پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
برای این که به خودمان یا به کارهای خوب و اعمال خود مغرور نشویم چکار باید کرد؟
به گزارش سرویس دینی جام نیوز، غرور از جمله بیماری های اخلاقی است که هم در دنیا و هم در آخرت پیامدهای منفی و زیانبار برای انسان به همراه دارد.
در آیات قرآن و روایات ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ به آثار و پیامدهای این صفات تصریح شده و آمده است که انسان ها در طول تاریخ به سبب این صفت پست و نامطلوب به چه مشکلی در زندگی فردی و اجتماعی خود دچار شده اند.
وقتی خداوند از ملائکه خواست تا در برابر آدم سجده کنند، همه سجده کردند جز ابلیس، که مبتلا به تکبر و خود بزرگ بینی و غرور شده و فکر می کرد که از نظر خقلت و آفرینش از آدم بهتر است.
این نخستین گناهی است که در جهان به وقوع پیوست، گناهی که سبب شد فردی همچون ابلیس که سالیان دراز و به تعبیر امیرمؤمنان علی ـ سلام الله علیه ـ در خطبه قاصعه شش هزار سال خدا را عبادت کرده بود، به دلیل تکبر و غرور، تمام عبادات و اعمال او بر باد رفت و از آن مقام والا که همنشین با فرشتگان و مقام قرب خدا بود، یکباره سقوط کرد، و درست به همین دلیل خدا او را خوار و ذلیل و پست گردانید.
امیرالمومنین ـ سلام الله علیه ـ در این باره می فرماید:«اَلا تَرَوْنَ کَیْفَ صَغّّرهُ الله بِتَکبُّرهِ وَضَعَهُ بترَفُّعِهِ فَجَعَلَه فی الدُّنیا مَدْحُوراً و أعَدّلَهُ فی الآخِرَهِ سَعِیراً؛ آیا نمی بینید چگونه او را خداوند به علّت تکبرش، تحقیر کرد و بر اثر غرور و بلند پروازی بی دلیلش، وی را پست و خوار گردانید،از همین رو او را در دنیا مطرود ساخت و آتش برافروخته دوزخ را در آخرت برای او مهیا نمود.»
ریشه و عوامل غرور؛
۱. مشکل شخصیت
یکی از عوامل اصلی انحراف اخلاقی و از جمله غرور ضعف شخصیتی افراد است، افرادی که از نظر شخصیتی مشکل دارند، به غرور مبتلا می شوند.
۲. جهل و حماقت
دومین عاملی که باعث غرور افراد می شود جهل و حماقت انسان است، یعنی فردی که خودش را نشناخته و نمی داند که سراپای وجود او ضعف و ناتوانی است، احساس می کند که هیچ مشکلی ندارد و بهتر از همگان است.
۳. خود فراموش
اگر خودمان را فراموش کنیم و به گذشته، حال و آینده خود نیاندیشم دچار غرور و خود خواهی خواهیم شد کسی که می داند چه بنده ضعیف و ناتوانی است که حتی نفس کشیدنش در اختیار خودش نیست چه جای غرور برایش خواهد ماند؟ اگر ضعف و عجز خود، سیر تکاملی خود و همه مسائلی مربوط به زندگی خود را فراموش کنیم گرفتار خود خواهی خواهیم شد.
۴. آلودگی محیط زندگی و تربیت منفی
هم نشینی و هم زیستی با انسان های مغرور صفات و روصیات آنان را در ما نیز بر می انگیزاند و به حرکت در می آورد و تربیت یافتن در محیط خانوادگی یا اجتماعی آلوده به مرض غرور همین اتفاق را برای ما ایجاد می کند.
راه های جلوگیری از غرور؛
برای آن که به غرور مبتلا نشویم باید به این نکات توجه داشته باشیم:
۱. خودمان را بشناسیم
خودشناسی و خودنگری یکی از راه های اصلی درمان غرور به حساب میآید. باید دو مرحله از هستی خود را همیشه به یاد داشته باشیم:
الف: اینکه چگونه با ضعف و ناتوانی از دیار عدم به عالم هستی قدم نهاده ایم.
ب: سرانجام زندگی ما به کجا می انجامد و چگونه در دل خاک جای گرفته، همه توانایی ها و دارایی های ما که اینک به انها فخر می کنیم، از ما گرفته می شود. اگر انسان همیشه به این دو مرحله از وجود هستی خود توجه داشته باشد، به عجر و ناتوانی خود پی می برد و حتی در حال شهرت و مقام نیز به غرور مبتلا نمی شود. بلکه همه اعمال خوب را از سوی خدا دانسته و سعی می کند در جهت کمال معنوی خود از آن استفاده کند.
۲. به یاد مرگ باشیم
یاد مرگ از انحرافات اخلاقی جلوگیری می کند. امام جعفر صادق سلام الله علیه درباره یاد مرگ و آثارش می فرمایند: « ذِکرُ المَوتِ یُمیتُ الشَّهَواتِ فی النَّفسِ ، و یَقلَعُ مَنابِتَ الغَفلَهِ ، و یُقَوّی القلبَ بمَواعِدِ اللّه ِ ، و یُرِقُّ الطَّبعَ ، و یَکسِرُ أعلامَ الهَوى و یُطفِئُ نارَ الحِرصِ ، و یُحَقِّرُ الدُّنیا؛ یاد مرگ، خواهش هاى نفس را مى میراند و رویشگاه هاى غفلت را ریشه کن مى کند و دل را با وعده هاى خدا نیرو مى بخشد و طبع را نازک مى سازد و پرچم هاى هوس را درهم مى شکند و آتش آزمندى را خاموش مى سازد و دنیا را در نظر کوچک مى کند.»
۳. به عبادت خدا بپردازیم
یکی دیگر از عواملی که می تواند از غرور حتی در موقعیت های حساس جلوگیری کند، عبادت خداست. آری! از جمله عبادات نماز است که کسی که نمازگزار واقعی باشد و شرائط نماز را در نظر بگیرد و عمل کند نمازش او را از بدی ها باز می دارد.
۴. مطالعه سرگذشت خوبان
زندگینامه انسان های بزرگی که با تواضع و فروتنی به جاهای والای معنوی رسیده اند را مورد مطالعه قرار گیرد.
۵. عبرت از سرگذشت دیگران
از دیگر عواملی که می تواند از غرور جلوگیری کند، مطالعه حالات و سرگذشت افرادی است که ابزار و امکانات و موقعیت های بالایی در جامعه داشته و پس از مدتی آنها را از دست داده اند، مطالعه این جریانات باعث می شود انسان نگرش دیگری در مورد زندگی پیدا کند و به وسیله آنچه دارد به دیگران فخر فروشی نکند.
۶. مبارزه با خودخواهی
یکی از عمده علل صفات بد خود خواهی است خودخواهی ریشه همه مفاسد است پس با مبارزه با این صفت می توانیم غرور را ریشه کن کنیم.