پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
نقد و بررسی فیلم Elysium (بهشت)
“Elysium/بهشت” (نام یک افسانه یونانی است) فیلمی علمی تخیلی
و سراسر هیجان است و بار دیگر توانایی نیل بلومکمپ در مسحور کردن
بینندگان را تایید می کند.البته به شخصه دوست داشتم داستان این
فیلم تبدیل به یکی از آن سریال های کوتاه شبکه HBO می شد.یکی
از قوانین نقد فیلم این است که چیزی که روی پرده است را نقد کنید،
ولی می خواهم به این نکته اشاره کنم که جا داشت به این فیلم
زمان و فضای بیشتری برای نفس کشیدن داده می شد.دنیایی که
نیل بلومکمپ به تصویر کشیده شگفت انگیز و فیلم سرشار از ایده
است،اما تمام این ایده ها در زمان ۱۰۹ دقیقه ای فیلم و با توجه به
زمان اختصاص داده شده به صحنه های اکشن،فرصتی برای شکوفا
شدن نیافته اند.در نتیجه با اینکه در پایان فیلم سالن را با رضایت ترک کردم اما توقع بیشتری نیز داشتم.
داستان “Elysium/بهشت” در اواسط قرن ۲۲ اتفاق می افتد.زمین
پر جمعیت و آلوده است و افراد ثروتمند آن را به مقصد “Elysium
/بهشت”،بهشتی فضایی شبیه به حلقه استنفورد (طراحی پیشنهاد
شده برای اقامت گاهی فضایی با ظرفیت ۱۰ تا ۱۴۰ هزار نفر)
ترک کرده اند.عموم مردم روی زمین باقی مانده اند.کارگران،مجرمان
و سایر مردم روی زمین تلاش می کنند به نوعی گذران زندگی کنند،وقتی چشمشان به آسمان و “Elysium/بهشت” دوخته شده،جایی که چمن ها کوتاه و مرتب اند،مراقبت های پزشکی در دسترس هستند و از کمبود و جرم خبری نیست.صحنه های ابتدایی فیلم روی این تضاد تمرکز کرده اند و با نمایش صحنه های مجذوب کننده فاصله بین آرامش و زیبایی “Elysium/بهشت” با فضای سرد و تاریک لس آنجلس را نمایان می کند.در کل هیچ قسمتی از فیلم شکوه آغازین آن را ندارد.
بعد از چیدمان ابتدایی فیلم،کارگردان اقدام به معرفی قهرمان داستان خود،مکس دکاستا (مت دیمون) می کند.مکس در گذشته سارق ماشین بوده،اما اکنون با عفو مشروط آزاد شده و شغل و زندگی عادی دارد.با این وجود،دوست او،جولیو (دیگو لونا) همیشه در حال وسوسه کردن او برای بازگشت به زندگی قبلی اش است.عشق کودکی او،فری (آلیس براگا) اکنون با دختری مریض و در انتظار مرگ نزد او آمده است.بعد از حادثه ای که در محل کار برای او اتفاق می افتد،مکس هم مثل دختر فری به مرضی مرگبار دچار می شود.او پنج روز بیشتر زنده نیست و برای زنده ماندن باید راهی برای نفوذ به “Elysium/بهشت” و دسترسی به امکانات پیشرفته پزشکی آن پیدا کند.تحت شرایط عادی این کار دشوار است،اما همزمان با این اتفاقات،وزیر دفاع “Elysium/بهشت”،دلاکورت (جودی فاستر) در حال تدارک یک کودتا با همکاری جان کارلایل (ویلیام فیچنر) میلیاردر است که این اتفاق می تواند شرایط سیاسی “Elysium/بهشت” را بی ثبات کرده،آن را در شرایط آماده باش قرار داده و کار را دشوار کند.به علاوه مکس پول لازم برای سفر غیر قانونی با شاتل به “Elysium/بهشت” را ندارد و در نتیجه مجبور می شود تن به ماموریتی خطرناک،یعنی ربودن جان کارلایل دهد.ماموریتی که با آمدن مامور نیمه دیوانه دلاکورت،کروگر (شارلتو کوپلی) چالش برانگیز می شود.
“Elysium/بهشت” به اندازه کافی صحنه اکشن برای راضی نگاه داشتن بینندگان علاقه مند به این صحنه ها دارد.داستان مکس از بعضی جهات شبیه داستان های ابرقهرمانانه است که کروگر در آن نقش ضد ابرقهرمان را دارد.دو صحنه اکشن قابل توجه در فیلم وجود دارد،یکی روی زمین و دیگری روی “Elysium/بهشت” که با استادی تمام کارگردانی شده اند.در “Elysium/بهشت” تلاش زیادی برای غافل گیر کردن بیننده صورت گرفته و می توان گفت یکی از طرح های داستان در این زمینه موفق بوده است.با اینکه صحنه های مردانه فیلم بیشتر با حضور مت دیمون اتفاق می افتد،به شخصه با صحنه های جودی فاستر به عنوان سیاست مداری توطئه گر و در صدد احراز ریاست بیشتر ارتباط برقرار کردم.متاسفانه نزاع سیاسی در طول داستان در پس زمینه باقی مانده و از آن تنها برای جلو رفتن کلی داستان استفاده شده است.در نتیجه شخصیت دلاکورت به خوبی پرداخت نشده است.
عکس این حرف را می توان در مورد شخصیت کروگر زد،ایفای نقش شارلتو کوپلی که در فیلم “District 9/منطقه ۹” از نیل بلومکمپ نیز حضور داشت،حق مطلب را در مورد این شخصیت ادا کرده است.نقش یادآور بازی جرالد باتلر در فیلم “۳۰۰/۳۰۰” است،با این تفاوت که در این فیلم با نیمه رباتی دیوانه طرف هستیم.شارلتو کوپلی تمام صحنه هایی که در آن ها حضور دارد را تحت الشعاع قرار می دهد،حتی صحنه هایی که مت دیمون هم در آن ها حضور دارد.مت دیمون که با بازی در سه گانه جیسون بورن در زمینه اکشن برای خود اعتبار زیادی کسب کرده،در نقش مکس باور پذیر ظاهر شده است اما شخصیت مکس تا حدودی کسل کننده است.درگیر شدن بیننده با شخصیت او را می توان بیشتر مرهون بازی شارلتو کوپلی در مقابل او دانست که به طرز جذابی شرارت آمیز از کار درآمده است.
اما آیا فیلم طوری که برخی منتقدان ادعا می کنند “تبلیغات لیبرالیستی در لفافه” است؟در واقع این گونه نیست.درست است که در فیلم آینده تاریکی برای زمین ترسیم شده،جهنمی پر جمعیت که حتی تنفس در آن سخت است و اختلاف طبقاتی در آن بیداد می کند،اما این ایده در ژانر علمی تخیلی ایده تازه ای نیست و معمولا با لحنی کنایه آمیز به کار می رود.به علاوه می توان گفت نیل بلومکمپ برای پرداختن به این ایده از ریشه های آفریقای جنوبی خود الهام گرفته است.اگر قرار باشد ایرادی از “Elysium/بهشت” بگیریم،این ایراد نه سیاست موجود در آن که نحوه سهل الوصول رویدادهای آن است.تعلیق و غافل گیری به کار رفته در فیلم بد نیست اما در پایان فیلم برخی رویدادهایی که رخ دادن آن ها بعید می نماید،ظرفیت پذیرش بیننده را به چالش می کشند.
“Elysium/بهشت” زمانی روی پرده می رود که فصل فیلم های پر خرج سال ۲۰۱۳ رو به اتمام است.فیلم به اندازه کافی با عناوین چند ماه اخیر متفاوت است و ارزش دیدن حتی برای کسانی که دچار خستگی از فیلم های پر خرج شده اند را دارد،اما فیلم به اندازه “District 9/منطقه ۹” اصیل و دیدنی از کار در نیامده است.درجه کیفی R (درجه بندی سنی محدود یا Restricted،افراد زیر ۱۷ سال با حضور والدین مجاز به تماشای این فیلم ها هستند) عمدتا به خاطر خشونت موجود در فیلم به آن تعلق گرفته و آن را تبدیل به فیلمی مناسب برای بزرگسالان کرده است،نه صرفا یکی از خیل فیلم های PG-13 (افراد زیر ۱۳ سال با حضور والدین مجاز به تماشای این فیلم ها هستند) تابستانی که ملاحظه بینندگان کم سن و سال را می کنند.در کل فیلم تماشایی است،ضرب آهنگ خوبی دارد و احتمال موفقیتش در گیشه بالا است.