پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
طی هفته های اخیر، تعداد حملات خشونتبار علیه شیعیان در پاکستان به شدت افزایش یافته و گروه های افراط گرای این کشور، با خشونت و بی رحمی تمام اقدام به قتل عام شیعیان می کنند. در این میان، یک سایت تخصصی ضدتروریسم آمریکایی جزئیاتی را از هویت مهمترین گروه ضدشیعه و سرکرده آن منتشر کرده است.
طی هفته های اخیر، تعداد حملات خشونتبار علیه شیعیان در پاکستان به شدت افزایش یافته و گروه های افراط گرای این کشور، با خشونت و بی رحمی تمام اقدام به قتل عام شیعیان می کنند. در این میان، یک سایت تخصصی ضدتروریسم آمریکایی جزئیاتی را از هویت مهمترین گروه ضدشیعه و سرکرده آن منتشر کرده است.
به گزارش «تابناک»، در سال ۲۰۱۲، تعداد حملات خشونتبار علیه جمعیت های شیعه در پاکستان، افزایش چشمگیری یافت. در اغلب این حملات که در استان های مختلف پاکستان انجام گرفت، گروه های شبه نظامی افراط گرا، ابتدا اوراق هویتی افراد را بررسی کرده و در صورت اثبات شیعه بودن، آن ها را به قتل می رساندند.
استفاده از ابزارهای انفجاری و همچنین حملات انتحاری به مساجد شیعیان، از جمله دیگر روش های مورد استفاده این گروه های بوده است. این حملات در سال ۲۰۱۳ نیز ادامه پیدا کرده و به عنوان مثال، تنها در ۱۰ ژانویه، ۸۶ شیعه به دست افراط گرایان کشته شدند.
تاکنون گروهی به نام «لشکر جنگوی» مسئولیت اغلب این حملات را بر عهده گرفته است. بر اساس گزارشی که سایت «مرکز مبارزه با تروریسم» منتشر کرده، لشکر جنگوی یک گروه شبه نظامی فرقه ای و ضدشیعه است که در سال ۱۹۹۶ توسط گروهی از اعضای سازمان فرقه ای «سپاه صحابه پاکستان» ایجاد شد. خود سپاه صحابه در سال ۱۹۸۵ و در واکنش به تهاجم شوروی به افغانستان و نیز انقلاب اسلامی ایران تشکیل شده بود.
بر اساس این گزارش، هرچند لشکر جنگوی ساختار رهبری خود را پنهان نگه می دارد، اما یکی از رهبران ارشد این گروه، فردی به نام «ملک اسحاق» است. مرکز مبارزه با تروریسم در گزارش خود به پیشینه اسحاق و نقش او در لشکر جنگوی و همچنین موقعیت فعلی این گروه اشاره کرده است.
در این گزارش آمده ملک اسحاق در سال ۱۹۵۹ در خانواده ای طبقه متوسط در شهر «رحیم یار خان» در استان پنجاب متولد شد. هرچند وی پس از کلاس ششم تحصیل را رها کرده و در هیچ «مدرسه» مذهبی نیز تحصیل نکرده، اما نزدیکان او گفته اند وی به شدت تحت تأثیر افکار «مولانا حق نواز جنگوی»، روحانی تندرو و موسس سپاه صحابه قرار داشته است.
سپاه صحابه که در سال ۱۹۸۵ تأسیس شد، هدف مقابله با نفوذ فزاینده انقلاب اسلامی ایران در میان شیعیان و همچنین اهل سنت پاکستان را دنبال می کرد و در این راه، از استفاده از خشونت ابایی نداشت.
اسحاق پس از ملاقات با مولانا جنگوی در سال ۱۹۸۹، به طور رسمی به سپاه صحابه پیوست و در همان سال فعالیت های ضدشیعه خود را آغاز کرد. به گفته نزدیکان اسحاق، وی همواره سعی می کرد با مطالعه متون مذهبی، استدلال هایی را برای تقابل شیعیان و اهل سنت در آن ها بیابد.
اما در همین حین، سپاه صحابه به مرور تحول پیدا کرد و در تلاش برای ایفای نقشی آشکارتر در سیاست داخلی پاکستان، در نهایت به یک حزب سیاسی تبدیل شد. اما از سوی دیگر، وارد شدن این گروه به عرصه سیاست، درجه اعمال خشونت از سوی آن را کاهش داد. این موضوع خشم برخی اعضا را برانگیخت و این خشم به ویژه پس از ترور مولانا جنگوی در سال ۱۹۹۰ تشدید شد؛ تروری که به عوامل شیعه نسبت داده شد.
این موارد نهایتاً به تأسیس لشکر جنگوی در سال ۱۹۹۶ منجر شد. شماری از اعضای سپاه صحابه، از جمله محمد اجمل (که با نام اکرم لاهوری نیز شناخته می شود)، ریاض بصره و ملک اسحاق، این گروه جدید را تأسیس کرده و نام آن را نیز از مولانا جنگوی الهام گرفتند.
اما با وجود اختلافات، این دو گروه با یکدیگر مرتبط باقی ماندند. در حقیقت، لشکر جنگوی به عنوان بازوی نظامی سپاه صحابه نیز در نظر گرفته می شود که در مقابل «سپاه محمد»، شاخه نظامی حزب شیعی «تحریک نفاذ فقه جعفریه» قرار می گرفت. در این میان، هرچند سپاه صحابه ارتباط خود را با لشکر جنگوی پنهان می کرد، اما دولت پاکستان در نهایت در سال ۲۰۰۲ این حزب را به دلیل مشارکت در اقدامات نظامی، غیرقانونی اعلام کرد.
در ابتدای تشکیل لشکر جنگوی، ریاض بصره رهبری آن را بر عهده داشت. اما پلیس در مه ۲۰۰۲ موفق به کشتن وی شد و پس از او، اکرم لاهوری رهبری گروه را بر عهده گرفت. اما وی نیز در ژوئن ۲۰۰۲ توسط پلیس بازداشت شد و از آن زمان به بعد، رهبری گروه آشکار نبوده است.
اما با وجود عدم اعلام نام رهبر گروه، باور عمومی بر آن است که اسحاق – که پس از تحمل ۱۴ سال زندان، در سال ۲۰۱۱ آزاد شد – در حال حاضر نقش اصلی را در آن ایفا می کند. شاهد این مدعا آن است که تنها اندکی پس از آزادی اسحاق، شمار حملات به شیعیان در پاکستان به طور بی سابقه ای افزایش یافت.
اسحاق در سال۱۹۹۷ به جرم قتل، تهدید به قتل و ارعاب بازداشت شده بود. با این حال، گفته می شود وی از درون زندان، به عنوان مغز متفکر گروه خود، حملات سال ۲۰۰۹ به تیم کریکت سریلانکا را سازماندهی کرد. در این حمله ۸ تن کشته و شش نفر زخمی شدند. علاوه بر این، گزارش ها حاکی از آن است که اسحاق در سال ۹۷ به کشتار ۱۰۲ نفر اعتراف کرده بود.
با این حال، اسحاق در سال ۲۰۱۱ به سبب در اختیار نبود شواهد و مدارک کافی، از زندان آزاد شد. بلافاصله پس از آزادی، وی پیام هایی را برای هوادارانش صادر کرد که آشکارا به معنای تهدید حملات علیه شیعیان بود.
به فاصله اندکی پس از آزادی اسحاق، حملات به شیعیان در شهرهای مختلف پاکستان افزایش یافت. در این حملات، مهاجمان از تاکتیک جدیدی استفاده می کردند: متوقف کردن اتوبوس های حامل شیعیان و کشتن همه کسانی که شیعه بودن آن ها اثبات می شد.
به عنوان مثال، در سپتامبر ۲۰۱۱، شبه نظامیان یک اتوبوس زائران شیعه را در استان بلوچستان متوقف کرده و ۲۶ مسافر آن را به قتل رساندند. لشکر جنگوی مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت. سپس در اوت ۲۰۱۲، این گروه، ۲۵ زائر شیعه را از اتوبوس پیاده کرده و همگی را اعدام کردند. به گفته پلیس، شبه نظامیان ابتدا اوراق هویتی مسافران را کنترل کرده و سپس شیعیان را به قتل می رساندند.
اما در این میان، دولت پاکستان نیز به سبب عدم واکنش مناسب به این وقایع، مورد انتقادهای شدید است. دولت این کشور سابقه تیره ای در حمایت از حرکت های ضدشیعه یا دستکم چشم بستن بر این حرکات دارد. یک تحلیلگر پاکستانی می گوید: «برای دولت پاکستان، ملک اسحاق به عنوان طالبان خوب طبقه بندی می شود؛ زیرا گروه وی به ارتش پاکستان حمله نمی کنند و آماده اند دستور کار ملی و منطقه ای ارتش را پیاده کنند». این در نقطه مقابل گروه «تحریک طالبان پاکستان» است که اهداف دولتی را مورد حمله قرار می دهند.
علاوه بر این، دادگاه ها نیز به سبب نشان ندادن واکنش مناسب، مورد انتقاد هستند؛ در حالی که شماری از قضات، وکلا و خانواده های آنان نیز از سوی گروه های شبه نظامی مورد تهدید قرار می گیرند. البته در موارد مرتبط با اسحاق، بسیاری از شاهدان پیش از رسیدن به دادگاه به قتل می رسند.
از این بالاتر اینکه استانداری پنجاب متهم است که در دوره زندانی بودن اسحاق، به خانواده وی کمک مالی می کرده تا جلوی انجام حملات در این استان را بگیرد.
اما به هر حال، روندها حاکی از آن است که گروه هایی چون لشکر جنگوی، در اتحاد با دیگر گروه ها اندک اندک حمله به منافع دولتی را نیز مورد توجه قرار می دهند. در این میان و در شرایطی که زمان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان نزدیک شده و حملات طالبان به مراکز حساس نظامی پاکستان افزایش می یابد، اعتماد مردم به دولت و نهادهای نظامی آن کاهش می یابد و این امر چالشی را هم برای مردم و هم دولت به همراه خواهد داشت.