مقدمه

علامه فقید محمد باقر مجلسی در تاریخ هزار و سی و هفت هجری قمری در اصفهان دیده به جهان گشود و پس از هفتاد و سه سال خدمت به اسلام و عالم تشیع و گردآوری بزرگترین مجموعه روایی شیعی ، به دیدار حق شتافت و در اصفهان جنب مسجد عتیق به خاک سپرده شد. مرقد ایشان اکنون مورد توجه و عنایت دوستداران و شیفتگان آن عالم ربانی است .علامه مجلسی به عنوان فردی پارسا و عامل به آداب اسلامی ، همواره احیاگر مجالس و مراسم دینی و عبادی شناخته می شده است . علی رغم نفوذ آن عالم جلیل القدر در دولت صفوی و میان مردم ، از تعلقات دنیوی مبرا بوده و با تواضع و معنویت و تقوای کامل زندگی می کرد.علامه مجلسی جامع علوم اسلامی بود و در تفسیر، حدیث ، فقه ، اصول تاریخ ، رجال و درایه سرآمد روزگار خود محسوب می گشت . برخی مانند صاحب حدایق ایشان را از بعد شخصیت علمی در طول تاریخ اسلام بی نظیر دانسته اند. محقق کاظمی در مقابیس ‍ می نویسد:((مجلسی منبع فضایل و اسرار و فردی حکیم و شناور در دریای نور و… بود و مثل او را چشم روزگار ندیده است !))درست به دلیل همین فضایل و خصوصیات بوده است که علامه بحرالعلوم و شیخ اعظم انصاری او را ((علامه )) می خواندند.آگاهی علامه مجلسی به علوم عقلی و علومی چون ادبیات ، لغت ، ریاضیات ، جغرافیا، طب ، نجوم و… از مراجعه به آثار و کتاب های وی به خوبی معلوم می گردد.چنانکه ذکر شد، کتاب بحارالانوار جزو بزرگترین آثار روایی شیعه محسوب می شود و خود در حکم دایره المعارفی عظیم و ارزشمند و گنجینه بی پایان معارف اسلامی است .در این کتاب ، روش مرحوم علامه آن بوده که تمام احادیث و روایات را با نظم و ترتیب مشخصی گردآوری نموده و در این راه از مساعدت و یاری گروه زیادی از شاگردان و علمای عصر خود بهره مند بوده اند. وی از اطراف و اکناف برای تدوین این کتاب به جمع آوری منابع لازم می پرداخت و از هیچ تلاشی فروگذار نمی نمود. موضوع اصلی کتاب ، حدیث و تاریخ زندگانی پیامبران و ائمه معصومین علیه السلام است و در تفسیر و شرح روایات از مصادر متنوع و گسترده فقهی ، تفسیری ، کلامی ، تاریخی و اخلاقی …بهره گرفته شده است .کتاب بحارالانوار تاکنون بارها به زیور طبع آراسته گردیده ، اما ماءخذ ما در این مجموعه ، بحار چاپ تهران بوده که اخیرا در صد و ده جلد به چاپ رسیده است . در ضمن ، این کتاب شریف اکنون به شکل برنامه کامپیوتری نیز موجود است و علاقه مندان برای سهولت دسترسی به روایات مورد نظر می توانند از این امکان جدید بهره مند گردند.نگارنده ، طی سالیان دراز در پی بهره گیری از داستان ها و مطالب مفید این کتاب نورانی و انتقال آن به هموطنان و برادران دینی بوده است . از آنجا که به هر حال ، متن کتاب به عربی نگاشته شده بود و غالب عزیزان نمی توانستند از مطالعه جامع تر مطالب آن – حداقل در یک مجموعه مشخص – بهره مند گردند، لذا اقدام به ترجمه داستان ها و قطعه های ارزشمندی از این دایره المعارف عظیم ، تحت عنوان داستان های بحارالانوار نمودم .اکنون بر آنیم جلد چهارم از داستانهای بحارالانوار را تقدیم طالبان تشنه معارف الهی و – بخصوص – اخلاق و زندگانی بزرگان عالم تشیع نماییم .داستانهای این مجموعه در سه بخش تدوین گردیده است :بخش نخست به داستانها و روایت های مربوط به چهارده معصوم علیه اختصاص دارد.بخش دوم با عنوان معاصرین چهارده معصوم علیهم السلام نکته ها و گفته ها می باشد.پیامبران علیهم السلام و امتهای گذشته نیز عنوان بخش سوم کتاب را تشکیل می دهد.لازم به ذکر است ، در ترجمه این داستان ها گاه با حفظ امانت ، از ترجمه تحت اللفظی گامی فراتر نهاده ایم تا به جذابیت و همین طور انتقال معنای حقیقی عبارات افزوده باشیم ، در این مسیر بعضا از پاره ترجمه های موجود نیز بهره گرفته ایم .به طور قطع ، اینجانب از کاستی های احتمالی در ترجمه و ارائه مجموعه حاضر مطلع بوده و ادعایی ندارد، ولی امید است اهل نظر با پیشنهادات ارزنده ی خود، ما را هر چه بیشتر در تکمیل این جلد و مجلدات بعدی یاری نمایند.محمود ناصری قم حوزه علمیه (پائیز ۷۸)