پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
کودکی خردسال عهده دار مقام والای امامت
پیروان اهل بیت علیهم السلام بر این باورند که مقام امامت به سن و سال خاصی مربوط نیست و این مقام, ربطی به
کمی و زیادی سن ندارد؛ چنانچه سه تن از امامان معصوم علیهم السلام (امام جواد- امام هادی و حضرت مهدی علیهم
السلام) در دوران کودکی به مقام امامت نایل آمدند و اینکه پیش از سن بلوغ دو امام دیگر (امام جواد- امام هادی علیهما
السلام) نیز به مقام امامت رسیدند؛ شاید خود به نوعی ایجاد آمادگی برای پذیرش امامت حضرت مهدی عج در سن کودکی بوده است.
نخستین امامی که در سن کودکی به امامت رسید, نهمین پیشوای شیعیان, امام جواد علیه السلام بود و از آنجا که این مسأله در دوران امامت بی سابقه بود, ابتدا مورد پرسش و تردید عده ای قرار گرفت؛ ولی کم کم با هدایت های امام رضا علیه السلام و سخنانی از خود آن حضرت, قلب شیعیان آرام گرفت. [۲]
به استناد روایات, امامت حضرت ولی عصر عجل الله فرجه الشریف نیز که به کرات در بیانات حضرات معصومین علیهم السلام مورد تائید و تأکید قرار گرفته؛ در سن پنج سالگی ایشان بوده است.
برای پدیده ی رهبری در سنین پایین نمونه های دیگری در میراث پیام آوران الهی می توان یافت؛ چنانکه حضرت عیسی علیه السلام از همان سالهای ابتدای ولادتش, به مقام نبوت نائل گردیدند [۳] و به حضرت یحیی علیه السلام نیز در دوران کودکی کتاب و مقام نبوت اعطا گردید [۴].
صفوان بن یحیی نقل می کند: «به امام رضا علیه السلام عرض کردم: پیش از آن که خدا ابو جعفر را به شما ببخشد, درباره ی جانشین تان از شما می پرسیدیم و شما می فرمودید: خدا به من پسری عنایت می کند. اکنون او را به شما عنایت کرد و چشم ما را روشن کرد. اگر خدای ناخواسته برای شما پیش آمدی کند, به که بگرویم؟ حضرت با دست اشاره به ابی جعفر (امام جواد علیه السلام) فرمود که در برابرش ایستاده بود, عرض کردم: قربانت گردم, این پسر سه ساله است؛ فرمود: چه مانعی دارد عیسی سه ساله بود که به حجت خدا قیام کرد.». [۵]
درست است که دوران شکوفایى عقل انسان معمولا حد و مرز خاصى دارد ولى مىدانیم همیشه در انسانها افراد استثنایى وجود داشتهاند، چه مانعى دارد که خداوند این دوران را براى بعضى از بندگانش به خاطر مصالحى فشردهتر کند و در سالهاى کمترى خلاصه نماید.
اما این شرایط درباره ی واپسین پیشوای شیعیان حضرت مهدی عجل الله فرجه الشریف به کلی متفاوت شد؛ چرا که آن حضرت, هم در سن و سال کمتر از دیگر امامان به امامت رسید و هم به خاطر مصالحی ولادت آن حضرت پنهانی صورت پذیرفت. این مسأله اگر چه برخی از شیعیان را دچار تردیدهایی کرد و کار امام حسن عسگری علیه السلام را مشکل ساخت. امام کم نبودند, افرادی که همچون گذشته با آغوش باز از این اراده ی الهی استقبال کردند.
البته پیش از آن امامان معصوم علیهم السلام تا حدود زیادی زمینه را مساعد کرده و شیعیان را برای درک چنان روزی آماده ساخته بودند. امام باقر علیه السلام در این باره فرموده بود: «صاحب این امر کم سن و سال ترین و گمنام ترین ما است». [۶]
برخی از مفسرین در توجیه و تبیین چگونگی احراز مقام نبوت و یا امامت در خردسالی چنین نوشته اند: «درست است که دوران شکوفایى عقل انسان معمولا حد و مرز خاصى دارد ولى مىدانیم همیشه در انسانها افراد استثنایى وجود داشتهاند، چه مانعى دارد که خداوند این دوران را براى بعضى از بندگانش به خاطر مصالحى فشردهتر کند و در سالهاى کمترى خلاصه نماید، همانگونه که براى سخن گفتن معمولا گذشتن یکى دو سال از تولد لازم است در حالى که مىدانیم حضرت مسیح علیه السلام در همان روزهاى نخستین زبان به سخن گشود، آن هم سخنى بسیار پر محتوا که طبق روال عادى در شان انسانهاى بزرگسال بود. [۷]
على بن اسباط یکى از یاران امام جواد محمد بن على النقى علیه السلام مىگوید: «به خدمت او رسیدم (در حالى که سن امام کم بود) من درست به قامت او خیره شدم تا به ذهن خویش بسپارم و به هنگامى که به مصر باز مىگردم کم و کیف مطلب را براى یاران نقل کنم، درست در همین هنگام که در چنین فکرى بودم آن حضرت نشست (گویى تمام فکر مرا خوانده بود) رو به سوى من کرد و گفت:
اى على بن اسباط! خداوند کارى را که در مساله امامت کرده همانند کارى است که در نبوت کرده است، گاه مىفرماید: وَ آتَیْناهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا (ما به یحیى در کودکى فرمان نبوت و عقل و درایت دادیم) و گاه در باره انسانها مىفرماید حَتَّى إِذا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَهً … (هنگامى که انسان به حد بلوغ کامل عقل به چهل سال رسید …) بنا بر این همانگونه که ممکن است خداوند حکمت را به انسانى در کودکى بدهد در قدرت او است که آن را در چهل سال بدهد.[۸]
پی نوشت
۱. مصباح یزدی, محمد تقی, آموزش عقاید, بی جا, موسسه انتشارات امیر کبیر, چاپ سیزدهم, ۱۳۷۷ش, ص۲۹۸
۲. ر.ک: سلیمیان, خدامراد, پرسمان مهدویت, قم: شباب الجنه, چاپ دوم, ۱۳۸۵ش, ص ۹۸-۹۷
۳. مریم/ ۳۰: قَالَ إِنىِّ عَبْدُ اللَّهِ ءَاتَئنىَِ الْکِتَابَ وَ جَعَلَنىِ نَبِیًّا
۴. مریم/۱۲ : یَایَحْیىَ خُذِ الْکِتَابَ بِقُوَّهٍ وَ ءَاتَیْنَهُ الحُْکْمَ صَبِیًّا
۵. الکلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق, الکافی, تصحیح: على اکبر غفارى و محمد آخوندى, چاپ چهارم, تهران, دار الکتب الإسلامیه, ۱۴۰۷ه, ج۱, ص۳۲۱, ح۱۰
۶. النعمانى، محمد بن ابراهیم, الغیبه، مکتبه الصدوق، تهران، ۱۳۹۷ق, ص۱۸۴ و نیز: طبرى، محمد بن جریر، دلائل الإمامه، دار الذخائر للمطبوعات، قم, ص۲۵۸
۷. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ اول، تهران, دار الکتب الإسلامیه، ۱۳۷۴ش, ج۱۳، ص۲۷
۸. الکلینى، الکافی, پیشین, ج۱, ص۳۸۴, ح۷
