پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
ده فرمان موسی (ع)
در سِفْرِ خروج باب بیستم تورات آمده است که چون موسى در کوه طور (سینا) به حضور یهوه رسید، با او حرف زد و پیمان بست. علامت قوس و قزح در آسمان به منزله امضاى یهوه در پائین قرارداد است. این قرارداد در همه جا بر لوح سنگى نوشته شد. در این الواح ده فرمان نگاشته شده است؛ یعنى فرامین دهگانه که در میان یهودیان احترام فراوانى دارد. فرامین دهگانه چنین است:
۱- من یهوه خداى تو که تو را از زمین مصر از خانه غلامى بیرون آوردم، خدایان دیگرى غیر از من نباشد.
۲- صورتى تراشیده و هیچ تمثالى از آنچه بالا در آسمان است و از آنچه پائین در زمین است و از آنچه در آب زیرزمین است، براى خود مساز. نزد آنها سجده مکن و آنها را عبادت منما، زیرا من که یهوه خداى تو مى باشم، خداى غیور هستم که انتقام گناه پدران را از پسران تا پشت سوم و چهارم از آنانکه مرا دشمن دارند، مى گیرم. و تا هزار پشت بر آنانکه مرا دوست دارند و احکام مرا نگاه دارند، رحمت مى کنم.
۳- نام یهوه خداى خود را به باطل مبر، زیرا خداوند کسى را که اسم او را به باطل ببرد، بى گناه نخواهد شمرد.
۴- روز شنبه را یاد کن تا آن را تقدیس نمائى. شش روز مشغول باش و همه کارهاى خود را بجا آور. اما روز هفتمین، سَبْتِ یَهْوَه، خداى تو است. در آن هیچ کار مکن، تو و پسرت و دخترت و غلامت و کنیزت و بهیمه ات و مهمان تو که درون دروازه هاى تو باشد. زیرا که در شش روز خداوند آسمان و زمین و دریا و آنچه را که در آنهاست، بساخت و در روز هفتم آرام فرمود، از این سبب خداوند روز هفتم را مبارک خواند و آن را تقدیس نمود.
۵- پدر و مادر خود را احترام نما تا روزهاى تو در زمینى که یهوه خدایت به تو مى بخشد، دراز شود.
۶- قتل مکن.
۷- زنا مکن.
۸- دزدى مکن.
۹- بر همسایه خود شهادت دروغ مده.
۱۰- به خانه همسایه خود طمع مورز و به زن همسایه ات و غلامش و کنیزش و گاو و الاغش و به هیچ چیزى که از آن همسایه تو باشد، طمع مکن.
برخى معتقدند که الواح و احکام دهگانه موسى متأثر از قانون حمورابى است و به نظر عده اى دیگر احکام دهگانه اى که بر موسى نازل شده، غیر از احکام ده گانه مذکور است. در تاریخ انبیاء آمده است که: چون موسى از کوه طور سینا دیرتر از موعد مقرّر بازگشت، گروهى از بنى اسرائیل به عبادت گوساله طلائى و زرینى که سامرى ساخته بود، اقدام کردند و مذبح براى او بنا نمودند و اطرافش به رقص و پاى کوبى پرداختند. لذا موسى پس از بازگشت، آنان را سرزنش نمود و از ثروت آنان کم نمود و از اموال، طلا و جواهرات را که براى ساختن تابوت از آنان گرفته بود، صرف تقویت تشکیلات و لشکرى نمود که از فرزندان لاویان که از قوم خود موسى و از سار اسباط دیگر دلیرتر بودند؛ و دیگر این که اقدام به قتل عام گوساله پرستان نمود. قرآن به این موضوع اشاره کرده است. قرآن ساختن گوساله را به شخص سامرى نسبت داده؛ و ساحت مقدس هارون که وزیر و وصى موسى بود، از این تهمت منزّه است.
خیمه یهود و صندوق تورات
موسى پس از دریافت فرامین دهگانه به میان قوم خود بازگشت و سپس مذبحى در دامنه کوه با دوازده ستون به شماره دوازده سبط بنى اسرائیل بنا نهاد و عمل قربانى شروع گردید. موسى نصف خون حیوانات قربانى شده را گرفته، در لگن ها ریخت و نصف خون را بر مذبح پاشید. و خون در لگن ها را بر قوم خود پاشید و گفت: اینک این خون عهدى است که خداوند این سخنان با شما بسته است. پس از موسى دستور داد خیمه اى مخصوص عبادت بر پا کردند که آن را خیمه عهد مى گفتند و هر وقت قبیله اى فرود مى آمد، آن خیمه را با رعایت آداب و به احترام، خادمان مخصوص (که گویند از سبط لاوى بوده اند و از نسل ایشان بعدها کهنه یهود بوجود آمد) در پیشاپیش اردوگاه برمى افراشتند و موسى بدرون آن مى رفته و به سکوت و انقطاع تمام کلام یهوه را استماع مى فرموده است. روایات و اخبار قدیمه حاکى است که در اندرون آن خیمه صندوقى نیز مى نهاده اند با محتواى دو لوح سنگى که بر روى آن نصّ میثاق الهى با قوم اسرائیل منقّش بوده است. و این همان تابوت عهد یا صندوق تورات است که در تاریخ قوم اسرائیل بعدها نقش مهم و آثار عطیه حیاتى داشته است و قوم اسرائیل هر وقت حرکت مى کرده، آن صندوق را با حرمت فراوان در ارابه نهاده و پیشاپیش خود روان مى داشته اند و حتى در هنگام جنگ ها آن را با خود برده و از آن فیض و امداد مى جسته اند؛ و هیچ کس جز طبقه کهنه و ربانیون نمى بایستى آن را لمس کند. اگر کسى مرتکب چنین گناهى مى شد، هر آئینه روحى قادر و توانا که درون آن نهفته بود، او را هلاک مى ساخت. جان ناس مى گوید: بزرگترین عملى که موسى انجام داد، برقرارى ارتباط بین مومنین و خداوند بود. این ارتباط، بنا به برخى روایات در طور سینا یا در جبل هورب یا در دهنه خلیج عقبه و یا در جنوب بحرالمیّت برقرار دشه است. آنچه را که موسى آورد، ده فرمان نام گرفت و بعدها آن را بسط داده، تورات پدید آمد. هر چند که معلوم نیست متن موجود تورات منطبق با اصل باشد.
اصول سیزده گانه یهود
اصول دهگانه فوق، در میان قوم اسرائیل رواج داشت و بعدها علماء یهود با استفاده از تورات و سایر کتب عهد عتیق اصولى براى ملت یهود و دیانت خود تدوین نمودند که مهمترین آن، اصول سیزده گانه اى است که بوسیله موسى بن شمعون(موسى بن میمون) در سال ۱۲۰۴ میلادى قرائت شد:
۱- (وجود خدا) خداوند حاضر و ناظر است.
۲- (یگانگى او)خداوند یکتا است.
۳- (مجرد بودن او) خداوند جسم و شبیه کسى نیست.
۴- (نداشتن زمان )خداوند قدیم و ازلى است.
۵- (قابل تقرب بودن از راه عبادت)هیچکس را جز او نباید عبادت کرد.
۶- (برتر بودن حضرت موسى (ع ))سرور است بر همه پیامبران.
۷- (حکمت او در امور) بر افکار نوع انسان واقف است.
۸- (اعتقاد به نبوت ) نبوت حضرت موسى صحیح است.
۹-. (اعتقاد به آسمانى بودن تورات ) تورات از جانب خداوند است.
۱۰- (عدم جواز نسخ احکام )غیر قابل تغییر و تبدیل است.
۱۱- (عدالت )خداوند، ظالم را مجازات مى کند و عادل را پاداش نیک مى دهد.
۱۲- (آمدن مسیحاى موعود) سلطان مسیح از نسل داود ظهور خواهد کرد.
۱۳- (قیامت و جاودانگى نفس آدمى ) مردگان مستعد زنده شدن مى باشند.
یهودشناسان معتقدند که احکام دهگانه داراى عباراتى متعلق به عهد پیدایش (سفر تثنیه ) است. احکام دهگانه در قرن هفتم ق. م. در ادبیات اسرائیل وارد گردید، زیرا با توجه به مندرجات آن، عقاید آن دوره را منعکس مى سازد. این عقاید نباید شخصیت موسى را تغییر دهد و او را به صورت موجودى الهى و افسانه اى درآورد. موسى حقیقت وجودى در تاریخ داشته است. نقش اساسى موسى نجات قوم اسرائیل و ایجاد وحدت ملى در میان آنان است. احکام دهگانه منسوب به موسى بخش زیبائى از ادبیات دین یهود را تشکیل مى دهد.
خدا در یهودیت
یهودیت (مانند اسلام و مسیحیت ) از آغاز بر توحید استوار شده است و همه انبیاى یهود، از حضرت موسى (ع ) تا انبیاى پرشمار بعدى، با شرک مبارزه کرده اند. بدیهى است که پیروان ادیان توحیدى نیز در مواردى از دین خود غافل مى شوند و به گونه هایى از شرک روى مى آورند. این مساءله هیچ گاه نظر پژوهشگران را نسبت به اصل این ادیان تغییر نداده است. آنان با قطع نظر از لغزشهاى پیروان یک دین، از تحقیقات خود دانسته اند که ادیان دو گونه اند:
الف ) ادیانى که مردم را از شرک بر حذر مى دارند، مانند ادیان ابراهیمى
ب ) ادیانى که شرک را به مردم تعلیم مى دهند، مانند ادیان شرقى.
نام خاص خدا در دین یهود یهوه یعنى باشنده (موجود) است. این نام بسیار احترام دارد و بر زبان آوردن آن حتى از طریق قرائت تورات حرام است. بر اثر این تحریم، کسى تلفظ حقیقى آن را نمى داند و گاهى در کتابهاى علمى مغرب زمین، از باب احتیاط آن را بدون حرکت (YHWH) ثبت مى کنند. اما گروهى از محققان برآنند که تلفظ حقیقى آن یهوه است. هنگامى که معبد سلیمان بر پا بود، بالاترین مقام مذهبى یهود حق داشت سالى یک بار در روز عاشوراى تقویم یهودى (دهم ماه تشرى، در اوایل پاییز)، در قدس الاقداس آن معبد، نام یهوه را بر زبان آورد و دعا کند. هنگام تلاوت تورات نام مزبور به ادوناى به معناى آقاى من تبدیل مى شود و حرکات همین کلمه را روى آن مى گذارند؛ از این رو، گاهى آن را یهوه ضبط کرده اند. یکى دیگر از نامهاى خدا اهیه اشر اهیه است به معناى هستم آنچه هستم. این نام در سفر خروج ۳: ۱۴ و در برخى ادعیه اسلامى (مانند دعاى شب عرفه ) آمده است و بر اثر نسخه بردارى افراد کم اطلاع، به آهیا شراهیا تبدیل گردیده است.
عبادات یهودیان
عبادات یهود در قربانى خلاصه مى شود. یهودیان ادعیه اى نیز دارند که در کنیسه مى خوانند. نماز یهودیان فصلى از زبور داود است که روزى سه بار مى خوانند. یهودیان روزه مى گیرند که در ایام مختلف سال یهودى برگزار مى شود:
۱- روزه کیپور؛ ایام نهم و دهم ما تشرین، نخستین ماه یهودى از سال یهودى، به مدت ۲۵ ساعت روزه مى گیرند. در سفر لاویان باب ۲۳ آمده است: جان هاى خود را ذیل سازید، از شام تا شام سبت و اشباط.
۲- روزه فوریم یا پوریم که به شکرانه نجات از قتل عام گرفته مى شود.
۳- روزه کدلیا، روز سوم ماه تشرین است. این روزى است که کدلیا حاکم بیت المقدس، معبد سلیمان را با ۸۲ تن از یهودیان در آتش سوخت.
۴- روزه عقیبیا در روز پنجم ماه تشرین. و این روز، به پاس گرامى داشت خاطره خاخام عقیبیا است که او را مجبور به پرستش بت نمودند و او زیر بار نرفت و آنقدر مقاومت کرد تا از گرسنگى درگذشت. این حادثه در سال ۱۵۳ میلادى اتفاق افتاده است.
۵- روزه عذاب؛ در زمان داود پیامبر، خداوند بر بنى اسرائیل غضب نموده، ایشان را به مرگ و قحطى تهدید نمود. یهودیان، از ترس، آن روز را روزه مى گیرند.
۶- روزه صدقیا؛ روز ششم از ماه حسوان، پس از آن که بخت النصر اورشلیم را تسخیر کرد، فرزندان صدقیا را در برابر چشمان او بکشت و او صبر و تحمل نمود. یهودیان به پاس این مقاومت و ابراز همدردى با صدقیا پادشاه یهود، روزه مى گیرند.
۷- روزه یهویاقیم؛ در بیستم ماه کیلو، ارمیاى نبى پیشگوئى اسارت یهود و ویرانى بیت المقدس را کرد و توسط یهویاقیم پادشاه یهود به زندان افتاد.
۸- روزه تلما؛ تلما پادشاه روم، یهود را وادار کرد که به زور تورات را به یونانى ترجمه کنند. این روز را که هشتم ماه طبیثت بود، روزه مى گیرند.
۹- روزه فتنه؛ در دوازدهم ماه شفط، اولاد بنیامین مانند قوم لوط به فسق و فجور اقدام کردند.
۱۰- روزه محاصره اورشلیم توسط بخت النصر، که درد هم ماه طبیثت است.
قربانیهاى یهود
۱- قربانى بى کوریم؛ یعنى نخستین فرزند ذکور، اولین مولود از اغنام و احشام، اولین محصول، اولین میوه و.. . که باید قربانى بدهند. به این صورت که نخستین ها را از هر چیز باید به روحانى بدهند و او آن ها را با تشریفات ویژه اى مى سوزاند. ولى فرزند اول خود را به او داده و از او مى خرند. در این باره در تورات سفارش بسیار شده است. این مراسم یادآور آن است که در مصر فرعون به کشتار کودکان بنى اسرائیل پرداخت.
۲- قربانى دائمى؛ این قربانى در اغلب اعیاد مرسوم است. قربانى باید که گوسفند و گاو و بز و قوچ سالمى باشد. قربانى را در مذبح مقدس (قدس الا قدس ) براى رضایت یهوه قربانى مى کنند. این قربانى عکس العملى است در برابر بت پرستى و گاو پرستى مصریان و.. .
۳- قربانى کیپور؛ کفاره. هر گاه کسى گناهى مرتکب شود، باید قربانى بدهد. این قربانى در معبد و طى مراسم ویژه اى انجام مى شود.
http://www.tahoordanesh.co