عَلی فَقیرِکُمْ وَلْیَنْصَحْ اَلرَّجُلُ اَخاهُ النَّصیحَهَ لِنَفْسِهِ وَاُکْتُمُوا اَسْرارَنا… وَاِذا کُنتُم کَما اَوْصَیْناکُمْ
لَمْ تَعْدُوا اِلی غَیْرِهِ فَماتَ مِنکُم قَبْلَ اَنْ یَخْرُجَ قائِمُنا کانَ شَهیداً…» [۲] ؛ «هر آینه کمک نماید قوی شما ضعیفتان را و عطوفت نماید ثروتمندتان بر فقیرتان و
خیرخواهی نماید فرد برای برادر دینی خود… پس اگر شخص در این حال از دنیا رفت قبل از آنکه قائم ظهور نماید، شهید از دنیا رفته است».
۳ . پایداری بر حبّ اهل بیتعلیهم السلام
پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله فرمود: «… وَلَیَکُونَنَّ فی آخِرِ الزَّمانِ قَومٌ یَتَوَّلَوْنَکَ یا عَلیُّ یَشْنَأُهُمْ اَلنَّاسُ وَلَوْ اَحَبَّهُمْ کانَ خَیْراً لَهُمْ لَوْ کانُوا یَعلَمُون یُؤثِرُونَکَ وَ وُلْدَکَ
عَلَی الآباءِ وَالاُمَّهاتِ وَالاِخْوَهِ وَالاَخَواتِ وَعَلی عَشائِرِهِم وَالقُرُباتِ صَلواتُ اللّهِ عَلَیهِمْ اَفْضَلَ الصَّلَواتِ اُولئِکَ یُحْشَرُونَ تَحتَ لِواءِ الحَمدِ یُتَجاوَزُ عَن سَیِّئاتِهِمْ وَیُرْفَعُ
دَرَجاتُهُمْ جَزاءً بِما کانُوا یَعمَلُون» [۳] ؛ «ای علی! هر آینه در آخِرُالزّمان گروهی خواهند بود که به جرم دوست داشتن تو، مورد سرزنش مردمان قرار میگیرند…
تو را و فرزندان تو را بر پدران،مادران، برادران وخواهران خودترجیح میدهند و بر عشیره و نزدیکان خود. پس بهترین صلواتهای خداوند بر آنها باد! آنان فردای
قیامت، زیر لوای حمد محشور خواهند شد».
۴ . دوستی با دوستان و دشمنی با دشمنان حضرت مهدیعلیه السلام
امام باقرعلیه السلام از رسول خداصلی الله علیه وآله روایت کند که فرمود: «طُوبی لِمَنْ اَدْرَکَ قائِمَ اَهْلِ بَیتی وَهُوَ یأتَمُّ بِهِ فی غَیْبَتِهِ قَبْلَ قِیامِهِ وَیَتَوَلّی اَوْلِیاءَهُ
وَیُعادِی اَعْداءَهُ، ذلِکَ مِنْ رُفَقایی وَ ذَوِی مَوَدَّتی وَاَکْرَمُ اُمَّتی عَلَیّیَوْمَالقِیامَهِ»؛ «خوشا بر احوال کسیکه قائماهلبیت مرا درککرده و در غیبت و پیش از قیامش
پیرو او باشد، دوستانش را دوست بدارد و با دشمنانش دشمن باشد، چنین کسی در روز قیامت از رفقا و دوستان من و گرامیترین امت من خواهد بود». [۴] .
۵ . دعا برای فرج حضرت مهدیعلیه السلام
خود آن حضرت در بخشی از توقیع شریف فرمود: «وَاَکثِرُوا الدُّعاء بِتَعجیلِ الفَرَجِ» [۵] ؛ «وبرای تعجیلفرجبسیاردعاکنید».
۶ . پرهیزگاری و تقوای الهی
امام صادقعلیه السلام فرمود: «همانا برای صاحبالامر غیبتیهست، پس بنده تقوای الهی پیشه نماید و به دین او چنگ زند». [۶] .
۷ . پیروی از دستورات ائمهعلیهم السلام
امام صادقعلیه السلام در جواب کسی که گفت: شنیدهایم که صاحب الامر غایب خواهد شد پس چه کنیم؟ فرمود: «چنگ بزنید به آنچه [از ائمه قبل] در
دستتان است تا اینکه امر بر شما آشکار گردد». [۷] .
۸ . انتظار شبانه روزی
امام صادقعلیه السلام فرمود: «… وَانتَظِرِ الفَرَجَ صَباحاً وَمَساءً»؛ «و صبح و شام منتظر فرج باش». [۸] .
۹ . شناخت امامعلیه السلام
امام صادقعلیه السلام فرمود: «ای فضیل! امام خود را بشناس که اگر امام خود را شناختی، دیر و زود این امر آسیبی به تو نخواهد رسید…». [۹] .
۱۰ . خواندن دعا
از امام صادقعلیه السلام منقول است که این دعا در دوران غیبت خوانده شود: «اَللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی نَفْسَکَ لَمْ اَعْرِفْ نَبیَّکَ اَللّهُمَ
عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفنی رَسُولَکَ لَمْ اَعرِف حُجَّتَکَ، اَللَّهُمَّ عَرِّفْنی حُجَّتَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دینی». [۱۰] البته این دعا به
گونهای دیگر نیز روایت شده است. [۱۱]
۱) کمال الدین ، ج۱ ، ص ۳۱۷ ،ح۳ ؛ عیون الاخبار الرضا ، ج۱ ، ص ۶۸ ، ح ۳۶
۲) بشاره المصطفی ، ص ۱۱۳
۳) کتاب الغیبه و تمام النعمه ، ج ۱ ، ص ۲۸۶ ، ح ۲
۴) کمال الدین و تمام النعمه ، ج ۱۴ ، ص ۲۸۶ ، ح ۲
۵) همان ، ج۲ ، ص ۴۸۳ ، ح۴
۶) الکافی ، ج۱ ، ص ۳۳۶، کمال الدین ، ج ۱ ، ص ۵۱
۷) کتاب الغیبه ، ص ۱۵۹ ، ح ۵ و ۴
۸) همان ، ص ۱۵۸ ، ح ۳ ؛ الکافی ، ج ۱ ، ص ۳۴۱ ، ح ۲۴
۹) الکافی ، ج ۱ ، ص ۳۷۱ ، ح۲
۱۰) الکافی ، ج ۱ ، ص ۳۳۷ ، ح۵
۱۱) ر . ک : الغیه ، ص ۱۶۶ ، ح۶