پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
هر زمان می توان نمازهای قضا را بجا آورد
نماز وسیله ی شستشوی از گناهان و مغفرت و آمرزش الهی است چرا که خواه ناخواه نماز انسان را دعوت به توبه و اصلاح گذشته
می کند, لذا در حدیثی می خوانیم: پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلم از یاران خود سؤال کرد: « اگر بر در خانه یکی از شما نهری از
آب صاف و پاکیزه باشد و در هر روز پنج بار خود را در آن شستشو دهد, آیا چیزی از آلودگی و کثافت در بدن او می ماند؟»
در پاسخ عرض کردند: نه, فرمود: « نماز درست همانند این آب جاری است, هر زمان که انسان نمازی می خواند گناهانی که در میان دو نماز انجام شده است از میان می رود» (وسائل الشیعه ج ۳ ص ۷)
و به این ترتیب جراحاتی که بر روح و جان انسان از گناه می نشیند, با مرهم نماز التیام می یابد و زنگارهائی که بر قلب می نشیند زدوده می شود.
در این مجال سعی داریم چند پرسش و پاسخ در مورد نماز را مطرح کنیم:
سوال: فرد کهن سالی دچار فراموشی شده و در بیشتر نمازها، رکوع را فراموش می کند، اگر بخواهد اعاده کند، در آن نماز تکراری نیز این فراموشی به سراغش می آید. وظیفه وی نسبت به نمازهایش چیست؟
به طور کلی اگر بعد از نماز یقین کند که رکوع را انجام نداده باید نماز را اعاده کند، ولی اگر یقین ندارد نمازش صحیح است. از طرفی اگر به هیچ وجه برای او ممکن نباشد که نمازش را به صورت صحیح اقامه کند، همان نماز خوانده شده، کفایت مى کند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:
حضرت آیه الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
اگر امکان نماز به صورت صحیح خواندن براى ایشان به هیچ وجه نباشد، همان نماز خوانده شده کفایت مى کند.
حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
بنابر نظر ما در صورتی که چنین فردی عقل و هوش کافی دارد و اوقات نماز را تشخیص می دهد باید نماز را به هر شکل ممکن انجام دهد و اگر چنین نیست نماز بر او واجب نیست.
سوال: در چه مواردی جایز است نماز را بشکنیم؟
رها کردن نمازِ واجب (شکستن نماز) حرام است؛[۱] اما در حال ناچارى یا براى هر غرض دینى یا دنیوى که مورد اهتمام نمازگزار است مانعى ندارد. مانند این موارد:
۱. حفظ جان خود یا دیگرى
۲. حفظ مال مهمّى از خود یا دیگرى
۳. جلوگیرى از ضرر مالى و بدنى [۲]
۴. همچنین، شکستن نماز براى پرداخت بدهى مردم با این شرایط اشکال ندارد:
الف. طلبکار، در طلب خود تعجیل داشته باشد و نمازگزار در بین نماز نتواند بدون شکستن نماز، دین خود را پرداخت کند.
ب. وقت نماز تنگ نیست؛ یعنى می تواند پس از پرداخت بدهى، نماز را در وقتِ آن بخواند.[۳]
لازم به تذکر است که شکستن نمازهای مستحبی از روی اختیار اشکالی ندارد.[۴]
سؤال: بیدار نمودن افراد خانواده برای نماز صبح با چه کیفیتی مجاز است؟
جواب: اگر بیدار نکردن آنها موجب سهل انگاری و استخفاف به امر نماز باشد، باید آنها را بیدار نماید. (استفتائات امام خمینی (ره) ج۱, ص ۱۳۳, س۲۵)
سؤال: آیا هر نماز قضائی را باید درجای خود بجا آورد؟ مثلا صبح را در صبح و… ؟
جواب: بجا آوردن قضای نماز صبح در صبح و ظهر در ظهر لازم نیست بلکه در هر زمان می توان نمازهای قضا را بجا آورد. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج ۱، ص ۱۸۳، س ۲۰۵)
سؤال: کسی که به اندازه خواندن یک رکعت نماز وقت دارد نماز را به چه صورتی باید بخواند؟
جواب: باید نماز را به نیت ادا بخواند ولی نباید عمداً نماز را تا این وقت تأخیر بیندازد. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج۱, م۷۴۸)
سؤال: شخصی به علت سستی و کاهلی در دوران جوانیش نماز نمی خوانده ولی اکنون پشیمان شده و می خواهد همه را قضا کند؛ آیا می تواند برای این که هر چه زودتر و سریعتر نمازهای قضا را به جا آورد، نماز ها را نشسته بخواند؟
جواب: کافی نیست و باید ایستاده نماز بخواند. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج ۱، ص ۱۸۰، س ۱۹۷)
سؤال: عدول از نماز قضا ئی به نماز قضائی دیگر، در حال نماز چگونه است؟
جواب: عدول از لاحق به سابق مانع ندارد، مثل عدول از نماز عصر به ظهر. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج ۱، ص ۱۸۳، س ۲۰۴)
سؤال: آیا قضاء نماز صبح و مغرب و عشاء را می توان آهسته خواند؟
جواب: باید بلند خوانده شود. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج ۱، ص ۱۸۴، س ۲۰۸)
پی نوشت ها:
[۱]. آیات عظام خوئى، تبریزى، سیستانى، مکارم شیرازی: (بنا بر احتیاط …)؛ امام خمینى، توضیح المسائل (محشّٰى)، گردآورنده: بنی هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج ۱، ص ۶۳۱، م ۱۱۵۹
[۲]. مکارم شیرازى، ناصر، رساله احکام براى جوانان، ص ۷۸، م ۲۶۷
[۳]. فاضل لنکرانى، محمد، احکام جوانان، ص ۱۱۹، م ۲۷۸ ، صافى گلپایگانى، لطف الله، احکام نوجوانان، ص ۱۰۰، م ۲۶۶
[۴]. ر.ک: توضیح المسائل (محشّٰى)، ج ۱، ص ۶۳۱.
