ابوحنیفه در محضر امام صادق علیه السلام

گفتم :- چه کسى از شما نمى پذیرد، شما فرزند پیامبر خدا صلى الله علیه و آله هستید.امام علیه السلام فرمود:- تو یکى از آنها هستى که حرفهاى مرا نمى پذیرى . اکنون بدون اجازه داخل خانه من شدى و بدون اجازه من نشستى و بدون اجازه من شروع به سخن نمودى . سپس فرمود:- شنیدم تو بر مبناى قیاس فتوا مى دهى ؟ گفتم : آرى !حضرت فرمود:- واى بر تو! نخستین کسى که در مقابل فرمان خداوند به قیاس گرفتار شد، شیطان بود. آن گاه که خداوند به او دستور داد به آدم سجده کند.گفت :- من سجده نمى کنم . زیرا که مرا از آتش آفریدى و آدم را از گل و آتش برتر است . بنابراین با قیاس نمى توان حق را پیدا کرد. براى اینکه مطلب را خوب بفهمى از تو مى پرسم :- اى ابوحنیفه ! به نظر شما کشتن کسى به ناحق مهمتر است یا زنا؟گفتم : کشتن کسى به ناحق ، فرمود:- پس چرا براى اثبات قتل ، خداوند دو شاهد قرار داده و در زنا چهار شاهد؟ آیا این دو تا را به یکدیگر مى توان قیاس نمود؟گفتم : نه ! فرمود: بول کثیف تر است یا منى ؟گفتم : بول .فرمود: پس چرا خداوند در بول دستور مى دهد وضو بگیرید و در منى غسل کنید؟ آیا این دو را مى توان به یکدیگر قیاس کرد؟گفتم : نه !فرمود: آیا نماز مهمتر است یا روزه ؟گفتم : نماز.فرمود: پس چرا بر زن حائض قضاى روزه واجب است ولى قضاى نماز واجب نیست ؟ آیا اینها را به یکدیگر مى توان قیاس نمود؟گفتم : نه !فرمود: آیا زن ضعیف تر است یا مرد؟گفتم : زن .فرمود: پس چرا خداوند در ارث براى مرد دو سهم قرار داده و براى زن یک سهم ؟ آیا این حکم با قیاس درست مى شود؟گفتم : نه !فرمود: چرا خداوند دستور داده است که اگر کسى ده درهم دزدى کند باید دست او قطع شود ولى اگر کسى دست کسى را قطع کند، دیه آن پانصد درهم است ؟ آیا این حکم با قیاس سازگار است ؟گفتم : نه !فرمود: شنیده ام در تفسیر این آیه که خداوند مى فرماید:- ((ثم لتسئلن یومئذ عن النعیم )) ، یعنى روز قیامت درباره نعمتها از شما پرسیده خواهد شد. گفته اید منظور از نعمتها، غذاهاى لذیذ و آبهاى خنک در تابستان مى خورند، مى باشد.گفتم : آرى ! من اینطور معنى کرده ام .فرمود: اگر کسى تو را دعوت کند و غذاى لذیذ و گوارا در اختیار تو بگذارد، پس از آن بر تو منت گذارد، درباره چنین آدمى چگونه قضاوت مى کنى ؟گفتم : مى گویم آدم بخیلى است .فرمود: آیا خداوند بخیل است (در روز قیامت راجع به غذاها و آبهایى که به ما داده ، مورد سوال قرار دهد؟).گفتم : پس مقصود از نعمتهایى که خداوند مى فرماید انسان درباره آن مورد سؤ ال قرار مى گیرد چیست ؟فرمود: مقصود نعمت دوستى و محبت ما خاندان پیامبر است .