06-02-2013, 09:59 AM
شجاعت در لغت به معنی قوت قلب داشتن به هنگام سختی است. که از بزرگ‌ترین کمالات نفسانی است، این حالت حد تعادل قوه قضبیه می‌باشد و حد افراط آن را بی‌باکی گویند و حد تفریط آن همان ترسویی است و آن روی گردانیدن و ترس از چیزهایی است که نباید از آن‌ها ترسید.
شجاعت
امام حسن (علیه‌السلام) در پاسخ به این سۆال که شجاعت چیست؟ فرمودند: «ایستادگی در برابر هماوردان، و پایداری در نبرد.»
خود واژه شجاعت در قرآن ذکر نشده اما مضمون بسیاری از آیات دلالت بر این کمال نفسانی دارد. یکی از ویژگی‌های انبیای در ابلاغ پیام الهی و مبارزه با مشرکان شجاعت آنان بوده است. حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) یکی از این انبیا است که با شجاعت بی نظیر خود به تنهایی در مقابل همه مشرکان ایستاد و به بت پرستان گفت: «وَ تَاللهِ لَأَ کیدَنَّ اَصْنَامَکُمْ بَعْدَ اَنْ تُوَلّوا مُدْبِرین» (و به خدا سوگند، در غیاب شما نقشه‌ای برای نابودی بت‌هایشان می‌کشم) (انبیا 57)
سپس به گفته خود نیز عمل کرد و ترس به خود راه نداد. «فَجَعَلَهُمْ جُذاذاً إِلاَّ کَبیراً لَهُمْ لَعَلَّهُمْ إِلَیْهِ یَرْجِعُون» (سرانجام) با استفاده از یک فرصت مناسب، همه آن‌ها- جز بت بزرگشان- را قطعه قطعه کرد شاید سراغ او بیایند (و او حقایق را بازگو کند) (انبیا 58)
در داستان طالوت و مواجه سپاه وی با سپاه بزرگ جالوت خداوند می فرماید: «فَلَمَّا فَصَلَ طالُوتُ بِالْجُنُودِ قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلیکُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنِّی وَ مَنْ لَمْ یَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّی إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِیَدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلاَّ قَلیلاً مِنْهُمْ فَلَمَّا جاوَزَهُ هُوَ وَ الَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ قالُوا لا طاقَةَ لَنَا الْیَوْمَ بِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ قالَ الَّذینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا اللَّهِ کَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثیرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرین» (و هنگامی که طالوت) به فرماندهی لشکر بنی اسرائیل منصوب شد، و سپاهیان را با خود بیرون برد، به آن‌ها گفت: «خداوند، شما را به وسیله یک نهر آب، آزمایش می‌کند آن‌ها (که به هنگام تشنگی)، از آن بنوشند، از من نیستند و آن‌ها که جز یک پیمانه با دست خود، بیشتر از آن نخورند، از من هستند» جز عده کمی، همگی از آن آب نوشیدند. سپس هنگامی که او، و افرادی که با او ایمان آورده بودند، (و از بوته آزمایش، سالم به در آمدند)، از آن نهر گذشتند، (از کمی نفرات خود، ناراحت شدند و عده‌ای) گفتند: «امروز، ما توانایی مقابله با (جالوت) و سپاهیان او را نداریم.» اما آن‌ها که می‌دانستند خدا را ملاقات خواهند کرد (و به روز رستاخیز، ایمان داشتند) گفتند: «چه بسیار گروه‌های کوچکی که به فرمان خدا، بر گروه‌های عظیمی پیروز شدند!» و خداوند، با صابران و استقامت کنندگان است؛ و هنگامی که در برابر (جالوت) و سپاهیان او قرار گرفتند (249 و 250 بقره)
یکی از ویژگی‌های انبیای در ابلاغ پیام الهی و مبارزه با مشرکان شجاعت آنان بوده است. حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) یکی از این انبیا است که با شجاعت بی نظیر خود به تنهایی در مقابل همه مشرکان ایستاد و به بت پرستان گفت: «وَ تَاللهِ لَأَ کیدَنَّ اَصْنَامَکُمْ بَعْدَ اَنْ تُوَلّوا مُدْبِرین» (و به خدا سوگند، در غیاب شما نقشه‌ای برای نابودی بت‌هایشان می‌کشم) (انبیا 57)
پس از آزمایش سپاه طالوت و نخوردن آب از نهر (به جز مقدار اندک) عده ای که از آزمایش پیروز شدند با سپاه طالوت مواجه شدند. در همان عده پیروز از آزمایش نهر برخی گفتند: «امروز، ما توانایی مقابله با (جالوت) و سپاهیان او را نداریم.» اما مۆمنان واقعی با شجاعت تمام گفتند: «چه بسیار گروه‌های کوچکی که به فرمان خدا، بر گروه‌های عظیمی پیروز شدند.»و در آیات بعد می‌فرماید: «آن‌ها به فرمان خدا سپاه دشمن را شکست دادند و به هزیمت واداشتند»
بنابراین خداوند شجاعت را ویژگی مۆمنان واقعی بر می‌شمرد که در سخت‌ترین مواقع با ایمان و توکل در مقابل دشمنان ایستادگی دارند.
امام علی(علیه السلام) در دستورالعملی که به مالک اشتر می‌دهد، این‌گونه می‌فرمایند: «با افراد ترسو و بزدل، رایزنی مکن که تو را در تصمیم و اراده‌ات، سست می‌گرداند و آنچه [در واقع] بزرگ نیست، در نظر تو بزرگ نشان می‌دهد.»
همچنین در آیه ای دیگر خداوند ویژگی مبلغان الهی را ترس از خدا و نهراسیدن از غیر خدا می‌داند و می‌فرماید: «الَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ کَفی بِاللَّهِ حَسیبا» ([پیامبران پیشین] کسانی بودند که رسالت الهی را تبلیغ کرده و [تنها] از او هراس داشتند و از هیچ کسی جز خدا، ترس و هراسی به دل راه نمی‌دادند) (احزاب 39)
در تاریخ اسلام نیز از جمله عواملی که در پیروزی و موفقیت‌ها، نقش کلیدی داشته و دارد، شجاعت و دلاوری است. در وصف شجاعت مسلمانان در جنگ حمرا الاسد آمده: «الَّذینَ اسْتَجابُوا لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ ما أَصابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذینَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَ اتَّقَوْا أَجْرٌ عَظیم. الَّذینَ قالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزادَهُمْ إیماناً وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیل» (آن‌ها که دعوت خدا و پیامبر) ص را، پس از آن همه جراحاتی که به ایشان رسید، اجابت کردند (و هنوز زخم‌های میدان احد التیام نیافته بود، به سوی میدان «حمراء الاسد» حرکت نمودند) برای کسانی از آن‌ها، که نیکی کردند و تقوا پیش گرفتند، پاداش بزرگی است. این‌ها کسانی بودند که (بعضی از) مردم، به آنان گفتند: «مردم [لشکر دشمن] برای (حمله به) شما اجتماع کرده‌اند از آن‌ها بترسید!» اما این سخن، بر ایمانشان افزود و گفتند: «خدا ما را کافی است و او بهترین حامی ماست.» (172 و 173 آل عمران)
روایات زیادی نیز درباره شجاعت آمده است. امام علی(علیه السلام) در دستورالعملی که به مالک اشتر می‌دهد، این‌گونه می‌فرمایند: «با افراد ترسو و بزدل، رایزنی مکن که تو را در تصمیم و اراده‌ات، سست می‌گرداند و آنچه [در واقع] بزرگ نیست، در نظر تو بزرگ نشان می‌دهد.»
همچنین ایشان می‌فرمایند: «قدر مرد به قدر همت اوست، و راستی و صداقتش به قدر مردانگی او، و شجاعتش به قدر غیرت او.»
خالکی
بخش قرآن تبیان
شجاعت
امام حسن (علیه‌السلام) در پاسخ به این سۆال که شجاعت چیست؟ فرمودند: «ایستادگی در برابر هماوردان، و پایداری در نبرد.»
خود واژه شجاعت در قرآن ذکر نشده اما مضمون بسیاری از آیات دلالت بر این کمال نفسانی دارد. یکی از ویژگی‌های انبیای در ابلاغ پیام الهی و مبارزه با مشرکان شجاعت آنان بوده است. حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) یکی از این انبیا است که با شجاعت بی نظیر خود به تنهایی در مقابل همه مشرکان ایستاد و به بت پرستان گفت: «وَ تَاللهِ لَأَ کیدَنَّ اَصْنَامَکُمْ بَعْدَ اَنْ تُوَلّوا مُدْبِرین» (و به خدا سوگند، در غیاب شما نقشه‌ای برای نابودی بت‌هایشان می‌کشم) (انبیا 57)
سپس به گفته خود نیز عمل کرد و ترس به خود راه نداد. «فَجَعَلَهُمْ جُذاذاً إِلاَّ کَبیراً لَهُمْ لَعَلَّهُمْ إِلَیْهِ یَرْجِعُون» (سرانجام) با استفاده از یک فرصت مناسب، همه آن‌ها- جز بت بزرگشان- را قطعه قطعه کرد شاید سراغ او بیایند (و او حقایق را بازگو کند) (انبیا 58)
در داستان طالوت و مواجه سپاه وی با سپاه بزرگ جالوت خداوند می فرماید: «فَلَمَّا فَصَلَ طالُوتُ بِالْجُنُودِ قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلیکُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنِّی وَ مَنْ لَمْ یَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّی إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِیَدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلاَّ قَلیلاً مِنْهُمْ فَلَمَّا جاوَزَهُ هُوَ وَ الَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ قالُوا لا طاقَةَ لَنَا الْیَوْمَ بِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ قالَ الَّذینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا اللَّهِ کَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثیرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرین» (و هنگامی که طالوت) به فرماندهی لشکر بنی اسرائیل منصوب شد، و سپاهیان را با خود بیرون برد، به آن‌ها گفت: «خداوند، شما را به وسیله یک نهر آب، آزمایش می‌کند آن‌ها (که به هنگام تشنگی)، از آن بنوشند، از من نیستند و آن‌ها که جز یک پیمانه با دست خود، بیشتر از آن نخورند، از من هستند» جز عده کمی، همگی از آن آب نوشیدند. سپس هنگامی که او، و افرادی که با او ایمان آورده بودند، (و از بوته آزمایش، سالم به در آمدند)، از آن نهر گذشتند، (از کمی نفرات خود، ناراحت شدند و عده‌ای) گفتند: «امروز، ما توانایی مقابله با (جالوت) و سپاهیان او را نداریم.» اما آن‌ها که می‌دانستند خدا را ملاقات خواهند کرد (و به روز رستاخیز، ایمان داشتند) گفتند: «چه بسیار گروه‌های کوچکی که به فرمان خدا، بر گروه‌های عظیمی پیروز شدند!» و خداوند، با صابران و استقامت کنندگان است؛ و هنگامی که در برابر (جالوت) و سپاهیان او قرار گرفتند (249 و 250 بقره)
یکی از ویژگی‌های انبیای در ابلاغ پیام الهی و مبارزه با مشرکان شجاعت آنان بوده است. حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) یکی از این انبیا است که با شجاعت بی نظیر خود به تنهایی در مقابل همه مشرکان ایستاد و به بت پرستان گفت: «وَ تَاللهِ لَأَ کیدَنَّ اَصْنَامَکُمْ بَعْدَ اَنْ تُوَلّوا مُدْبِرین» (و به خدا سوگند، در غیاب شما نقشه‌ای برای نابودی بت‌هایشان می‌کشم) (انبیا 57)
پس از آزمایش سپاه طالوت و نخوردن آب از نهر (به جز مقدار اندک) عده ای که از آزمایش پیروز شدند با سپاه طالوت مواجه شدند. در همان عده پیروز از آزمایش نهر برخی گفتند: «امروز، ما توانایی مقابله با (جالوت) و سپاهیان او را نداریم.» اما مۆمنان واقعی با شجاعت تمام گفتند: «چه بسیار گروه‌های کوچکی که به فرمان خدا، بر گروه‌های عظیمی پیروز شدند.»و در آیات بعد می‌فرماید: «آن‌ها به فرمان خدا سپاه دشمن را شکست دادند و به هزیمت واداشتند»
بنابراین خداوند شجاعت را ویژگی مۆمنان واقعی بر می‌شمرد که در سخت‌ترین مواقع با ایمان و توکل در مقابل دشمنان ایستادگی دارند.
امام علی(علیه السلام) در دستورالعملی که به مالک اشتر می‌دهد، این‌گونه می‌فرمایند: «با افراد ترسو و بزدل، رایزنی مکن که تو را در تصمیم و اراده‌ات، سست می‌گرداند و آنچه [در واقع] بزرگ نیست، در نظر تو بزرگ نشان می‌دهد.»
همچنین در آیه ای دیگر خداوند ویژگی مبلغان الهی را ترس از خدا و نهراسیدن از غیر خدا می‌داند و می‌فرماید: «الَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ کَفی بِاللَّهِ حَسیبا» ([پیامبران پیشین] کسانی بودند که رسالت الهی را تبلیغ کرده و [تنها] از او هراس داشتند و از هیچ کسی جز خدا، ترس و هراسی به دل راه نمی‌دادند) (احزاب 39)
در تاریخ اسلام نیز از جمله عواملی که در پیروزی و موفقیت‌ها، نقش کلیدی داشته و دارد، شجاعت و دلاوری است. در وصف شجاعت مسلمانان در جنگ حمرا الاسد آمده: «الَّذینَ اسْتَجابُوا لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ ما أَصابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذینَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَ اتَّقَوْا أَجْرٌ عَظیم. الَّذینَ قالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزادَهُمْ إیماناً وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیل» (آن‌ها که دعوت خدا و پیامبر) ص را، پس از آن همه جراحاتی که به ایشان رسید، اجابت کردند (و هنوز زخم‌های میدان احد التیام نیافته بود، به سوی میدان «حمراء الاسد» حرکت نمودند) برای کسانی از آن‌ها، که نیکی کردند و تقوا پیش گرفتند، پاداش بزرگی است. این‌ها کسانی بودند که (بعضی از) مردم، به آنان گفتند: «مردم [لشکر دشمن] برای (حمله به) شما اجتماع کرده‌اند از آن‌ها بترسید!» اما این سخن، بر ایمانشان افزود و گفتند: «خدا ما را کافی است و او بهترین حامی ماست.» (172 و 173 آل عمران)
روایات زیادی نیز درباره شجاعت آمده است. امام علی(علیه السلام) در دستورالعملی که به مالک اشتر می‌دهد، این‌گونه می‌فرمایند: «با افراد ترسو و بزدل، رایزنی مکن که تو را در تصمیم و اراده‌ات، سست می‌گرداند و آنچه [در واقع] بزرگ نیست، در نظر تو بزرگ نشان می‌دهد.»
همچنین ایشان می‌فرمایند: «قدر مرد به قدر همت اوست، و راستی و صداقتش به قدر مردانگی او، و شجاعتش به قدر غیرت او.»
خالکی
بخش قرآن تبیان