پایگاه خبری تحلیلی شرق سایت خبری تحلیلی شرق Related Articles
خلاصه طرحها و برنامه های ستاد اقامه نماز شامل هفت برنامه ملی که از کتاب نسیم هدایت ( قابل دسترسی در سایت www.serat.medu.ir) برگرفته شده است به شرح زیر می باشد :
۱ -آموزش عملی نماز
۲- جشن شکوفایی
۳- مسابقات اذان، احکام و انشای نماز
۴-آشنایی با تقلید و مرجعیت
۵- سامان دهی ائمه جماعات مدارس
۶-طرح نشستهای دینی و جلسات پرسش و پاسخ
۷-طرح پیوند مدرسه، مسجد و نمازهای جمعه
اکنون شرح مختصری برای هر یک از طرحها و برنامه های فوق الذکر ارائه می گردد که توجه دقیق به مفاد هر یک به اجرای مطلوبتر برنامه ها می انجامد.
شایسته است کارشناسان محترم نماز ادارات و مدیران و مربیان محترم مدارس با مراجعه به سایت فوق ،کل مطلب را مطالعه کنند.
۱- آموزش عملی نماز:
قطعاً مهمترین وظیفه وزارت آموزش و پرورش در توسعه فرهنگ نماز همانا آموزش نماز به نوباوگان دوره ابتدایی است. در این برنامه کلیه آموزگاران دوره ابتدایی بابهره گیری از روشهای مفید و سودمند و متنوع اقدام به آموزش عملی نماز در اوقاتی ازبرنامه روزانه و هفتگی کلاس خود می نمایند. گاهی دانش آموزان را کنار شیر آب برده و آموزش عملی وضو می دهند و گاهی در سر کلاس سجاده پهن نموده ویا دانش آموزان
را به نمازخانه برده و اذکار و افعال نماز را به صورت عملی آموزش می دهند. با توجه به محتوای پلکانیِ درنظر گرفته شده به شرح زیر، یک روند منطقی و کارشناسی شده برای آموزش اذکار و افعال نماز پیش بینی گردیده است:
پایه اول: آموزش وضو، حمد و سوره.
پایه دوم: علاوه بر تمرین و تکرار آموز شهای پایه اول، آموزش « اذکار » و « افعال » نماز و اذان، حمد وسوره، رکوع، سجده، قنوت.
پایه سوم:علاوه بر تمرین و تکرار آموزش های پایه های اول و دوم، آموزش اذکار اقامه، تسبیحات اربعه، تشهد و سلام.
تذکر: تا پایان پایه سوم دانش آموزان نمازهای دو، سه و چهار رکعتی را فرا گرفته اند.
پایه چهارم: علاوه بر تمرین و تکرار آموزشهای پایه های قبل، و بردن دانش آموزان به نمازخانه و اقامه نماز ظهر و عصر، آموزش مسائل اولیه احکام ساده مانند: طهارت، تیمّم، مکان و لباس نمازگزار.
پایه پنجم: علاوه بر تمرین و تکرار آموزشهای پایه های قبل، و شرکت دادن دانش آموزان در نماز جماعت مدرسه، آموزش احکام دیگری مانند زمان نماز، نماز مسافر، وضوی جبیره.
پایه ششم ابتدایی: علاوه بر تمرین و تکرار آموزش های پایه های قبل، بردن دانش آموزان به مساجد، نمازهای جمعه و آشنایی با نمازهای عید فطر و قربان.
قطعاً آندسته از مناطق آموزشی که با نظارت و ارزیابی، آموزگارانِ موفق این طرح را مورد تشویق قرار داده و با کلیه آموزگاران مجری با تکریم برخورد می نمایند، از توفیق بیشتری برخوردار بوده و می توانند اطمینان حاصل کنند که از این پس هیچ دانش آموز دوره ابتدایی نخواهند داشت که به دوره تحصیلی بعدی راه یا‌بد و خدای ناکرده نماز را نیاموخته باشد.
تذکر: رویکرد برنامه های نماز مبتنی برداستان ها و حکایتها و بازیهای آموزشی باشد تا دلچسب ترین لحظات و خاطرات در آن مقطع خلق شود.
توصیه می گردد : ائمه جماعت در تمامی دوره ها نسبت به قرائت حمد و سوره و اذکار نماز دانش آموزان بررسی لازم را انجام دهند .
۲- جشن شکوفایی:
هم اکنون این برنامه برای کلیه دانش آموزان دختر پایه سوم ابتدایی در تمامی مدارس و مناطق آموزشی برگزار می گردد ولی بررسی ها نشان می دهد این جشن برای پسران سوم راهنمایی به صورت ۱۰۰ درصدی برگزار نمی گردد ضمن توصیه جدی به برگزاری جشن شکوفایی برای کلیه پسران، جای آن دارد که مسائل زیر نیز در اجرای این جشن ها مدنظر قرار گیرند:
علیرغم وجود روح شادی و نشاط که باید در جشن های شکوفایی حاکم باشد اما هیچگاه نباید به گونه ای باشد که به ابتذال کشیده شده و سرتا سر مراسم فقط به موسیقی و کف زدن پرداخته شود.
ایجاد لحظاتی معنوی و روحانی که دانش آموزان را به تأمل و تفکر وادارد. در طول اجرای جشن بسیار لازم است ؛ مثلاً با مهارتِ مجریِ مراسم، کلیه دانش آموزان با دقت متن عهد نامه ی خود را که بیانگر اهمیت ورود به سن تکلیف می باشد را جمع خوانی نمایند. بنابراین باید در انتخاب مجری مراسم دقت لازم بعمل آید.
برنامه های مراسم جشن بایستی با توجه به حضور دانش آموزان تنظیم شود و از برگزاری برنامه های خسته کننده مانند سخنرانی های طولانی و متعدد خودداری و بجای آن از بیان شیوا و قصه های قرآنی و سودمند که یقیناً کارساز است، بهر ه گرفته شود.
آن دسته از جشن های شکوفایی که معلمان و اولیای دانش آموزان نیز حضور دارند و تحت تأثیر مسائل معنوی جشن قرار می گیرند بسیار پسندیده و مؤثر می باشد. از برگزاری جشن های تجملی و پر هزینه و اخذ مبالغ هنگفت از اولیاء دانش آموزان خودداری شود. امّا اهداء جانماز و قرآن و رساله های آموزشی یا دانش آموزی به همه دانش آموزان توصیه می شود.
در کلاس های آموزش خانواده به اولیاء گرامی دانش آموزان توصیه گردد که نسبت به برگزاری جشن عبادت در منزل برای فرزندان خود اقدام نمایند.
۳- مسابقات اذان، احکام و انشای نماز:
این مسابقات همه ساله با هدف جذب دانش آموزان و افزایش معارف ایشان در ۴مرحله آموزشگاهی، منطقه ای، استانی و کشوری برگزار می گردد که مرحله کشوری در دو رشته احکام و انشای نماز به شیوه جشنواره ای است.تبلیغات مناسب در سطح آموزشگاه در اوایل سال تحصیلی با همکاری معلمان دروس مختلف می تواند بر تعداد شرکت کنندگان این مرحله بیفزاید. توزیع مناسب کتب مسابقات و تشکیل کلاسهای آموزشی جذاب برایجاد و افزایش انگیزه شرکت دانش آموزان در این مسابقات می افزاید.
از معرفی نمودن دانش آموزان ، قبل از اجرای مسابقه در سطح آموزشگاه جداً خودداری شود.
اهمیت این مسابقات در توسعه فرهنگ نماز به این مسئله مربوط است که تلاش شود تا تعداد بیشتری از دانش آموزان در سطح مدرسه در این مسابقات شرکت نمایند. برنامه زمان بندی مسابقات و رعایت کیفیت مطلوب در اجرای سطح آموزشگاهی و منطقه ای مراعات گردد.
۴- آشنایی با تقلید و مرجعیت:
در پایه های سوم راهنمایی پسران، اول دبیرستان پسران و سوم ابتدایی دختران این طرح به اجرا در می آید.
به منظور رعایت اصول فقهی و حساسیتهای لازم در بحث تقلید و مرجعیت، اکیداً از تبلیغ مستقیم برای تقلید دانش آموزان از مرجع خاصی اجتناب گردد.
پوستر معرفی مراجع عظام تقلید جهت آشنایی دانش آموزان با آن بزرگواران تهیه و دسترس آنان قرار گیرد. جمع آوری اطلاعات و آمار دانش آموزان در جهت تهیه رساله عملیه مراجع منتخب و تهیه کلی رساله توضیح المسائل برای دانش آموزان کاری ارزشمند است.راه اندازی کاروانهای دانش آموزی جهت دیدار با مراجع عظام با رعایت جمیع شرایط و قوانین حرکتهای اردویی نیز موثر می باشد.
۵- سامان دهی ائمه جماعات مدارس:
این طرح دارای شیوه نامه خاص می باشد که دارای مراحل مختلف روشهای جذب، آموزش و انتخاب ائمه جماعات موفق و محاسبه حق ایاب و ذهاب می باشد.
رعایت ضوابط انتخاب و اعزام ائمه جماعات روحانی به عنوان امام جماعت به مدارس طی شیوه نامه مربوطه « طرح ساماندهی ائمه جماعات مدارس » مورد تأ کید جدی می باشد .
دوره های آموزشی ائمه جماعات روحانی در ۴ سطح مقدماتی، تکمیلی، پیشرفته و عالی تعریف شده است که تاکنون دوره های مقدماتی تکمیلی برای تعدادی از امامان محترم جماعت برگزار شده است.
شایسته است پس از فراخوان این اداره کل، ادارات نسبت به انتخاب مناسب ائمه جماعات روحانی برای دوره های مختلف تحصیلی با توجه به دوره و جنسیت اقدام نمایند تا بهترین نتیجه از حضور ائمه جماعت روحانی در مدارس حاصل گردد .
۶- طرح نشستهای دینی و جلسات پرسش و پاسخ:
با توجه به نیاز دانش آموزان و به منظور ایجاد زمینه مناسب برای پاسخ گویی به پرسش های ایشان یکی از بهترین راههای افزایش آگاهی و معارف و ایجاد انگیزه برای مطالعه و پژوهش در بین دانش آموزان، تشکیل جلسات پرسش و پاسخ و نشست های دینی است.
مهمترین مسائلی که در تشکیل چنین جلساتی باید رعایت شود به شرح زیر است:
Ø دسترسی به کارشناس کارآزموده، آگاه، خوش بیان و مخاطب شناس که بتواند جلسات پرسش و پاسخ را به خوبی اداره نموده و پاسخ سؤالات دانش آموزان را به شیوه ای متین، گویا، مستدل و دلنشین ارائه نماید؛ مهمترین رکن تشیکل این جلسات است. بنابراین توصیه جدی می شود اگر به چنین کارشناسی که می تواند یکی از روحانیون موفق و یا از فرهنگیان و دانشگاهیان خوشنام باشد،دسترسی نیست، این جلسات تشکیل نشود. تشکیل حداقل ۳ جلسه پرسش و پاسخ در طول سال تحصیلی )هر فصل یک جلسه( با اطلاع رسانی مناسب از آغاز سال تحصیلی، ضروری است.
Ø زمان و مکان تشکیل جلسات به گونه ای باشد تا دانش آموزان با آرامش و تمرکز و به دور از خستگی در این جلسات شرکت نمایند.
Ø موضوع جلسه محدود به موضوعی خاص اعلام شود و از طرح پرسش های پراکنده در زمینه های گوناگون خودداری گردد. همچنین سؤالات می تواند به صورت مکتوب یا شفاهی در جلسه مطرح گردد. این موضوع به توانمندی های کارشناس مربوطه که به مدرسه دعوت شده است باز می گردد که بتواند در حین پاسخگویی به سؤالات، جهت مناسبی نیز به پرسش ها بدهد.
Ø به هر میزان که پاسخ ها کوتاه، مستدل و منطقی ارائه شود، بهره دانش آموزان از جلسه بیشتر خواهدبود و هم به لحاظ کمی تعداد بیشتر و هم به لحاظ کیفی سؤالات بهتری مطرح خواهد شد.
Ø یقیناً توفیقات بیشتر جلسه پرسش و پاسخ، تأثیر مستقیمی بر حضور بیشتر و کیفی تر دانش آموزان در نماز جماعت مدرسه خواهد داشت.
۷- طرح پیوند مدرسه، مسجد و نمازهای جمعه:
نقش و جایگاه مساجد و نمازهای جمعه در توسعه فرهنگ دینی برکسی پوشیده نیست و تاکنون بسیاری از مدیران خوش سلیقه آموزش و پرورش در سطوح مختلف در استفاده از این اماکن به نفع دانش آموزان عمل نموده اند.
مقام معظم رهبری در پیامشان به نوزدهمین اجلاس سراسری نماز )مهر ۱۳۸۹ ( نیز به این مهم سفارش و تأ کید نمودند و به همین مناسبت از این پس « پیوند مدرسه، مسجد و نمازهای جمعه » که تاکنون بصورت موردی در سطح مدارس و مناطق پیگیری می شد، اکنون بصورت یکی از برنامه های ملّی در ستاد اقامه نماز وزارت متبوع مطرح می گردد. لازم است تا کلیه ستادهای اقامه نماز آموزش وپرورش در سطوح استانی، منطقه ای و آموزشگاهی نسبت به رعایت مفاد زیر دقت بعمل آورند:
۱- شایسته است در اولین فرصت مدیران محترم مدارس برای هماهنگی بیشتر با هیئت امنای مساجد همجوار، نشست و جلسه ای ترتیب داده تا در آن پیرامون تعامل مسجد و مدرسه و نحوه بهره گیری بیشتر دانش آموزان از فضای مسجد و راهکارهای جذاب سازی برنامه های مذهبی، فرهنگی مسجد تصمیمات لازم اتخاذ گردد.
۲- لازم است درجلسات با هیئت امنا علاوه بر ساعات رسمی کار مدارس، برای اوقات فراغت دانش آموزان و استفاده ایشان از برنامه های مسجد و نمازهای جمعه نیز راهکارهایی اندیشیده شود.
۳- اعلام اسامی و اهداء جوایز دانش آموزان برگزیده علمی، ورزشی و فرهنگی و هنری مدارس در مساجد که از توصیه های رهبر معظم انقلاب نیز است، می تواند در برنامه های این طرح جایگاه و یژه ای داشته باشد. این برنامه ها می تواند با دعوت قبلی از خانواده دانش آموزان در بین نماز مغرب و عشاء انجام پذیرد.
۴- برگزاری کلاسهای آموزش خانواده که معمولاً ماهیانه ۲ساعت می باشد در مساجد همجوار برنامه ریزی و اجرا گردد.
۵- حضور دسته جمعی دانش آموزان در مساجد به هنگام نماز جماعت و نمازهای جمعه علاوه بر برکات زیادی که دارد می تواند آسیب هایی را نیز مانند : شلوغ کردن، بی نظمی در مساجد، رعایت نکردن نظافت و… به همراه داشته باشدکه می بایستی با دقت نسبت به این موضوعات توجه نموده و دقت نظرلازم برای پیشگیری از این مسائل بعمل آید.
امید است با تلاش و پشتکار و اخلاص تمامی دست اندرکاران امر مهم توسعه و ترویج فرهنگ اقامه نماز بتوانیم زمینه های مناسب دعوت فطری دانش آموزان و مخاطبان برای ارتباط با آفریدگار هستی را فراهم نمائیم.