پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
تنها قنات دو طبقه جهان
در اردستان قناتی دو طبقه وجود دارد که قدمت آن به ۸۰۰ سال پیش برمی‌گردد. این قنات یکی از عجیب و شگفت‌انگیزترین قنات‌های ایران است…
اردستان از شهرهای کهن و تاریخی ایران است که در استان اصفهان قرار گرفته و وجود مسجد جامع اردستان از سده سوم هجری و قنات دوطبقه‌ای با قدمت ۸۰۰ ساله این گذشته را تائید می‌کند.
بخش شمال شهرستان اردستان با کویر یکی می‌شود و بخش جنوبی آن کوهستانی است در نتیجه آب و هوای منطقه در شمال گرم و خشک و در جنوب نسبت به شمال معتدل‌تر است، اما در کل اختلاف زیاد دما در شبانه‌روز و فصل‌های تابستان و زمستان دیده نمی‌شود و به همین سبب از نظر پوشش گیاهی بسیار فقیر بوده است و استپ بیابانی پوشش گیاهی منطقه را تشکیل می‌دهد. دو رودخانه فصلی در این منطقه جریان دارند که با بارش خوب باران و برف آب دارند. آب منطقه از راه چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق و قنات تامین می‌شود.
اردستان با توجه به موقعیت خود برای دوستداران کویر و ستاره‌شناسی مقصدی ایده‌آل تلقی شده و علاوه بر آن وجود ده‌ها اثر باستانی در کنار فرهنگ ناب و اصیل مردمان آن می‌تواند دلیل دیگری برای انتخاب این شهر به عنوان مقصد سفر خانواده‌های ایرانی باشد.
قنات دو طبقه جهان,قنات دو طبقه,قنات دو طبقه اردستان
مسجد جامع اردستان
این مسجد از نوع مساجد چهار ایوانی است که در سده سوم هجری بنا شده است. از نقش بنا و آثاری که در این مسجد وجود دارد، می‌توان گفت این مسجد روی پایه یک آتشکده ساخته شده است. براساس منابع تاریخی دستور ساخت این مسجد را عمربن عبدالعزیز اجلی صادر کرده بود که به صورت یک مجموعه بزرگ بوده است. در حقیقت مدرسه حاج حسین نورالدین، آب انبار حاج حسن، راسته بازار، میدان تعزیه، حمام و قلعه میان شهر که در کنار مسجد بودند تشکیل این‌مجموعه را می‌دادند.
مسجد جامع اردستان از خشت و گل ساخته شده است و تزیینات کاشیکاری در آن دیده نمی‌شود. این مسجد در دوره‌های مختلف همچون دوره‌های آل بویه، سلجوقی و… مورد بازسازی قرار گرفت.
قنات دوطبقه اردستان
در اردستان قناتی دو طبقه وجود دارد که قدمت آن به ۸۰۰ سال پیش برمی‌گردد. این قنات یکی از عجیب و شگفت‌انگیزترین قنات‌های ایران است. این قنات که در محله «مون» اردستان قرار دارد شامل دوطبقه است که هر طبقه آن جریان آبی جداگانه و مستقل دارد و قابل توجه است که آب هیچ یک از این دوطبقه به دیگری نفوذ نمی‌کند. بنا به پژوهش‌های انجام شده این قنات تنها قنات دوطبقه جهان است.
قنات دو طبقه جهان,قنات دو طبقه,قنات دو طبقه اردستان
بقعه و خانقاه پیر مرتضی
این بقعه، در محله «فهره» در غرب مسجد سفید دردشت واقع شده است. این بنا، چهار ضلعی بسیار کوچکی با ابعاد ۶×۶ متر است که در دو سمت جنوب و شمال آن دو ایوان ساده بنا شده است. ورودی بقعه در ایوان جنوبی قرار دارد. بقعه مذکور در بافت قدیمی واقع شده و داخل کوچه‌ای بسیار باریک قرار دارد.
در این بقعه سه قبر قرار دارد که یکی مربوط به پیر مرتضی علی اردستانی فرزند امیر شمس‌الدین محمد، ندیم شاه منصور (قرن هشتم)، دومی از آن همسر او و سومی متعلق به پیر جمال‌الدین محمد اردستانی عارف معروف قرون هشتم و نهم هجری قمری است.
پیرامون قبر‌های سه‌گانه را محجری چوبی فراگرفته و کتیبه منظومی، در هفت بیت بر آن نقش بسته که در آن، سال ساختن سنگ قبر و ضریح را ۱۰۳۹ هجری قمری ذکر کرده است. گفته شده پیر مرتضی، این محل را که خانقاه و مدرسه خود وی بوده، برپا کرده و پس از مرگ در آن به خاک سپرده شده است.
مقبره پیر اویس
این بنا در روستای مهاباد، در ۲۲ کیلومتری مسیر اردستان به کاشان قرار گرفته است. در این بنا قبر دو عارف بزرگ، پیر اویس و پیر بر حق دیده می‌شود.
نوع ساختار بنا چینه‌ای و تقریبا از فرم اولیه آن چیزی باقی نمانده است. بخش بیرونی بنا کاملا بازسازی‌شده و روی گنبد نیز بتازگی کاشیکاری شده است که متاسفانه کاشی‌های جدید هم در حال ریزش هستند.
در دور بنا و اطراف چینه‌ها، پلکانی دسترسی به گنبد بنا را فراهم می‌کرد. کل بنا شامل یک اتاق گنبددار و یک راهروی ورودی طاق‌دار است. در داخل اتاق دو قبر وجود دارد که مربوط به پیر اویس و پیر بر حق است.
سنگ قبر‌های مربوط به این عرفا از جای اصلی خود برداشته شده و به مسجد جامع اردستان منتقل شده است. در این بنا آثار کتیبه وجود دارد که متاسفانه به سرقت رفته است و تنها محل قرارگیری آنها روی دیوار مشهود است.
مقبره میر بهاءالدین حیدر
میر بهاءالدین از سادات طباطبایی زواره است که بسیاری
از سادات طباطبایی کشور نسبشان به وی برمی‌گردد.
روایت است در زمان تهاجم هولاکوخان مغول به زواره،
تنها مکان امن منزل عرفا بود. منزل میر بهاءالدین حیدر نیز از این قاعده مستثنا نبود. دلیل آن هم احترام فراوان مغولان به عرفا بود که این مساله ریشه در فرهنگ خرافی شدید مغولان و ترس آنها از عوامل ماوراءالطبیعه دارد.
مردم زواره تدبیری به خرج داده و همگی به خانه میر
بهاءالدین پناهنده شدند و از آنجا به بیرون شهر تونلی
حفر کردند و به این ترتیب جان سالم به در بردند.
بعد از این مساله مغولان خشمگین شده و میر بهاءالدین
حیدر را در چاه می‌اندازند و او کشته می‌شود.
این بنا در روستای زواره از توابع اردستان و در فاصله ۱۲
کیلومتری این شهرستان واقع شده است.
این بنا در محله حسن‌آباد و در شرق حسینیه بزرگ
زواره قرار گرفته و کل بنا از خشت ساخته شده است.
کل بنا از چهار سفره‌خانه دوره صفوی، یک محوطه ورودی
به مقبره و اتاق مقبره تشکیل می‌شود. در داخل اتاق
مقبره کاملا با گچ پوشیده شده و تنها چند نمونه از
خشت‌های اولیه دیده می‌شود.
راه‌پله‌ای بنا را به پشت‌بام هدایت می‌کند که از آجر
ساخته شده و بنا دارای گنبد محقر ساده‌ای با پوشش
کاه و گل و بدون تزئینات است.
از دیگر آثار تاریخی و دیدنی اردستان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مسجد جامع اردستان (سده سوم هجری)، مقبره امیر
اویس (دوره صفوی)، آب انبار بزرگ بازار در میدان بازار
محله کبودان، مسجد امام حسن(ع) (سده هشتم
هجری)، مسجد خسرو (دوره قاجار)، مسجد دشت،
آب‌انبار‌های حاج‌حسن، حاج معدل و حاج میررحیم،
مسجد ملایعقوب، قنات دو طبقه مون و مقبره سلطان
بیگ اردستان.