07-25-2015, 06:16 PM
اندیشکده واشنگتن : چالش‌های چین برای نفوذ در خاورمیانه
با اینکه چین مداخله‌ی اقتصادی، سیاسی و نظامی خود را در خاورمیانه افزایش داده است اما کم‌کم درمی‌یابد که تأثیرگذاری در منطقه اصلاً آسان نیست.
به گزارش اشراف، اندیشکده واشنگتن در گزارشی به قلم مایکل سینگ مدیرعامل این موسسه نوشت: رایزنی‌های چین در پی تأسیس پایگاه نیروی دریایی در جیبوتی قطعاً نگرانی‌های واشنگتن را در خصوص آمال ژئوپلیتیکی پکن افزایش می‌دهد و این در حالی است که امریکا خود در این کشور در کمپ لمونییر پایگاه نظامی دارد. چین پیرو پیشرفت و افزایش جاه‌طلبی‌های جهانی‌اش دخالت‌های اقتصادی، سیاسی و نظامی خود را در خاورمیانه افزایش داده است. اما چینی‌ها همانند دیگر قدرت‌های جهانی که پیش از آن‌ها به دنبال تأثیرگذاری در خاورمیانه بوده‌اند دریافته‌اند که تأثیرگذاری در خاورمیانه اصلاً آسان نیست.
مرکز رصد راهبردی اشراف بدون تایید محتوا و ادعاهای مطرح شده در این گزارش، ترجمه کامل آن را صرفا جهت اطلاع نخبگان، کارشناسان، پژوهشگران، دانشجویان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر می‌کند و دروغ پراکنی‌ها، اطلاعات نادرست، اتهامات و القائات این گزارش مورد تأیید اشراف نمی‌باشد.
•دردسرهای چین در خاورمیانه•
توجه به انرژی، اقدامات ضد تروریستی و جریان آزاد تجارت منطقه تنها منحصر به چینی‌ها نیست. اما از آنجا که میزان نیازهای چین و همچنین تمایل آن به دعوی قدرت جهانی افزایش یافته است، پکن از سیاست «عدم مداخله» و اتکا بر امریکا دست برداشته است و زمینه را برای سیاست رو به جلو فراهم آورده است. کشتی‌های نیروی دریایی چین در ایران و امارات متحده‌ی عربی بندرگاه‌هایی را ایجاد کرده و به منظور خارج نمودن چینی‌های مقیم یمن و لیبی از این کشورها مأموریت‌های پرهزینه‌ای را انجام می‌دهند. این اقدامات آن‌ها در حالی است که نیروهای روس و چین به تازگی مانور مشترک بی‌سابقه‌ای را در دریای مدیترانه اجرا کرده‌اند.
از آنجایی که دخالت بیشتر در امور خاورمیانه به معنای درگیری بیشتر با مشکلات این منطقه است می‌توان گفت که چین با دامن زدن به هر نزاع و کشمکش در خاورمیانه خود نیز دچار مشکل خواهد شد. امارات متحده عربی نیز از وتوهای مکرر چین در قطعنامه‌ی شورای امنیت ملل در خصوص سوریه به شدت، ناراضی است. این نزاع‌ها و به خصوص نزاع در یمن، متحدان عرب چین در حاشیه‌ی خلیج فارس – کشورهایی که چین از طریق آن‌ها قسمت اعظم نفت خود را تأمین می‌کند و به دنبال قراردادهای زیربنایی با آن‌هاست –را در تقابل با ایران، بهترین کشور دوست چین در منطقه، قرار داده است.
به دنبال تشدید ناامنی در یمن، چین در بیانیه‌ای اعلام بی‌طرفی نمود و پس از آن به منظور عدم مداخله در این آشوب‌ها شی جین پینگ، رییس‌جمهور خلق چین، سفر برنامه‌ریزی‌شده‌ی خود را به عربستان سعودی و مصر لغو کرد که این اقدام او خشم سعودی‌ها را به همراه داشت. او همچنین علیرغم پیش‌بینی‌ها به ایران نیز سفر نکرد که این عمل او گویای این مدعاست که امریکا تنها کشوری نیست که در تعدیل روابطش با کشورهای منطقه با مشکل مواجه است.
•طرح یک کمربند یک جاده چین •
چین همچنین طرح نو و ابتکاری را تحت عنوان «یک کمربند-یک جاده» ارائه نمود که در آن کانال‌های حمل‌ونقل و پروژه‌های زیر بنایی از شرق آسیای تا خاورمیانه به تصویر کشیده شده است اما این طرح طرفداران کمی را در خاورمیانه به خود جذب کرد. اولین دیدار شی جین پینگ پس از رونمایی از این طرح در مجمع همکاری چین و اعراب در ماه ژوئن سال 2014 صورت گرفت اما طرح و برنامه‌ی پیشنهادی او در نهایت تأیید نشده و مورد حمایت قرار نگرفت. در میان کشورهای منطقه تنها ایران و مصر بودند که از این طرح استقبال کردند هرچند که این استقبال منافع کمی را برای پکن به همراه داشت. چرا که در نهایت این کشور هند و نه چین است که قرار است بندر چابهار دریای عمان را برای ایران گسترش دهد. باوجود اینکه که عبدالفتاح سیسی، رییس‌جمهور مصر خاطرنشان ساخته است که همکاری با چین برای تعریض آبراه کانال سوئز بر هر کشور دیگری ارجح است اما در اواخر سال 2014، قاهره پیشنهاد‌های چند میلیارد دلاری چین را در این راستا رد کرد.
•آیا امکان همکاری چین و آمریکا بر سر منافع مشترک وجود دارد؟•
در میان موضوعاتی که در حال حاضر در دستور کار واشنگتن قرار دارند، رقابت با یک رقیب قدرتمند مانند چین بر سر قدرت منطقه‌ای را نمی‌توان نادیده گرفت. با این وجود تلاش‌های چین برای کسب قدرت و منابع می‌تواند یک فرصت برای آمریکا محسوب شود. آن‌ها می‌توانند چین را متقاعد سازند تابه جای پیگیری منافع خود در آسیای شرقی، منابع و انرژی خود را بر سر اهداف آمریکا در منطقه صرف کنند، اهدافی که در نهایت هردوی این کشورها و متحدان منطقه‌ای آن‌ها را منتفع خواهد ساخت. البته این موضوع نیز با توجه به تنش‌های گوناگون بین این دو کشور دور از دسترس به نظر می‌رسد. و اگر آمریکا همچنان فاقد یک استراتژی برای بسیج کردن دیگر کشورها باشد، این موضوع تشدید خواهد شد.
پایان
با اینکه چین مداخله‌ی اقتصادی، سیاسی و نظامی خود را در خاورمیانه افزایش داده است اما کم‌کم درمی‌یابد که تأثیرگذاری در منطقه اصلاً آسان نیست.
به گزارش اشراف، اندیشکده واشنگتن در گزارشی به قلم مایکل سینگ مدیرعامل این موسسه نوشت: رایزنی‌های چین در پی تأسیس پایگاه نیروی دریایی در جیبوتی قطعاً نگرانی‌های واشنگتن را در خصوص آمال ژئوپلیتیکی پکن افزایش می‌دهد و این در حالی است که امریکا خود در این کشور در کمپ لمونییر پایگاه نظامی دارد. چین پیرو پیشرفت و افزایش جاه‌طلبی‌های جهانی‌اش دخالت‌های اقتصادی، سیاسی و نظامی خود را در خاورمیانه افزایش داده است. اما چینی‌ها همانند دیگر قدرت‌های جهانی که پیش از آن‌ها به دنبال تأثیرگذاری در خاورمیانه بوده‌اند دریافته‌اند که تأثیرگذاری در خاورمیانه اصلاً آسان نیست.
مرکز رصد راهبردی اشراف بدون تایید محتوا و ادعاهای مطرح شده در این گزارش، ترجمه کامل آن را صرفا جهت اطلاع نخبگان، کارشناسان، پژوهشگران، دانشجویان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر می‌کند و دروغ پراکنی‌ها، اطلاعات نادرست، اتهامات و القائات این گزارش مورد تأیید اشراف نمی‌باشد.
•دردسرهای چین در خاورمیانه•
توجه به انرژی، اقدامات ضد تروریستی و جریان آزاد تجارت منطقه تنها منحصر به چینی‌ها نیست. اما از آنجا که میزان نیازهای چین و همچنین تمایل آن به دعوی قدرت جهانی افزایش یافته است، پکن از سیاست «عدم مداخله» و اتکا بر امریکا دست برداشته است و زمینه را برای سیاست رو به جلو فراهم آورده است. کشتی‌های نیروی دریایی چین در ایران و امارات متحده‌ی عربی بندرگاه‌هایی را ایجاد کرده و به منظور خارج نمودن چینی‌های مقیم یمن و لیبی از این کشورها مأموریت‌های پرهزینه‌ای را انجام می‌دهند. این اقدامات آن‌ها در حالی است که نیروهای روس و چین به تازگی مانور مشترک بی‌سابقه‌ای را در دریای مدیترانه اجرا کرده‌اند.
از آنجایی که دخالت بیشتر در امور خاورمیانه به معنای درگیری بیشتر با مشکلات این منطقه است می‌توان گفت که چین با دامن زدن به هر نزاع و کشمکش در خاورمیانه خود نیز دچار مشکل خواهد شد. امارات متحده عربی نیز از وتوهای مکرر چین در قطعنامه‌ی شورای امنیت ملل در خصوص سوریه به شدت، ناراضی است. این نزاع‌ها و به خصوص نزاع در یمن، متحدان عرب چین در حاشیه‌ی خلیج فارس – کشورهایی که چین از طریق آن‌ها قسمت اعظم نفت خود را تأمین می‌کند و به دنبال قراردادهای زیربنایی با آن‌هاست –را در تقابل با ایران، بهترین کشور دوست چین در منطقه، قرار داده است.
به دنبال تشدید ناامنی در یمن، چین در بیانیه‌ای اعلام بی‌طرفی نمود و پس از آن به منظور عدم مداخله در این آشوب‌ها شی جین پینگ، رییس‌جمهور خلق چین، سفر برنامه‌ریزی‌شده‌ی خود را به عربستان سعودی و مصر لغو کرد که این اقدام او خشم سعودی‌ها را به همراه داشت. او همچنین علیرغم پیش‌بینی‌ها به ایران نیز سفر نکرد که این عمل او گویای این مدعاست که امریکا تنها کشوری نیست که در تعدیل روابطش با کشورهای منطقه با مشکل مواجه است.
•طرح یک کمربند یک جاده چین •
چین همچنین طرح نو و ابتکاری را تحت عنوان «یک کمربند-یک جاده» ارائه نمود که در آن کانال‌های حمل‌ونقل و پروژه‌های زیر بنایی از شرق آسیای تا خاورمیانه به تصویر کشیده شده است اما این طرح طرفداران کمی را در خاورمیانه به خود جذب کرد. اولین دیدار شی جین پینگ پس از رونمایی از این طرح در مجمع همکاری چین و اعراب در ماه ژوئن سال 2014 صورت گرفت اما طرح و برنامه‌ی پیشنهادی او در نهایت تأیید نشده و مورد حمایت قرار نگرفت. در میان کشورهای منطقه تنها ایران و مصر بودند که از این طرح استقبال کردند هرچند که این استقبال منافع کمی را برای پکن به همراه داشت. چرا که در نهایت این کشور هند و نه چین است که قرار است بندر چابهار دریای عمان را برای ایران گسترش دهد. باوجود اینکه که عبدالفتاح سیسی، رییس‌جمهور مصر خاطرنشان ساخته است که همکاری با چین برای تعریض آبراه کانال سوئز بر هر کشور دیگری ارجح است اما در اواخر سال 2014، قاهره پیشنهاد‌های چند میلیارد دلاری چین را در این راستا رد کرد.
•آیا امکان همکاری چین و آمریکا بر سر منافع مشترک وجود دارد؟•
در میان موضوعاتی که در حال حاضر در دستور کار واشنگتن قرار دارند، رقابت با یک رقیب قدرتمند مانند چین بر سر قدرت منطقه‌ای را نمی‌توان نادیده گرفت. با این وجود تلاش‌های چین برای کسب قدرت و منابع می‌تواند یک فرصت برای آمریکا محسوب شود. آن‌ها می‌توانند چین را متقاعد سازند تابه جای پیگیری منافع خود در آسیای شرقی، منابع و انرژی خود را بر سر اهداف آمریکا در منطقه صرف کنند، اهدافی که در نهایت هردوی این کشورها و متحدان منطقه‌ای آن‌ها را منتفع خواهد ساخت. البته این موضوع نیز با توجه به تنش‌های گوناگون بین این دو کشور دور از دسترس به نظر می‌رسد. و اگر آمریکا همچنان فاقد یک استراتژی برای بسیج کردن دیگر کشورها باشد، این موضوع تشدید خواهد شد.
پایان