پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
نقد و بررسی فیلم La Promesse (قول)
اثری کمیاب و باارزش از سینمای بلژیک که به مخاطب نشان میدهد فضای یک فیلم تا چه حد می تواند شوم و تاریک باشد
زمانی که حتی تقریبا یک لحظه شاد و کمیک در اثر مشاهده نمیشود. به غیر از یک یا دو لحظه کمیک در فیلم که ممکن است فضای اثر را مقداری عوض کند, کار سراسر بی رحم و تاریک است. خوشبختانه فیلمنامه با زیرکی خاصی به رشته تحریر درآمده و شخصیت ها به گونه ای پردازش شده اند که مخاطب با وجود فضای حزن انگیز و سیاه اثر میتواند با آنان ارتباط مناسبی را برقرار کند, کمتر کسی را سراغ دارم که تحت تاثیر مخمصه ای که “ایگور” ۱۵ ساله (با نقش آفرینی بازیگری جویای نام به نام جرمی رینر) در آن گرفتار شده است و مجبور است بین پدر و وجدانش یکی را انتخاب کند قرار نگیرد. هنگامی که فیلم آغاز میشود, “ایگور” را می بینیم که نسبت به سن و سالش, با تجربه و باهوش است, او در تجارت مشکوک پدرش -خدمات مهاجرت- فعال است. “راجر” کلاه برداریست که با سوء استفاده از بیچارگی و بدبختی دیگران کسب سرمایه میکند. او به صورت غیر قانونی مهاجران را وارد خاک بلژیک کرده و برای آنان برگه کار جعلی صادر میکند و آنان را در آپارتمان های نامناسب اسکان میدهد -که کرایه گزافی را نیز از آنان میگیرد- بسیاری از آنان برای خود “راجر” نیز کار میکنند -معمولا کار های خطرناک و نامناسب- و حقوق ناچیزی از او میگیرند. “ایگور” علاوه بر اینکه به عنوان دستیار پدرش مشغول است, در یک گاراژ نیز شاگردی میکند و همانند پدرش دروغ گویی, دزدی, کلاهبرداری را یاد گرفته است.
“راجر” علاوه بر این صفات ناپسند, دست بزن هم دارد و به عنوان مثال هنگامی که “ایگور” او را عصبانی میکند بی رحمانه او را تنبیه میکند. با وجود تمام این موارد, تردیدی نیست که او “ایگور” را دوست دارد, هرچند هیچگاه احساساتش را مستقیما بروز نمیدهد. “راجر”در رابطه با مهاجران با پلیس بلژیک هم عقیده است, از نظر آنها “مهاجران وجود خارجی ندارند” گویا مهاجران برای “راجر” تنها یک منبع درآمد غیر انسانی و بی ارزش هستند -در واقع این داستان مرا به یاد یکی از پیرنگ های فرعی rosewood می اندازد که در آن پدر نژاد پرستی را به پسرش یاد میداد- این اعمال پدر بر “ایگور” تاثیر میگذارند تا زمانی که اتفاقی می افتد که “ایگور” مجبور میشود تحولی را در خودش به وجود آورد. یکی از کارگران “راجر” به نام “آمیدو” از داربست می افتد و به سختی مجروح میشود, همانطور که او بر زمین افتاده و در حال جان دادن بود از “ایگور” قول میگیرد تا از همسر (“آسیتا” با بازی زیبا و با وقار “آسیتا اودرآگو”) و فرزندش که تازه وارد بلژیک شده اند محافظت کند. به جای بردن “آمیدو” به بیمارستان -و مشکلات احتمالی و سوال و جواب های متعدد ماموران- او اجازه میدهد تا “آمیدو” همانجا جان دهد و او را زیر یک لایه سیمان دفن میکند. مرد از “ایگور” می خواهد تا این اتفاق را فراموش کند, اما عذاب وجوان او را رها نمیکند و تصمیم میگرد تا به قولش پای بند باشد و این تصمیم سبب بروز اختلاف و مشکل میان او و پدرش میشود, خصوصا اینکه “آسیتا” معمولا ممانعت کرده و کمک های او را به راحتی قبول نمیکند.
«قول / La promesse» از آن دسته فیلم هایی است که به اصلاح میتوان گذر زندگی
را در آن حس کرد, با این تفاوت که مخمصه ای که “ایگور” در آن گرفتار است بسیار
پیچیده تر از گره های داستانی این فیلم هاست. نوجوان شدن به این معنا نیست
که از پدرت رانندگی یاد بگیری یا با زن ها ارتباط برقرار کنی, بلکه پیدا کردن آرمان ها
و عقاید, و ارزش گذاری برای وجدان خود است, صرف نظر از اینکه “ایگور” در نهایتا
خیانت میکند, اما دغدغه اصلی برای او این است که تحمل کدام خیانت را در زندگی
دارد. با وجود اینکه فیلم در نهایت نتیجه گیری میکند, اما نشان میدهد که حل این
دغدغه و پاسخ به این سوال هم برای “ایگور” و هم برای مخاطب دشوار است.
کارگردانی داردن ها (که بیش از دو دهه در کشورشان مشغول به مستند سازی
بوده اند) با آن فیلمبرداری جلا داده و چشم نواز در فیلم به گونه ای است که
مخاطب, خود را درون داستان حس میکند. همچنین با وجود نقش آفرینی های
طبیعی و فیلمنامه ای باورپذیر و زیبا, میتوان فیلم را جزو آثار ضد پیرنگ دانست.
«قول» از آن دسته فیلم هایی است که مخاطب را به چالش میکشد, لحظات
بسیاری در فیلم وجود دارد که برای مخاطب سوال می شود که خود او در چنین
شرایطی چه میکرد. با در نظر گرفتن تمام این موارد, کارگردانان موفق شده اند
در بستری مناسب با ملودرامی قوی -هر چند اشکالاتی در فیلم وجود دارد- با
فیلمی مستقل و کم خرج مسئله برخورد با هم نوع را مطرح کنند و بزرگ شدن را با دیدی نو به چالش بکشند.