پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
گفته می شود که دبیرکل حزب الله سالهاست که بدون اطلاع سایرین در میان مردم و در قلب ضاحیه زندگی می کند.
** یک سوم جمعیت لبنان در ضاحیه
بیش از یک سوم جمعیت لبنان یعنی حدود یک و نیم میلیون نفر در ضاحیه زندگی کنند؛ مساحت ۲۸ کیلومتری این منطقه در مقابل مساحت اندکی بیش از ۱۰ هزار کیلومتری کل لبنان نشان می‌دهد که پرجمعیت ترین منطقه مسکونی این کشور همین منطقه است.
ضاحیه از قسمت جنوب به منطقه ‘خلده’، از شمال به منطقه ‘طیونه’، از شرق به مناطق ‘عین الرمانه’و ‘حدث’ و از غرب به سواحل منطقه ‘اوزاعی’ امتداد پیدا می کند.
ضاحیه جنوبی بیروت از لحاظ اداری تابع استان جبل لبنان است و در گذشته به نام مناطق ‘ساحل متن جنوبی’ در استان ‘المتن’ معروف بود.
برج البراجنه و حی السلم با داشتن ۳۰۰ هزار نفر، پرجمعیت ترین مناطق ضاحیه محسوب می شوند. حاره حریک با ۲۵۰ هزار و غبیری با ۲۰۰ هزار نفر جمعیت نیز در مراتب بعدی قرار دارند.
ساکنان این منطقه حدودا ۵۳ درصد از جنوبَ، ۲۱ درصد از استان بقاع، ۱۴ درصد از بیروت، ۱۰ درصد از جبل لبنان و بقیه از سایر مناطق این کشور هستند.
** از کشت توت تا آوارگی ۳۰ هزار فلسطینی
از سالها پیش بسیاری از کشاورزان از طایفه های مختلف دینی به ویژه از طایفه های مارونی و شیعی و عده کمی از طایفه های مسیحی کاتولیک، برای کشت انواع توت به منظور تولید ابریشم و پرورش حیوانات، به این مناطق آمده اند.
رشد جمعیت مناطق ضاحیه جنوبی بیروت در طول تاریخ لبنان، همواره رو به افزایش بوده به طوری که در قرن ۱۹ میلادی، تعداد جمعیت آن به چهار هزار تا چهار و پانصد نفر رسید.
در دوران استقلال لبنان در سال ۱۹۴۳میلادی ( ۱۳۲۲ ) نیز موج مهاجرت مردم از مناطق روستایی جنوب، بقاع و جبل به سوی بیروت برای یافتن کار و زندگی بهتر افزایش یافت. اکثر این مهاجران را مردمان فقیر، کشاورزان و ساکنان روستاها تشکیل می دادند.
به دنبال واقعه ‘یوم النکبه’ فلسطین در سال ۱۹۴۸میلادی ( ۱۳۲۷ ) و اشغال فلسطین از سوی صهیونیست ها و به دنبال آن مهاجرات هزاران فلسطینی به سوی لبنان، دولت، اردوگاهی را در نزدیک بزرگراه فرودگاه واقع در منطقه برج البراجنه و اردوگاه هایی دیگری نیز در منطقه جنوب بیروت به نام ‘صبرا’ و’ شتیلا’ برای آنها بر پا کرد؛ بطوری که ضاحیه جنوبی بیروت، تقریبا سی هزار پناهنده فلسطینی را در خود جای داد.
درسال ۱۹۷۹میلادی با افزایش حملات رژیم صهیونیستی علیه روستا و مناطق جنوب لبنان، به خصوص مناطق نزدیک به مرز فلسطین اشغالی، شمار بسیاری از ساکنان این مناطق به سوی مناطق داخلی لبنان مهاجرت کردند و بدین ترتیب مساحت این مناطق روز به روز گسترده تر شد و افراد بیشتری را در خود جای داد.
با شروع جنگ داخلی لبنان که با نقشه ‘هنری کیسنجر’ وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر تقسیم لبنان به مناطق طایفه ای کوچک و پراکنده، طراحی شده بود، شمار زیادی از مسلمانان شیعه مناطق شرقی بیروت مانند ‘النبعه’، ‘الدکوانه’، ‘تل الزعتر’، ‘حاره الغوارنه’ و ‘جبیل’ که در اثر کثرت جنایت ها و خشونت های ناشی از جنگ به تنگ آمده بودند، مجبور به ترک خانه های خود و تمرکز در ضاحیه جنوبی بیروت شدند.
** اشغال جنوب و موج مهاجرت به سوی ضاحیه
به دنبال حمله رژیم صهیونیستی به لبنان در سال ۱۹۸۲ میلادی( ۱۳۶۱ )، بخش وسیعی از مناطق جنوب لبنان از سوی این رژیم اشغال شد، بخش بزرگی از این مناطق که اغلب به طایفه شیعه تعلق داشت، از ساکنین آن خالی و خانه های بسیاری نابود شد و زمین های کشاورزی زیادی به اشغال رژیم صهیونیستی درآمد و هزاران نفر از اهالی جنوب، به سوی ضاحیه جنوبی بیروت فرار کردند؛ این اشغال به مدت ۱۸سال ادامه داشت.
با وجود چنین شرایطی و به دلیل نظارت نداشتن دولت، عده زیادی برای تهیه مکانی برای زندگی، مجبور شدند با در نظر گرفتن امکانات محدود خود به ساخت کلبه های کوچک و محقرانه به طور بی نظم و ترتیب در محله های ساحلی منطقه اوزاعی اقدام کنند؛ این افراد بیشتر حامیان جنبش امل به رهبری نبیه بری رییس مجلس لبنان هستند.
** مهمترین مراکز ضاحیه
ضاحیه جنوبی بیروت اینک دارای ساختمان های اداری، فروشگاه های بزرگ، مراکز صنعتی، مالی، اقتصادی و مراکز مهمی چون سفارت ایران،کویت، مغرب، یمن، دفتر سازمان ملل و آژانش بین المللی حمایت از آوارگان فلسطینی است.
فرودگاه بین المللی بیروت، ورزشگاه الریاضیه، وزارت کار، وزارت مهاجران، مؤسسه ‘اوجیرو'(مخابرات لبنان)، سازمان شبکه آبرسانی و مرکز مجلس اسلامی اعلای شیعی نیز در این منطقه قرار دارد.
در این منطقه بیمارستان ها و درمانگاه های فراوانی از جمله الرسول الاعظم ، الزهراء ، بهمن، ساحل، دولتی حریری، برج البراجنه، عکا، الغدیر و بسیاری دیگر از مراکز درمانی و بهداشتی وجود دارد.
در ضاحیه جنوبی بیروت همچنین حوزه های دینی، دانشگاه ها و آموزشگاه های مختلف مانند آموزشگاه شرعی اسلامی، حوزه رسول الاکرم، دانشگاه دعوت اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی و بسیاری از مراکز فنی حرفه ای و تربیتی خصوصی قرار دارند.
در این منطقه همچنین شبکه ها و مراکز مختلف خبری و رسانه ای از قبیل العالم، المنار، ان.بی.ان، الایمان، النور، الرساله، البشائر و البصائر فعالیت دارند.
ضاحیه جنوبی همچنین منازل و دفترهای بسیاری از علمای شیعه و به ویژه مسؤولان حزب الله را در خود جای داده است؛ این منطقه مرکز تجمع علمای مسلمان و بسیاری از مؤسسه های خدماتی است.
** ضباط حزب الله به جای پلیس
با همه اینها، هنوز هم این محله در فقر بسر می برد و خیابان ها و کوچه های ضاحیه جنوبی بیروت، نشانگر فقر کامل محله و عدم توجه و رسیدگی دولت به آن است.
در ضاحیه خیابان هایی وجود دارد که از سال ها پیش مرمت و بازسازی نشده اند و آثار جنگ و ترکش، گلوله ها و چاله های زیاد بر سطح آنها دیده می شود.
خیاباهای تنگ و شلوغ ضاحیه جنوبی بیروت، همچنان از اجرای طرح های ساخت و ساز رنج می برد و رفت و آمد خودروهای سازمانی، کارگری و همچنین حرکت اتوبوس های متعلق به مدرسه ها به سوی پایتخت، صبح ها باعث به وجود آمدن ترافیکی سنگین در نواحی تلاقی جنوب شهر بیروت با خروجی های ضاحیه جنوبی بیروت می شود.
به دلیل ترافیک سنگین در خیابان های ضاحیه و نبود نیروهای راهنمایی و رانندگی، حزب الله با تربیت و آموزش افراد خود، امر کنترل رفت و آمد در این خیابان ها را به دست گرفته است.
این افراد با پوشیدن لباس های مخصوص و بدون دست گرفتن اسلحه، کنترل ترافیک در خیابان های اصلی ضاحیه را کنترل می‌کنند.
از آنجایی که حزب الله به امور مردم ساکن در ضاحیه جنوبی بیروت رسیدگی بسیاری می کند، اهالی و ساکنان این منطقه احترام زیادی نسبت به حزب الله قایل هستند.
حزب الله از طریق مؤسسه های خود نظیر ‘جهادسازندگی’ و ‘کمیته امداد امام خمینی(ره)’، خدمات اجتماعی، درمانی، وسیعی را به اهالی منطقه ارائه می کند.
** حماسه آفرینی مردم ضاحیه
ساکنان ضاحیه جنوبی بیروت از این نظر که بسیاری از پناهندگان فلسطینی را در میان خود جای داده اند، در رابطه مستقیم با مسئله فلسطین قرار دارند و با درد و رنج مردم مظلوم فلسطین، آگاهی کاملی دارد و حتی بسیاری از آن ها در راه انقلاب فلسطین و رویارویی با دشمن صهیونیستی به شهادت رسیده اند.
با سیر افزایش موج طرفداران حزب الله در ضاحیه جنوبی بیروت، این منطقه به پایتخت مقاومت تبدیل شده است چرا که ساکنان آن، طی سی سال با خلق حماسه های پرشور، دستآوردهای زیادی را برای کشور لبنان برجای گذاشتند که از جمله این دستآوردها می توان به لغو پیمان’ ۱۷ ایار’ در سال ۱۹۸۳میلادی( ۱۳۶۲ )، بیرون راندن نیروهای نظامی چند ملیتی به دنبال انفجار در پایگاه دریایی آمریکایی’ المارینز’، انفجار در مرکز چتربازان فرانسوی در سال ۱۹۸۳میلادی، جلوگیری از نابودی ضاحیه و سقوط آن بدست ارتش در دوران ‘امین جمیل’ رییس جمهور وقت لبنان درسال ۱۹۸۴میلادی ( ۱۳۶۳ )اشاره کرد.
ساکنان ضاحیه همچنین در جریان مبارزات ضد صهیونیستی با برپایی تظاهرات پرشوری در ۱۳ ستامبر سال ۱۹۹۳میلادی ( ۱۳۷۲ ) در معرض تیرباران مستقیم نیروهای امنیتی لبنان قرار گرفتند که در این تظاهرات ۹ نفر از تظاهرات کنندگان به شهادت رسیدند.
** روند پیروزی ها از ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶
سید ‘حسن نصرالله’ دبیر کل حزب الله لبنان و رهبر مقاومت اسلامی نیز توانست پیروزی آشکار و مهمی را علیه دشمن صهیونیستی در سال ۲۰۰۰ میلادی ( ۱۳۷۹ ) برای لبنان به ارمغان آورد و با فرار صهیونیست ها از مناطق اشغال شده، بدین ترتیب دوران شکست را به پایان رساند و عصر پیروزی و افتخار را برای لبنان و منطقه به ارمغان آورد.
طی جنگ سه وسی روزه رژیم صهیونیستی علیه لبنان در سال ۲۰۰۶( ۱۳۸۵) ، این منطقه در معرض وحشیانه ترین حملات این رژیم قرار گرفت و طی این حمله ها، ۲۷۰ واحد مسکونی بزرگ و ۲۵ هنرستان فنی حرفه ای و ۱۱ مدرسه به طور کامل خراب شدند.
در پایان جنگ سی وسه روزه، عملیات بازسازی مناطق جنگ زده که نام ‘وعد’ به آن اطلاق شد، توسط حزب الله در ضاحیه و منطقه حاره حریک که متحمل بیشترین خسارت ها شده بود، شروع شد.
ضاحیه جنوبی بیروت، یکی از مناطق فقیر و محروم لبنان به شمار می آید و تعداد بی شماری از مردم با درآمد کم را در خود جای داده است؛ این منطقه همچنین از پوشش خدمات دولتی محروم است به عنوان مثال مردم از وضعیت برق در این منطقه رنج می برند و برخی از مردم برای روشن کردن لامپ منازل خود، مجبور به رشوه دادن به مسؤولان برق می شوند.
این درحالی است که وضعیت برق در بیروت مرکزی و اداری منظم است و ساکنان این منطقه در شبانه روز ۲۱ ساعت برق دریافت می کنند. این عدد در ضاحیه جنوبی به ده ساعت در شبانه روز به صورت پراکنده و غیر منظم می رسد و در مناطق دیگر به ۱۲ تا ۱۸ ساعت در شبانه روز می رسد.
** محرومیت از خدمات شهروندی
عده ای سودجو نیز اقدام به فروش برق به منازل می کنند ودر برابر تأمین ۵ آمپر برق ، صد دلار ازمشترکان دریافت می کنند. وجود این وضعیت ناهنجار برق در ضاحیه جنوبی بیروت سبب شده است که آسمان کوچه پس کوچه ها ومحله های ضاحیه جنوبی بیروت از سیم هایی که بطور نامنظم، از خانه ای به خانه دیگر یا از منطقه ای به منطقه ای دیگر وصل شده است، مملو شود.
در رابطه با تأمین آب آشامیدنی در ضاحیه جنوبی بیروت نیز باید گفت به علت آلوده بودن شبکه آبرسانی ضاحیه جنوبی بیروت، برخی از مردم برای تأمین آب سالم به حفر چاه آب پرداخته اند وبرخی نیز مجبور می شوند، آب سالم را از محل توزیع کنندگان آب، با قیمت بالا، خریداری کنند.
با فرارسیدن فصل زمستان نیز، خیابان ها وپیاده روهای این منطقه، به علت متناسب نبودن ساختارهای زیر زمینی و فقدان سیستم جمع آوری هرز آب، پوشیده از آب می شوند وآب باران به طور وسیع وگسترده خیابان ها وحتی خانه ها را فرا می گیرد.
‘طلال عتریسی’ استاد دانشگاه لبنان درباره ضاحیه جنوبی بیروت می گوید: اگر حزب الله و مؤسسه های تابع آن در ضاحیه وجود نداشت، این منطقه مشهور نمی شد.
این استاد، پیرامون بافت مذهبی اهالی منطقه ضاحیه جنوبی بیروت می گوید: نه تنها وجود این عامل، بلکه ظهور حزب الله به عنوان یک عنصر اساسی مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی و حمایت اهالی آن از حزب الله است که از ضاحیه، جایگاهی یگانه و بی نظیر در لبنان ساخته است.