پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
اعمال شب و روز عید فطر چیست؟
رمضان، دعوتی است آسمانی برای بازگشت به «خود فراموش شده»، ندایی برای یافتن خدایی که گم کرده ایم و میهمانی‌ای
به وسعت آسمان‌ها. پایان این میهمانی خدایی، عید فطراست. عیدی به میزبانی خدای بزرگ، عید توفیق بر طاعت و اطاعت، عید توبه و تهذیب نفس، عید ذکر و یاد محرومان و گرسنگان. برای شب و روز روز عید فطر اعمالی در کتب ادعیه مسلمانان سفارش شده که مومنان را به درک هر چه بیشتر آن رهنمون می‌کند. ما در این مقاله اعمال شب و روز عید فطر را جمع آوری نموده تا قدمی هر چند کوچک برای دریافت جوایز شما عزیزان از این عید بزرگ برداشته باشیم. با ما همراه باشید.
اعمال شب عید فطر
یکی از زیباترین شب‌ها در ماه مبارک رمضان، شب عید فطر است و در فضیلت و ثواب عبادت در این شب احادیث بسیاری نقل شده است. همچنین در روایات آمده است که شب عید فطر، کمتر از شب‌های قدر نیست. اعمال سفارش شده در شب عید فطر به شرح زیر است:
بهتر است هنگامی که آفتاب غروب کرد، غسل کنید.
شب زنده داری و احیا، خواندن نماز و دعا، استغفار به درگاه خداوند توصیه شده است.
پس از نماز مغرب و عشا و نماز صبح و نماز عید فطر ذکر این ذکر گفته شود:
” اَللّهُ اَکْبَرُ اَللّهُ اَکْبَرُ لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ وَاللّهُ اَکْبَرُ اَللّهُ اَکْبَرُ وَلِلّهِ الْحَمْدُ اَلْحَمْدُ لِلّهِ عَلى ما هَدینا وَلَهُ الشُّکْرُ على ما اَوْلینا”
پس از آنکه نماز مغرب و نافله آن خوانده شد، دست‌های خود را به سوی آسمان بلند کرده و بگویید:
“یا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ یا ذَاالْجُودِ یا مُصْطَفِىَ مُحَمَّدٍ وَناصِرَهُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لى کُلَّ ذَنْبٍ اَحْصَیْتَهُ وَهُوَ عِنْدَکَ فى کِتابٍ مُبینٍ”
سپس به سجده رفته و ۱۰۰ مرتبه در سجده بگویید: “اتوب الى الله” حال حاجات خود را از خدای حق تعالی درخواست نمایید ان شاءالله تعالى برآورده خواهد شد.
در روایتی از شیخ آمده که: بعد از نماز مغرب به سجده بروید و بگویید
“یا ذَاالْحَوْلِ یا ذَاالطَّوْلِ یا مُصْطَفِیا مُحَمَّدا وَناصِرَهُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لى کُلَّ ذَنْبٍ اَذْنَبْتُهُ وَ نَسیتُهُ اَنَا وَ هُوَ عِنْدَکَ فى کِتابٍ مُبینٍ”
سپس صد مرتبه “اتوب الى الله” گفته شود.
زیارت امام حسین (ع) در این شب بسیار توصیه شده و فضیلت بسیاری دارد.
ده مرتبه ذکر زیر که از اعمال شب جمعه است، گفته شود:
“یا دائم الفضل علی البریه یا باسط الیدین بالعطیه یا صاحب المواهب السنیه صل علی محمد و آله خیرالوری سجیه واغفرلنا یا ذاالعلی فی هذه العشیه.”
ده رکعت نماز شب عید فطر که در شب آخر ماه رمضان اقامه می‌شود به جای آورید. نماز به صورت پنج نماز دو رکعتی ، در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید ده بار خوانده شود، و در رکوع و سجود ده مرتبه ذکر “سبحان الله والحمدلله و لا اله الاالله والله اکبر” گفته شود. پس از نماز هزار مرتبه استغفار کنید و بعد از آن سر بر سجده گذاشته و بگویید:
“یا حی یا قیوم یا ذاالجلال و الاکرام یا رحمان الدنیا والاخره و رحیمهما یا ارحم الراحمین یا اله الاولین والآخرین اغفرلنا ذنوبنا و تقبل منا صلواتنا و صیامنا و قیامنا.”
دو رکعت نماز بجای آورید، در رکعت اول پس از سوره “حمد” هزار مرتبه سوره “توحید” خوانده شود و در رکعت دوم یک مرتبه خوانده شود. پس از سلام سر بر سجده گذاشته و صد مرتبه بگویید :
“اتوب الى الله” پس از آن بگوید: یا ذَالْمَنِّ وَ الْجُودِ یا ذَاالْمَنِّ وَ الطَّوْلِ یا مُصْطَفِىَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ وَ افْعَلْ بى کَذا وَ کَذا”
و به جاى کذا حاجات خود را بطلبید. در روایت آمده است که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هر کس این دو رکعت را به این کیفیت بجا آورد، هر حاجتی که از خدا بطلبد به او عطا خواهد کرد، و اگر به شماره ریگ‌های بیابان گناه داشته باشد، خدا آن‌ها را بیامرزد. در روایت دیگر به جاى هزار مرتبه توحید، صد مرتبه وارد شده است.
شیخ طوسی و سید ابن طاووس بعد از نماز این دعا را نقل کرده اند:
“یا اَللّهُ یا اَللّهُ یا اَللّهُ یا رَحْمنُ یا اَللّهُ یا رَحیمُ یا اَللّهُ یا مَلِکُ یا اَللّهُ یا قُدُّوسُ
یا اَللّهُ یا سَلامُ یا اَللّهُ یا مُؤْمِنُ یا اَللّهُ یا مُهَیْمِنُ یا اَللّهُ یا عَزیزُ یا اَللّهُ
یا جَبّارُ یا اَللّهُ یا مُتَکَبِّرُ یا اَللّهُ یا خالِقُ یا اَللّهُ یا بارِئُ یا اَللّهُ یا مُصَوِّرُ
یا اَللّهُ یا عالِمُ یا اَللّهُ یا عَظیمُ یا اَللّهُ یا عَلیمُ یا اَللّهُ یا کَریمُ یا اَللّهُ یا حَلیمُ
یا اَللّهُ یا حَکیمُ یا اَللّهُ یا سَمیعُ یا اَللّهُ یا بَصیرُ یا اَللّهُ یا قَریبُ یا اَللّهُ
یا مُجیبُ یا اَللّهُ یا جَوادُ یا اَللّهُ یا ماجِدُ یا اَللّهُ یا مَلِىُّ یا اَللّهُ یا وَفِىُّ
یا اَللّهُ یا مَوْلى یا اَللّهُ یا قاضى یا اَللّهُ یا سَریعُ یا اَللّهُ یا شَدیدُ یا اَللّهُ
یا رَؤُفُ یا اَللّهُ یا رَقیبُ یا اَللّهُ یا مَجیدُ یا اَللّهُ یا حَفیظُ یا اَللّهُ یا مُحیطُ
یا اَللّهُ یا سَیِّدَ السّاداتِ یا اَللّهُ یا اَوَّلُ یا اَللّهُ یا اخِرُ یا اَللّهُ یا ظاهِرُ
یا اَللّهُ یا باطِنُ یا اَللّهُ یا فاخِرُ یا اَللّهُ یا قاهِرُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ
یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا وَدُودُ یا اَللّهُ یا نُورُ یا اَللّهُ یا رافِعُ یا اَللّهُ
یا مانِعُ یااَللّهُ یادافِعُ یااَللّهُ یا فاتِحُ یااَللّهُ یانَفّاحُ [عُ] یااَللّهُ یاجَلیلُ یااَللّهُ
یا جَمیلُ یا اَللّهُ یا شَهیدُ یا اَللّهُ یا شاهِدُ یا اَللّهُ یا مُغیثُ یا اَللّهُ
یا حَبیبُ یا اَللّهُ یا فاطِرُ یا اَللّهُ یا مُطَهِّرُ یا اَللّهُ یا مَلِکُ یا اَللّهُ یا مُقْتَدِرُ
یااَللّهُ یا قابِضُ یا اَللّهُ یا باسِطُ یا اَللّهُ یا مِحیى یا اَللّهُ یا مُمیتُ یا اَللّهُ
یا باعِثُ یا اَللّهُ یا وارِثُ یا اَللّهُ یا مُعطى یا اَللّهُ یا مُفْضِلُ یا اَللّهُ یا مُنْعِمُ
یا اَللّهُ یا حَقُّ یا اَللّهُ یا مُبینُ یا اَللّهُ یا طَیِّبُ یا اَللّهُ یا مُحْسِنُ یا اَللّهُ
یا مُجْمِلُ یا اَللّهُ یا مُبْدِئُ یا اَللّهُ یا مُعیدُ یا اَللّهُ یا بارِئُ یا اَللّهُ یا بَدیعُ
یا اَللّهُ یا هادى یا اَللّهُ یا کافى یا اَللّهُ یا شافى یا اَللّهُ یا عَلِىُّ یا اَللّهُ
یاعَظیمُ یا اَللّهُ یا حَنّانُ یا اَللّهُ یا مَنّانُ یا اَللّهُ یا ذَاالْطَّوْلِ یا اَللّهُ
یامُتَعالى یا اَللّهُ یا عَدْلُ یا اَللّهُ یا ذَاالْمَعارِجِ یا اَللّهُ یا صادِقُ یا اَللّهُ
یا صَدُوقُ یا اَللّهُ یا دَیّانُ یا اَللّهُ یا باقى یا اَللّهُ یا واقى یا اَللّهُ
یا ذَاالْجَلالِ یا اَللّهُ یا ذَاالاِْکْرامِ یا اَللّهُ یا مَحْمُودُ یا اَللّهُ یا مَعْبُودُ یا اَللّهُ
یا صانِعُ یا اَللّهُ یا مُعینُ یا اَللّهُ یا مُکَوِّنُ یا اَللّهُ یا فَعّالُ یا اَللّهُ یا لَطیفُ
یا اَللّهُ یاغَفُورُ یااَللّهُ یا شَکُورُ یااَللّهُ یا نُورُ یااَللّهُ یا قَدیرُ [یمُ] یااَللّهُ یا رَبّاهُ
یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ
یااَللّهُ یا رَبّاهُ یااَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یااَللّهُ
اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَتَمُنَّ عَلَىَّ بِرِضاکَ وَ تَعْفُوَ عَنّى
بِحِلْمِکَ وَتُوَسِّعَ عَلَىَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ الطَّیِّبِ وَ مِنْ حَیْثُ
اَحْتَسِبُ وَمِنْ حَیْثُ لا اَحْتَسِبُ فَاِنّى عَبْدُکَ لَیْسَ لى اَحَدٌ سِواکَ
وَ لا اَحَدٌ اَسْئَلُهُ غَیْرُکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ ما شاَّءَ اللّهُ لا قُوَّهَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ “
پس به سجده مىروى و مى گویى :
یااَللّهُ یااَللّهُ یااَللّهُ یارَبُِّ یارَبُِّ یارَبُِّ
یا مُنْزِلَ الْبَرَکاتِ بِکَ تُنْزَلُ کُلُّ حاجَهٍ اَسْئَلُکَ بِکُلِّ اسْمٍ فى مَخْزُونِ
الْغَیْبِ عِنْدَکَ وَالاْسْماَّءِ الْمَشْهُوراتِ عِنْدَکَالْمَکْتُوبَهِعَلى سُرادِقِ
عَرْشِکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَقْبَلَ مِنّى شَهْرَ
رَمَضانَ وَتَکْتُبَنى مِنَ الْوافِدینَ اِلى بَیْتِکَ الْحَرامِ وَتَصْفَحَ لى
عَنِ الذُّنُوبِ الْعِظامِ وَتَسْتَخْرِجَ [لى ] یا رَبِّ کُنُوزَکَ یا رَحْمنُ
۹. چهارده رکعت نماز اقامه کند. بعد از هر دو رکعت سلام دهد و در هر رکعت بعد از حمد، یک بار آیهالکرسی و سه مرتبه توحید خوانده شود. براى هر رکعت، ثواب عبادت چهل سال و عبادت هر که در آن ماه روزه گرفته و نماز خوانده اعطاء می‌شود.
۱۰. شیخ طوسی در کتاب مِصْباحُ الْمُتَهَجِّد فرموده که در آخر شب غسل کن و بر سجاده خود تا طلوع فجر بنشین و عبادت کن.
اعمال شب و روز عید فطر
اعمال روز عید فطر
اعمال توصیه شده در روز عید فطر به شرح زیر است:
بعد از نماز صبح و نماز عید فطر، تکبیراتى که در شب عید پس از نماز فریضه می‌خواند، خوانده شود .
پس از نماز صبح دعایی را که سید بن طاووس روایت کرده: “اللهم انی توجهت الیک بمحمد امامی” را بخواند. (شیخ خواندن این دعا را پس از نماز عید ذکر کرده است)
مشخص و کنار گذاشتن زکات فطر قبل از نماز عید فطر.
انجام غسل روز عید. که زمان آن بعد از طلوع فجر تا زمان به جا آوردن نماز عید است. در هنگام غسل بگو: ” اللهم ایمانا بک و تصدیقا بکتابک واتباع سنه نبیک محمد صلى الله علیه و آله.”
سپس بسم الله بگو و غسل را بجای آور و پس از غسل بگو:
” اللهم اجعله کفاره لذنوبی و طهر دینی اللهم اذهب عنی الدنس.”
جامعه نیکو بپوشد، از عطر و بوی خوش استفاده نماید.
پیش از نماز عید، در اول روز افطار کند. شیخ مفید فرموده مستحب است خوردن مقدار کمى از تربت سیدالشهداء علیه السلام که براى هر دردى شفا است.
قبل از خروج از منزل برای نماز عید، دعایی را که از امام باقر علیه السلام روایت شده را بخواند:
” اللهم من تهیا فی هذاالیوم او تعبا او اعد واستعد لوفاده الى مخلوق رجاء رفده و نوافله و فواضله و عطایاه فان الیک یا سیدی تهیئتی و تعبئتی و اعدادی و استعدادی رجاء رفدک و جوائزک و نوافلک و فواضلک و فضائلک و عطایاک و قد غدوت الى عید من اعیاد امه نبیک محمد صلوات الله علیه و على آله و لم افد الیک الیوم بعمل صالح اثق به قدمته ولا توجهت بمخلوق املته ولکن اتیتک خاضعا مقرا بذنوبی و اسائتی الى نفسی فیا عظیم یا عظیم یا عظیم اغفرلی العظیم من ذنوبی فانه لا یغفرالذنوب العظام الا انت یا لا اله الا انت یا ارحم الراحمین.”
اقامه نماز عید فطر.
زیارت امام حسین علیه السلام.
دعاى ندبه خوانده شود. سید بن طاوس فرموده که چون از دعا فارغ شود به سجده رود و بگوید:
“اعوذ بک من نار حرها لا یطفى و جدیدها لا یبلى وعطشانها لا یروى”
پس گونه راست را بر خاک بگذارد و بگوید:
“الهی لا تقلب وجهی فی النار بعد سجودی وتعفیری لک بغیرمن منی علیک بل لک المن علی”
سپس گونه چپ را بر خاک بگذارد و بگوید:
” ارحم من اساء واقترف واستکان واعترف”
پس به حال سجده شود و بگوید:
“ان کنت بئس العبد فانت نعم الرب عظم الذنب من عبدک فلیحسن العفو من عندک یا کریم”
پس از آن صد بار بگوید: العفو العفو.
کلام آخر
عید فطر روز مبارکی است که در زمین و آسمان جشن شادی و سرور برپا می‌کند. زمینیان به پاس یک ماه عبادت و بندگی، جشن گرفته و فرشتگان آسمانی مأمور شده اند تا جوایز و پاداش ساکنان زمین را از عرش الهی برای مردمان این کره ی خاکی بیاورند.
