مهارت تصمیم‌گیری از نگاه قرآن و ائمه(ع)

از همه مهمتر این‌که متعهد شویم آن‌ها را هر روز در زندگی روزانه خود تکرار کرده و به کار گیریم یعنی با آن زندگی کنیم تا بخشی از وجودمان و جزئی از نرم افزار ذهنی‌مان شود. در این صورت می‌توانیم استعدادهای درونی خود را تقویت کرده و راه رسیدن به قله سعادت را هموارتر و کوتاه‌تر سازیم.

« مهارت تصمیم‌گیری» یکی از مواردی است که در قرآن به آن پرداخته شده است این مهارت به فرد کمک می‌کند تا به نحو موثرتری در مورد مسائل تصمیم‌گیری کند. اگر افراد بتواند فعالانه در مورد اعمالشان تصمیم گیری کنند، جوانب مختلف هر انتخاب را بررسی و پیامدهایش را ارزیابی کنند، مسلما در سطوح بالاتر بهداشت روانی قرار خواهند گرفت.

ویژگی‌های تصمیم‌گیری موثر، تعیین اهداف واقع بینانه، دارا بودن اطلاعات کافی، برنامه‌ریزی و ارزیابی دقیق موقعیت‌ها، استفاده از تجارب گذشته، آینده‌نگری و عاقبت اندیشی، مشورت کردن با اهل فن و کارشناسان و توکل داشتن و کمک گرفتن از خداوند است.

حال ببینیم که مهارت تصمیم‌گیری از نگاه قرآن چگونه است؛

خداوند در سوره آل عمران آیه ۱۵۹ می‌فرمایند: «وَشَاوِرْهُمْ فِی الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى الله» و در کارها، با آنان مشورت کن! اما هنگامی که تصمیم گرفتی، ( قاطع باشد! و ) بر خدا توکل کن.

و یا در سوره رعد آیه ۱۱ می‌خوانیم «انَّ اللّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّیَ یُغَیِّروا ما بِاَنفُسِهِم» خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملتی) را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند!

و یا در سوره (مومنون ۱۱۵) آمده که «انسان بیهوده آفریده نشده است».

مهارت تصمیم‌گیری از نگاه پیامبر(ص) و ائمه(ع) نیز مورد توجه بوده و در سخنان ارزشمند ایشان نیز همواره به این موضوع اشاره شده است:

امام علی (ع)می‌فرمایند: در تصمیمات و اقدامات خدا را در نظر آورید.

پیامبر (ص) نیز فرموده‌اند: از ما نیست کسی که فال بد بزند.

در حدیث دیگری از امام علی (ع) می‌خوانیم: هنگامی که جوانب امور روشن شد با سرعت و قاطعیت تصمیم بگیرید و اقدام کنید.

امام علی (ع): از انجام کاری که مجبور به انکار یا پوزش آن می‌شوید پرهیز کنید.

ایشان همچنین می‌فرمایند: اگر مشورت نکنید تباه می‌شوید.

پیامبر (ص) نیز می‌فرمایند: بر نادانی فرد همین بس که دلبسته رای خویش باشد.

امام علی (ع): در تصمیمی که با دوراندیشی همراه نباشد خیری نیست.

امام علی (ع): قطعا برای شما هدفی است نهایی، پس تا وصول آن تلاش کنید.

همچنین دانشمندان و شاعران نیز درباره مهارت تصمیم‌گیری گفته‌اند:

” کسی که عزم راسخ دارد جهان را مطابق میل خود تغییر می‌دهد” . (گوته)

” نتیجه اراده ضعیف حرف است و نتیجه اراده قوی عمل” (لویون)

” تصمیم شبیه به ماهی است. گرفتنش آسان است و نگاه داشتن دشوار”. (الکساندر دوما)

مشورت ادراک و هشیاری دهد عقل‌ها مر عقل را یاری دهد (مولوی)

” هرگاه کسی با تمام وجود تصمیم به انجام کاری می‌گیرد، عنایت الهی همراه او می‌شود” . ( گوته)

رباب و چنگ به بانک بلند می‌گویند که گوش هوش به پیغام اهل راز کنید (حافظ)

” اهداف نه تنها زندگی ما را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند، بلکه موثرترین عوامل انگیزه بخش هستند که می‌توانیم داشته باشیم” ( هال اربال)

” یک رویا هدف می‌شود و هدف به موفقیت و پیروزی می‌انجامد. کلید دستیابی به یک موفقیت بزرگ، این است که آدم بتواند ذهنش را تمام و کمال روی مهمترین کار یا هدفی که در زندگی‌اش دارد متمرکز کند، آن را درست انجام بدهد و تا آن را به پایان نرسانده، دست از کار و کوشش برندارد.”‌(برایان تریسی)

گرچه راهی است پراز بیم زما تا بر دوست رفتن آسان بود، ار واقف منزل باشی

مهمترین و اولین گام در راه رسیدن به یک مدیریت موفق، تعیین اهداف روشن، واقع گرایانه و ترغیب کننده است. و نخستین گام در راه تعریف و تعیین اهداف تعیین نیازهاست.

” اگر بتوانی خودت را ببینی که به هدف رسیده‌ای نیمی از راه را طی کرده‌ای”. ( تام هاپکینز)

جان هواپرستان، در فکر عاقبت نیست گرد هدف نگردد، تیری که شد هوایی ( صائب تبریزی )