علی بن حسین بن علی بن ابیطالب، معروف به امام سجاد و زینالعابدین، چهارمین امام شیعیان است که مدت امامت وی ۳۵ سال بود. ایشان در واقعه کربلا حضور داشتند ولی به علت بیماری در جنگ شرکت نکردند. لشکر عمر بن سعد پس از شهادت امام حسین (ع) او را همراه اسیران کربلا به کوفه و شام بردند. خطبه امام سجاد (ع) در شام باعث آگاهی مردم از جایگاه اهل بیت شد.
مجموعه ادعیه و مناجات امام سجاد در کتاب “صحیفه سجادیه” گرد آمده است. “رساله الحقوق”، رسالهای کوچک درباره تکالیف بندگان در برابر خدا و خلق خدا، منسوب به او است. همچنین “واقعه حره”، “نهضت توابین” و “قیام مختار” در زمان امام سجاد (ع) روی داد.
چگونگی به شهادت رسیدن امام سجاد (ع)
حضرت سیدالساجدین (ع) پس از گذراندن یک عمر پربرکت که در یکی از حساسترین دورههای تاریخ اسلام واقع شد از ویژگیهای مهمی در بین مردم برخوردار شده بود؛ چراکه فضایل و مکارم اخلاقی آن حضرت (ع) در هر مجلس و محفلی بیان میشد و در یک کلام امام (ع) در دلها و عواطف مردم جا گرفته بود. این وضع بر امویان دشوار بود و آنها را میرنجاند و از همه کس بیشتر ولیدبن عبدالملک کینه امام را در دل داشت. او بارها میگفت: «من تا وقتی که علی بن الحسین در دنیا باشد راحت نیستم». این بود که وقتی زمام سلطنت را به دست گرفت تصمیم گرفت امام را مسموم کند؛ لذا زهر کشندهای برای کارگزارش در مدینه فرستاد و به او دستور داد تا این زهر را به امام بخوراند و آن نانجیب نیز دستور ولید را عملی کرد. زهر در بدن نازنین امام کارگر شد و بدین وسیله حضرت در سن ۵۷ سالگی در مدینه طیبه به شهادت رسید.
تاریخ شهادت امام سجاد (ع)
زمان شهادت حضرت زین العابدین (ع) نیز مانند تولد مبارکشان نامعلوم است و بر سر تاریخ آن اختلاف است، دامنه این اختلاف از سال ۹۲ هجری قمری تا سال ۱۰۰ هجری است، اما آنچه از همه مشهورتر است، یکی سال ۹۴ هجری قمری است که آن را به مناسبت ارتحال فقهای بیشماری از اهل مدینه، «سنه الفقهاء» نامیدهاند و دیگری سال ۹۵ هجری قمری.
پیکر پاک امام سجاد (ع) را در شهر مدینه تشییع کردند. در آن شهر از پیکر امام تشییع بی نظیری صورت گرفت؛ زیرا تودههای مردم از مناطق مختلف بر جنازه حضرت حاضر شدند و همگی پریشان و گریان و دل شکسته جنازه مطهر حضرت (ع) را بر دوش میبردند. مردم در هالهای از اشک با امام وداع میکردند. بدن مطهر حضرت سجاد (ع) را به قبرستان بقیع بردند و در قبری که در کنار قبر عمویش امام حسن مجتبی علیه السلام آماده ساخته بودند به خاک سپردند.
آری حضرت که وجود اقدسشان خاری بود در چشم خفاشان
غاصب نظام حاکم با روشن شدن آثار وجودی آن بزرگوار که
کاملاً نظام اموی را غافلگیر کرده بودند، توسط سردمداران
پلید این نظام مسموم گردیدند و با رفتن خاکیان را در سوگ خود گذاشتند.
ولی آثار وجودی آن بنده برگزیده حق همچنان و تا ابد پا
برجاست و هر سالک و عارضی که خواهان وصال حضرت
دوست است، چارهای جز نوشیدن از منبع آثار معنوی و
عرفانی آن عارف بزرگوار نخواهد داشت چراکه مناجاتهای
عاشقانه و عارفانه آن حضرت برای همه طالبان، شفابخش و آرامبخش خواهد بود.