01-29-2013, 12:10 PM
نويسنده: مؤسسه ي فرهنگي قدر ولايت
تحول در نظام تربیتی مدارس
قبل از انقلاب اسلامی ایران، به علت حاکمیت رژیمی سلطنتی و استبدادی و وابسته با استکبار غرب، جهت‌گیریها و سیاست‌های کلان تربیتی و پرورشی میلیون‌ها دانش‌آموز نیز در همین راستا بود. عمده‌ترین سیاست‌های تربیتی و پرورشی رژیم فساد پهلوی در موارد ذیل خلاصه می‌شد:
- ترویج جدایی دین از سیاست و ناکارآمدی دین و کهنه‌شدن مقررات آن
- لاابالیگری دینی و بی‌تفاوتی نسبت به تعالیم و آموزه‌های دینی
- توسعه بی‌حجابی و بی‌عفتی
- اختلاط دختران و پسران در مدارس خصوصی
- برگزاری اردوهای مختلط با برنامه‌های فاسد و شرم‌آور
- به کارگیری معلمان و مدیران نالایق و فاسد و غرب‌زده
- برگزاری جشن‌ةای مستهجن و فاسد به مناسبت‌های شاهنشاهی
- ترغیب و تبلیغ فرهنگ غربی و غرب‌زدگی
- ترویج تفکر غیر علمی‌بودن دین و جدایی این دو از هم
- تبلیغ شاه‌دوستی و شاه‌پرستی
- الهی و موجه جلوه دادن رژیم سلطنتی و شاهنشاهی
به برکت پیروزی انقلاب اسلامی نه تنها سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های غلط گذشته، کنار رفت، بلکه مسؤولین و دست اندرکاران آموزش و پرورش توانستند با اتخاذ سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های درست در جهت پرورش مذهبی و دینی دانش‌آموزان، آگاه نمودن آنان به نادرستی شاه‌پرستی وحکومت‌های سلطنتی و نیز عدم مغایرت و ناهماهنگی بین علم و دانش و دین و مذهب و نیز آمیختگی دین با سیاست، گام‌های مفید و مؤثری در جهت تربیت و پرورش صحیح میلیون‌ها دانش‌آموز سراسر کشور و آینده سازان ایران اسلامی بردارند.
بخشی از این اصول و سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های تربیتی که توسط مسؤولین نظام جمهوری اسلامی ایران اتخاذ شده عبارتند از:
- آشنا نمودن دانش‌آموزان با واقعیت دین و مذهب و مفاهیم عالیه اسلامی.
- به کارگیری معلمین و مدیران شایسته و لایق.
- توسعه و گسترش فعالیتهای مذهبی و فرهنگی در مدارس.
- ایجاد نمازخانه در مدارس و ترویج فرهنگ نمازخوانی و نماز جماعت در بین دانش‌آموزان.
- توسعه و ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در بین دانش‌آموزان دختر.
- مقابله و مبارزه با مظاهر فساد اخلاقی و بی‌عفتی و بی‌حجابی.
- تبدیل اردوهای فاسد و ضداخلاقی رژیم گذشته به اردوهای سازنده، بانشاط، آموزنده و در عین حال اسلامی.
- تأکید بر اهمیت علم و دانش از نظر اسلام و تشویق استعدادهای برتر و درخشان.
- آشنا کردن دانش‌آموزان با سیاست‌های استکباری شرق و غرب و واقعیت‌های جهانی.
- آگاه کردن دانش‌آموزان به مفاسد و ستمگری‌های رژیم منحط پهلوی.
- ترویج فرهنگ آشنایی و انس با قرآن و مفاهیم عالیه آن در بین دانش‌اموزان.
- توسعه و ترویج تشکل‌های سالم و سازندة دانش‌آموزان از قبیل امور تربیتی، انجمن اسلامی، بسیج.
- ایجاد فضای سالم دینی در محیط‌های ورزشی دختران دانش‌آموز و زدودن مفاسد اخلاقی در این زمینه.
روحیه معنوی و شهادت‌طلبی
با توجه به سیاست‌های نادرست فرهنگی و تربیتی رژیم گذشته، روحیات معنوی و توجه به خدا در بین دانش‌آموزان بسیار کمرنگ و ناچیز بوده و ذهن و قلب و توجه و همت دانش‌آموزان را بیشتر متوجه امور مادی و مظاهر و تعلقات دنیا و امور کودکانه و افسانه‌ها و رؤیا‌های جوانی و نوجوانی می‌کردند. به برکت پیروزی انقلاب اسلامی و در سایة تعلیمات عالیه اسلام، روحیة معنوی و توجه به خدا و کم‌توجهی به بازیچه مادی، در قشر عظیمی از دانش‌آموزان، رشد و گسترش یافت.
نمونه و تجلی بارز این تحول را در دوران دفاع مقدس که مقارن با سالهای اولیه پیروزی انقلاب بود می‌توان مشاهده کرد که چگونه جوانان و نوجوانان کم سن و سال دبیرستانی و بعضاً راهنمایی با گریه و التماس و حتی دستکاری در شناسنامه خود، اشتیاق به حضور در جبهه‌های جنگ علیه دشمنان اسلام را نشان می‌دادند.
شهید حسین فهمیده دانش‌آموز 13 ساله یکی از هزاران نمونه این گونه دانش‌آموزان است. گریه‌ها و نماز‌های خالصانه و عبادت‌ها و مناجات‌های بی‌ریا و بدون تعلقات مادی آنها در سنگر‌های خط مقدم دفاع مقدس و عشق به شهادت و رسیدن به قرب الهی و جوار مقدس حضرت حق، برگ‌های زرینی در تاریخ معنویت دانش‌آموزان ایران اسلامی می‌باشد که به برکت انقلاب اسلامی ایران نگاشته شده است.
حضور بیش از 395000 دانش‌آموز و دانشجوی تربیت معلم (که 60 درصد نیروی مردمی اعزامی به جبهه‌ها را تشکیل می‌داد) و شهادت 36000 دانش‌آموز(١) و جانباز و آزاده شدن عده کثیری از آنان، نشانگر این تحول و ایجاد معنویت در بین دانش‌آموزان است. از سوی دیگر این تحول نشان دهندة آگاهی و شناخت دانش‌آموزان و احساس مسؤولیت در جهت دفاع از کیان جامعه می‌باشد، پدیده‌ای که قبل از انقلاب در بین دانش‌اموزان اصلاً مفهومی نداشت و آن قدر مشغول امور سطحی دیگر شده بودند که نه به این نوع مسائل آگاهی و شناخت داشتند و نه در تصور آنها چنین رویکردی می‌گنجید.
پی نوشت:
١- مروری بر دو دهه تلاش برای اعتلای تعلیم و تربیت کشور ٥٧ تا ٧٧، ص ٦.
تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی و خدمات آن
مقدمه
دانشگاه آزاد اسلامی در اردیبهشت ماه سال 1361 با حمایت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران آغاز به کار کرد. در طول بیش از 24 سال فعالیت، بیش از1.900.000دانشجو از این دانشگاه در مقاطع مختلف فارغ التحصیل شده اند. این دانشگاه در حال حاضر حدود 1.300.000 دانشجو و حدود25.000 عضو هیأت علمی و 31.000 پرسنل در سراسر کشور، در اختیاردارد. این تعداد افراد در 350 واحد و مرکز دانشگاهی و در فضایی حدود 11 میلیون متر مربع فضای آموزشی و رفاهی مشغول به کار هستند. برآورد شده است که فضای آموزشی و رفاهی دانشگاه تا پایان سال جاری به 12 میلیون متر مربع برسد. به علاوه این دانشگاه دارای 600 مدرسه با حدود 60.000 دانش آموز است و همچنین در حال حاضر 10 مجتمع بیمارستانی این دانشگاه در حال خدمات رسانی به مردم می باشند و 10 مجتمع بیمارستانی دیگر نیز به زودی به این مجموعه اضافه خواهد شد. یکی ازمهمترین افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی، نقش چشمگیر این دانشگاه در فعالیتهای علمی و تحقیقاتی کشور و جهان است. امکانات و تجهیزات بسیار مدرن و ارتباطات فراوان این دانشگاه با مراکز علمی جهان موجب شده است که تحقیقات دست اولی در شاخه های مختلف علمی در این دانشگاه صورت گیرد.
همچنین حضور فعال اعضای هیأت علمی و دانشجویان در سمینارها، نشستها و مسابقات علمی مختلفی که در سراسر جهان صورت می گیرد، در اغلب موارد موجب کسب افتخارات و رتبه های اول تا سوم کشور در مسابقات متعدد شده است.
الف. پتانسیل های ساختاری
1- امکانات پژوهشی
1.1- مراکز تحقیقاتی و معرفی چند نمونه
در حال حاضر دانشگاه آزاد اسلامی دارای 28 مرکز و پژوهشکده تحقیقاتی فعال در واحدهای مختلف دانشگاهی می باشد. همچنین 21 مرکز تحقیقاتی نیز در دست بررسی و احداث می باشد که در برخی از آنها بیش از 50 درصد فعالیت های ساختمانی و تأمین تجهیزاتشان صورت گرفته است. هدف از ایجاد این مراکز انجام فعالیتهای خاص تحقیقاتی مرتبط با نیازهای کشور است. بخشی از اعضای هیأت علمی دانشگاه در این مراکز تحقیقاتی مشغول به کار هستند و می توانند در کنار فعالیتهای آموزشی خود مانند سایر اعضای هیأت علمی، از توان خود در عرصه های تحقیقاتی مختلف در مراکز تحقیقاتی نیز استفاده کنند.
برخی از مراکز مهم تحقیقاتی عبارتند از: مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما، مرکز عالی بین المللی تحقیقات بین رشته ای (ceis)، مرکز مطالعات استراتژیک، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی اردبیل، مرکز مطالعات و تحقیقات محیط زیست و انرژی (ceevs)، مرکز تحقیقات باستانشناسی (واحد ابهر)، مرکز تحقیقات تهران پزشکی، مرکز تحقیقات شیرو فرآورده های آن (واحد کرج)، مجتمع آزمایشگاهی و مزارع تحقیقاتی (واحد بروجرد)، مرکز تحقیقات کشاورزی (واحد دامغان)، مزارع آموزش تحقیقاتی و گلخانه (واحد جیرفت)، مزارع آموزش تحقیقاتی.
1.2- مجلات و نشریات پژوهشی
تا کنون 91 مجله علمی در دانشگاه آزاد اسلامی مجوز انتشار دریافت کرده اند. از این تعداد 24 مجله دارای رتبه علمی پژوهشی و 5 مجله دارای رتبه علمی ترویجی می باشند. سایر مجلات علمی باید حداقل 3 شماره متوالی منتشر شوند. تا پس از بررسی نسبت به امتیاز آنها تصمیم گیری شود. بسیاری از اساتید دانشگاه توانسته اند با استفاده از این امکان، نسبت به انتشار نتایج تحقیقات خود اقدام نمایند و ضمن افزایش نرخ تولید علم در کشور، از مزایای ارتقا در هیأت ممیزه دانشگاه نیز برخوردار شوند. پیش بینی شده است که تعداد مجلات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تا پایان سال 1385 به 100 عنوان برسد و تعداد مجلات دارای رتبه علمی پژوهشی و علمی ترویجی نیز تا پایان این تاریخ به 50 مجله افزایش یابد.
1.3- کتابخانه دیجیتالی (iaudl)
کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی با اولویت استفاده در واحدهای دارای رشته های کارشناسی ارشد و دکتری، راه اندازی گردیده است. تا حال حاضر50 واحد دانشگاهی به کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی متصل گردیده اند که با توجه به برنامه ریزی های بعمل آمده، در آینده نزدیک کلیه واحدهای دانشگاه به این مجموعه ارزشمند دسترسی خواهند داشت.
کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی شامل مجموعه های مهم زیر است:
- دسترسی نامحدود به 10 بانک اطلاعاتی هسته دنیا حاوی نزدیک به 40 میلیون خلاصه مقاله و نیز دسترسی به حدود 900 بانک اطلاعاتی تخصصی دیگر در کتابخانه های دانشگاه
- دسترسی به حدود 10000مجله الکترونیکی شامل 10 میلیون مقاله تمام متن و تمام تصویر
- دسترسی به حدود 1000 کتاب، مرجع و hand book الکترونیکی
- خلاصه و اطلاعات حدود 1.600.000پایان نامه دانشگاه های آمریکا و اروپا
1.4- انجمن های علمی، ادبی و هنری.
هم اکنون 1343 انجمن در حال فعالیت هستند که 1128 عدد از آنها به تصویب رسیده اند و بقیه به این منظور در حال بررسی و گذراندن مراحل تصویب هستند.
1.5- باشگاه پژوهشگران جوان
باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی با بیش از 180 دفتر و 5 شعبه در تمام استانهای کشور فعال است. از ابتدای تأسیس باشگاه تاکنون 18773 نفر جوان در سنین 30-15 سال در مقاطع تحصیلی مختلف اعم از دانش آموزی و دانشجویی، در کلیه مراکز آموزشی و مؤسسات آموزش عالی دولتی و دانشگاه آزاد اسلامی، در این باشگاه جذب شده اند و از خدمات علمی، فرهنگی و تحقیقاتی این مرکز بهره مند گردند.
1.6- روند رشد بودجه پژوهشی
با توجه به اهمیت فزاینده پژوهش در دانشگاه آزاد اسلامی بودجه پژوهشی دانشگاه از سال 1375- 1374 با یک درصد از شهریه افزایش یافت و از سال 1381 به بعد 5 درصد از شهریه به عنوان بودجه پژوهش اختصاص یافته است. به این ترتیب بودجه اختصاص یافته برای پژوهش با یک روند صعودی، از رشد متوسطی معادل 34 درصد در هر سال برخوردار بوده و به 372 میلیارد ریال در سال 1384 افزایش یافته و پیش بینی می شود در سال 1385 بالغ بر 430 میلیارد ریال شود که این روند از توجه روزافزون به امر تحقیق و پژوهش در دانشگاه آزاد اسلامی حکایت دارد. همچنین درصد بودجه هزینه شده در امر پژوهش به کل بودجه اختصاص یافته به پژوهش که در سال اول تنها حدود 12 درصد بود، با روندی افزایشی با درصد جذبی حدود 40 درصد در سال 1384 به حدود 150 میلیارد ریال افزایش یافته و پیش بینی می شود به 220 میلیارد ریال در سال 1385 بالغ شود. با توجه به اینکه برخی از واحدهای دانشگاهی امکان جذب کل بودجه پژوهشی خود را نداشته اند، بخشی از بودجه پژوهشی آنها صرف خرید تجهیزات تحقیقاتی شده است.
ب. افتخارات عملکردی
1- بخش پژوهشی
1.1- مقالات علمی
انتشار 957 مقاله در مجلات lsl طی سالهای 1381 تا 1384 رشدی 71 درصدی را نشان می دهد. به نحوی که از 88 مقاله در سال 1381 به 750 مقاله در سال 1384 افزایش یافته است. تعداد 1978 مقاله درمجلات علمی پژوهشی در همین سالها رشدی 53 درصدی داشته و از 206 مقاله در سال 1381 به 750در سال 1384 رسیده است. انتشار 1416 مقاله در مجلات علمی ترویجی رشدی 32 درصدی داشته است. به این معنی که از 201 مقاله در سال 1381 به 464 مقاله در سال 1384 رسیده است.
لازم به ذکر است که بسیاری از مقالات علمی دانشگاه آزاد اسلامی که از رساله های دکترا استخراج شده اند، معمولا به نام استاد راهنما به عنوان نفر اول مقاله منتشر می شوند و به دلیل آنکه بسیاری از اساتید راهنما در دوره های دکترا از دانشگاه های دولتی هستند، این موارد به حساب دانشگاه های دولتی گذاشته می شوند، در حالی که عملا از تولیدات این دانشگاه محسوب می گردند. برخی از مجلات رتبه دار داخلی نیز به دلیل محدودیتهای موجود، از ذکر نام دانشگاه آزاد اسلامی در مجلات خود خودداری می کنند و این امر موجب شده است که بسیاری از مقالات و تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی به نام این دانشگاه ثبت نشوند.
تعداد مقالات ارائه شده در همایشهای بین المللی خارجی از کشور 2247 مقاله است.
1.2- تألیف و ترجمه
تعداد کتابهای تألیفی 2137 و تعداد کتابهای ترجمه شده 795 می باشد.
1.3- سمینارها، کنفرانس ها و جشنواره های ملی و بین المللی:
تاکنون 1435 همایش در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شده است که ترتیب آنها از این قرار است:
همایش بین المللی 18 همایش، ملی 195 همایش، منطقه ای 386، استانی 177و 659 همایش داخلی. برخی از سمینارها و کنگره های بزرگ در سطح بین المللی یا ملی عبارتند از: نخستین کنگره بین المللی نهضت تولید علم، جنبش نرم افزاری و آزاد اندیشی (فروردین 84)، اولین کنفرانس منطقه ای مهندسی برق (rcee2006)، سومین کنگره بین المللی و دهمین کنگره سراسری همکاریهای دولت، صنعت و دانشگاه برای توسعه ملی و ششمین کنفرانس سیستم های فازی و نخستین کنفرانس سیستمهای فازی در جهان اسلام.
1.4- اختراعات، اکتشافات و ابداعات علمی
تاکنون تعداد 178 عنوان اختراعات و ابداعات به نام دانشگاه آزاد اسلامی ثبت شده است.
1.5- طرحهای تحقیقاتی
دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون موفق به انجام 3212 طرح تحقیقاتی شده است و 3068 طرح تحقیقاتی نیز در حال اجرا هستند. برخی از این طرحها ابعاد بین المللی داشته و برخی نیز در سطح ملی انجام می شوند. از جمله طرحهای بین المللی که دانشگاه آزاد اسلامی با مراکز جهانی در حال انجام آن است، پروژه ای بر روی توکامکهای کوچک است که این طرح با حضور 20 دانشمند جهان از 10 دانشگاه معتبر و با نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی در حال انجام است. همچنین دانشگاه دارای تعداد زیادی طرحهای ملی است. به علاوه می توان تعداد زیادی پروژه های در دست اجراء در دست بررسی و خاتمه یافته را نام برد.
6/1 - مسابقات علمی ملی و بین المللی
دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون توانسته اند در نمایشگاه ها و مسابقات دانشجویی داخلی و بین المللی به مقام های چشمگیر از جمله مقام قهرمانی و دیگر مقامه دست یابند. برخی از این مسابقات عبارتند از: مسابقات روبوکاپ آلمان (2006)، مسابقات روبوکاپ ژاپن (2005)، نمایشگاه مخترعانو مبتکران آلمان (2005)، مسابقات روبوکاپ آمریکا (2005)، مسابقات رباتیک آمریکا (2004)، مسابقات رباتیک شرق کانادا (2003)، مسابقات بتن آمریکا (2003)، مسابقات روبوکاپ ایتالیا (2003)، مسابقات ربوکاپ پرتغال (2002)، سومین دوره مسابقات بتن (2006)، نمایشگاه و مسابقات اختراعات و ابداعات (2006)، مسابقات رباتیک کانادا (2005)، مسابقات و نمایشگاه بین المللی اختراعات و ابداعات ژنو (2006)، مسابقات هواپیمای بدون سرنشین و مسابقات بهترین رتبه در مقاله نویسی آمریکا (2006).
1.7- انجمن های علمی، ادبی و هنری
انجمن های علمی، ادبی و هنری دانشگاه آزاد اسلامی طی سالهای اخیر توانسته اند به موفقیتهای متعددی در سطح ملی و بین المللی دست یابند. تعدادی از این موفقیتها عبارتند از: جوایز بین المللی کسب شده (27جایزه)، اختراعات ثبت شده (163 اختراع)، کسب مقام های کشور (78 مقام)، کسب مقام در ارائه مقاله (19 مقام) و نشریات (80 نشریه).
2- بخش آموزشی و دانشجویی
2/1- شاخص دانشجو به هیأت علمی
نسبت دانشجویان به هیأت علمی با یک روند نزولی از 44 نفر دانشجو به ازاء هر هیأت علمی به 42 نفر در سال 85-84 و به 38 نفر در سال تحصیلی حاضر تنزل یافته که گرچه در مقایسه با همین نسبت در مورد دانشگاه های دولتی بالاتر است اما با توجه به سابقه 24 ساله دانشگاه آزاد اسلامی در ازاء سابقه 80 ساله نظام آموزش عالی دولتی رقم مطلوبی به نطر می رسد. مضافاً اینکه حدود 35 درصد از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی را مقاطع کاردانی تشکیل می دهد و این در حالی است که این نسبت برای دانشگاهی های دولتی 20 درصد است و لذا با توجه به نیاز کمتر دانشجویان کاردانی به هیأت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی در وضع بالنسبه مطلوبی قرار دارد.
2.2- قبولی در مقاطع بالاتر
بر اساس نتایج آزمون سال 1385 دانشگاه آزاد اسلامی از کل پذیرفته شدگان در مقطع کارشناسی ارشد (19519نفر)، 9568 آنها از فارغ التحصیلان این دانشگاه بوده اند (48 درصد). همچنین از 182 نفر پذیرفته شده در مقطع دکترای تخصصی، 95 نفر آنها از فارغ التحصیلان این دانشگاه (52 درصد) بوده اند. برخی از عملکردهای مرتبط با این موضوع به شرح ذیل می باشد:
• در طول 9 سال متوالی دانشجویان رشته دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان در امتحان جامع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قبولی 100 درصدی داشته اند که در سطح کشور چنین موفقیتی، بی نظیر است.
• کسب بیشترین تعداد قبولی در امتحانات تخصصی دستیاری کشور به طوری که 134 نفر از دانش آموختگان واحد دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی در امتحانات مذکور قبول شده اند. کسب رتبه اول امتحانات بورد تخصصی کشور در سال 1383 توسط دانش آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی( با کسب نمره 100 از 100).
• کسب رتبه اول امتحانات جامع علوم پایه دندانپزشکی کل کشور در سالهای مختلف توسط دانش آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی و کسب رتبه دوم امتحانات جامع علوم پایه دندانپزشکی کشور توسط دانش آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی.
• کسب مقام اول بدست آوردن بیشترین قبولی در آزمون استخدامی استان اصفهان توسط دانش آموختگان رشته معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
• بیشترین قبولی در آزمون وکلای دادگستری توسط دانش آموختگان رشته حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان و تقدیر کتبی کانون وکلا از درخشش های آنها.
• سطح دشواری، کیفیت و نوع برگزاری آزمون های کارشناسی ارشد در دانشگاه های دولتی و آزاد اسلامی یکسان است، با این تفاوت که در دانشگاه های دولتی، پس از آزمون مصاحبه شفاهی نیز صورت می گیرد.
2.3- موقعیت ها و مسئولیتهای مهم فارغ التحصیلان
یکی دیگر از افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی در عرصه های مختلف فرهنگی، سیاسی و در اختیار داشتن پست ها و مسئولیتهای مهم در رده های بالای مدیریتی و اجرایی کشور توسط 1900 نفر از فارغ التحصیلان دوره دکتری و کارشناسی ارشد خود می باشد.
2.4- دانشنامه جدید فارغ التحصیلان
یکی دیگر از افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی، صدور دانشنامه جدید الصاق به هولوگرام و با طراحی ویژه بنام دانشگاه و ضریب امنیتی بالا با بهره گیری از سیستم مکانیزه و تجهیزات پیشرفته، برای اولین بار درکشور و منطقه است.
3- بخش فرهنگی
دانشجویان دانشگاه در 18 مسابقه فرهنگی و دینی نیز توانسته اند به مقام های کشوری دست یابند از جمله: کسب مقام برتر در امر اقامه نماز میان بیش از 50 دستگاه و سازمان کشور در پانزدهمین اجلاس سراسری نماز (توسط جناب آقای قرائتی) در شهریور ماه 1385، مورد تشویق قرار گرفتن طرح کتابخانه دیجیتالی قرآن و نیز انتشار مجله علمی- پژوهشی صحیفه مبین مشتمل بر 9 مقاله در زمینه های قرآن و حدیث و راه اندازی پایگاه تخصصی قرآنی «تسنیم» با مشخصات بانک اطلاعاتی پایان نامه های قرآنی، بانک اطلاعاتی مقالات قرآنی و معرفی کتابخانه های دیجیتالی در موضوعات قرآن، نهج البلاغه و ادبیات عربی از جمله فعالیت ها و افتخاراتی است که دانشگاه انجام داده و کسب نموده است.
4- بخش ورزشی
دانشگاه آزاد اسلامی علاوه بر ارتقاء سطح ورزش همگانی، حرفه ای و قهرمانی در کشور با کسب مقام های قهرمانی در سطوح داخلی و بین المللی، جذب مربیان ورزشی، توسعه و ساخت مکان ها و فضاهای ورزشی، زمینه شکوفا سازی استعدادهای بالقوه و بالفعل جوانان و دانشجویان کشور را مهیا نموده و باعث درخشش کشور در بسیاری از مسابقات و تورنومنتهای بین المللی شده است. در بخش مسابقات داخلی نیز این دانشگاه سالانه با انجام مسابقات گوناگون ورزشی در 27 رشته، زمینه حضور 400 هزار دانشجو را در این مسابقات مهیا نموده است. لازم به ذکر است علی رغم موانع متعددی که بر سر راه حضور تیم های ورزشی این دانشگاه در مسابقات جهانی بوده است دانشجویان این دانشگاه در مسابقات جهانی بوده است دانشجویان این دانشگاه توانسته اند هر ساله در مسابقات جهانی دانشجویان (فیزو) به کسب مقام های متعدد نائل آیند به نحوی که بیش از 70 درصد تیم های اعزامی به مسابقات مذکور از این دانشگاه بوده و بیشترین سهم را در کسب مدالهای مختلف جهانی برای کشور داشته اند.
این دانشگاه هم اکنون با در اختیار داشتن بالغ بر ٢٢٥٠٠٠٠ متر مربع امکانات ورزشی احداث شده و 3000 متر مربع در حال احداث دارای سرانه فضای ورزشی 2 متر مربع می باشد.
از افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی این است که قهرمانان کشور که در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند، توانسته اند 288 مدال طلا، 187 مدال نقره و 236 مدال برنز در مسابقات ورزشی بین المللی کشور کسب نمایند.
5- نقش و تأثیر دانشگاه آزاد اسلامی بر اقتصاد کلان کشور
ارزش افزوده ایجاد شده توسط دانشگاه آزاد اسلامی از 34 میلیارد ریال در سال 1370 به 2879 میلیارد ریال در سال 1382 افزایش یافته است و طی 12 سال از رشد متوسطی حدود 45 درصد در سال برخوردار بوده است که چنین رشدی در مقایسه با سایر زیر بخش های اقتصادی کشور بی سابقه می باشد به طوری که سهم ارزش افزوده دانشگاه آزاد اسلامی از ارزش افزوده کل آموزش عالی کشور از 2/8 درصد در سال 1370 به 9/28 درصد در سال 1382 افزایش یافته است.
ممکن است گفته شود که دریافت شهریه از دانشجویان نوعی اجحاف در حق مردم محروم است. اقدام دانشگاه آزاد اسلامی در اخذ شهریه اتفاقاً بسیار بیشتر به عدالت اجتماعی نزدیک است زیرا آن را دقیقاً صرف دانشجویان می کند. دانشگاه آزاد اسلامی در سال 85-84 با دشاتن 1.200.000 دانشجو جمعاً حدود 700 میلیارد تومان شهریه دیافت نموده است در حالی که دانشگاه های دولتی به ازای 300.000 دانشجو حدود 1350 میلیارد تومان ازدولت بودجه دریافت کرده اند. به این ترتیب سرانه هر دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی حدود 600.000 تومان و این مقدار برای دانشجویان در دانشگاه های دولتی حدود 4.500.000 تومان می باشد. یعنی حدود 7 برابر هزینه های مشابه در دانشگاه آزاد اسلامی، لذا دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یک مرکز بزرگ آموزش عالی از کارآیی به نسبه بالاتری برخوردار است.
6- تحلیل کیفیت دانشگاه آزاد اسلامی
در این بخش نشان می دهیم دانشگاه آزاد اسلامی، یک دانشگاه کیفی است. بطور خلاصه می توان کیفیت را در مؤلفه های زیر خلاصه کرد:
1. بهبود مستمر و مداوم فرایندها و روشها از طریق بهبود مستمر مدیریت
2. تنوع و افزایش خدمات آموزشی
3. تأمین نظر و ارائه خدمات به کلیه اقشار در سطوح مختلف درآمدی و سلیقه ای
4. تأمین رضایت خاطر افراد و جامعه
5. ایجاد ارزش افزوده و در نهایت افزایش ثروت مادی و معنوی جامعه:
- سطح آگاهی و معلومات جامعه
- تربیت نیروی انسانی و توسعه سرمایه انسانی
- تولید علم (مقاله و کتاب)
- افزایش سطح فناوری جامعه و بهبود فرایند های تولید در همه بخش ها
دانشگاه آزاد اسلامی از طریق تقسیم وظایف در مناطق دانشگاهی، در هر 5 مؤلفه ذکر شده فعالانه عمل کرده است. فرایندهای سهل و ساده موجب شده است تا دانشگاه های دیگر تقاضای استفاده از امکانات این دانشگاه را داشته باشند، تنوع رشته ها در سراسر کشور موجب شده است تا علاوه بر ایجاد چند رشته منحصر به فرد در کشور در این دانشگاه، آموزش عالی با سطح گسترده تری در اختیار متقاضیان با علایق مختلف قرار گیرد، پراکندگی جغرافیایی مناسب علاوه بر ایجاد ثبات امنیتی برای کشور، آموزش عالی را به مناطق دور کشور توسعه داده است و بهبود مستمر روندها و فرایندها، به کاهش بوروکراسی و سرعت تصمیم گیری در سطح واحدها و مناطق دانشگاهی منجر شده است و در مجموع این عوامل دانشگاه آزاد اسلامی را به یک دانشگاه کیفی تبدیل کرده اند.
به علاوه دانشگاه آزاد اسلامی در همه بخش های توسعه ای کشور نقشی بسزا دارد. از جمله این موارد می توان به تأثیرات زیر اشاره کرد:
- کمک به درآمدزایی جامعه از طریق ایجاد ارزش افزوده
- کمک به فقر زدایی و کاهش محرومیتها
- کمک به اشتغال زایی
- کمک به توسعه مناطق دور افتاده
- رقابتی کردن آموزش عالی
در ذیل موارد فوق را در دو محور کلی زیر خلاصه می کنیم:
أ. توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور
ایجاد ده ها هزار شغل در سطح کشور، موجب افزایش ثروت عمومی و در نتیجه کاهش فقر در جامعه باید تلقی شود. اشتغال حدود 60 هزار نفر در دانشگاه آزاد اسلامی با حسابی سرانگشتی و بنابر پیش بینی های دولت که برای اشتغال ثابت هر فرد به میزان 100 میلیون ریال سرمایه گذاری نیاز است، تقریباً موجب 6000 میلیارد ریال صرفه جویی در هزینه های دولت شده است. دانشگاه آزاد اسلامی علاوه بر ایجاد 60 هزار شغل به طور مستقیم، به دلیل ایجاد قطب های توسعه ای کشور و رونقی که پیرامون خود و نیز در سراسر کشور ایجاد کرده است، موجبات اشتغال بیش از صدها هزار نفر در همه نقاط کشور را فراهم نموده است.
اگر از دیدگاه دیگر به مسأله بنگریم؛ حتی در مواقعی که یک رشته تحصیلی به شغلی درخور نیانجامد، این مهم است که بدانیم فردی که دارای تحصیلات دانشگاهی است و موفق به یافتن شغل مناسب نشده است، دارای معضلات کمتری نسبت به بیکاران فاقد تحصیلات دانشگاهی است، ضمن اینکه دانش آموختگان دانشگاهی، هم از سطح فرهنگی مناسب تری برخوردارند و هم اینکه در بسیاری مواقع خود می توانند در ایجاد اشتغال برای خویش خلاقانه عمل نمایند. به عبارتی یک جوان تحصیل کرده ممکن است تنها زمان حال را از دست داده و بی کار باشد ولی آینده را همچنان در اختیار دارد. لذا این انتقاد به دانشگاه آزاد اسلامی که موجب افزایش تحصیلکردگان بی کار شده است، انتقادی ناپخته و غیر واقعی است.
از سوی دیگر دانشگاه آزاد اسلامی نقش مهمی را در توزیع مناسبتر درآمدها در کشور ایفا نموده است، چرا که با ایجاد قطب های توسعه با توجه به پراکندگی و گستردگی خویش در دورافتاده ترین نقاط کشور، علاوه بر افزایش ضریب امنیت کشور و ارتقاء سطح فرهنگی آن مناطق که خود بحث گسترده و مفصلی است، توانسته است کمک شایان توجه و مهمی به اقتصاد منطقه ای در داخل کشور نماید و نقش مهمی در فع فقر و نابرابری و توزیع مناسب تر درآمد داشته باشد که بررسی تأثیرات هر یک از این موضوعات پروژهای مطالعاتی گسترده ای را می تواند به خود اختصاص دهد. همچنین می توان ادعا کرد مطالعه این دانشگاه در آمایش سرزمین، موضوع بسیار گسترده و قابل تأملی است که پرداختی به آن، مطالعه گسترده و خاصی را از جوانب مختلف اقتضا می کند.
2. رقابتی کردن آموزش عالی
نقش دیگر دانشگاه آزاد اسلامی در رقابتی کردن آموزش عالی کشور است. تغییراتی که در سالهای اخیر در نظام آموزش عالی کشور رخ داده است، از جمله تلاش برای کاهش بوروکراسی اداری، اعطای اختیارات بیشتر به دانشگاه ها در زمینه های آموزشی و تعیین سرفصل های دروس، افزایش نرخ رشد تحقیقات، افزایش کمی و کیفی دانشگاه ها، افزایش تعداد مجلات علمی، افزایش سهم ایران از تولید علمی جهانی و موارد متعدد دیگر، قطعاً به دلیل افزایش شتابی است که توسط دانشگاه آزاد اسلامی در نظام آموزش عالی کشور ایجاد شده است. در صورتی که ظرفیت سازی دانشگاه آزاد اسلامی در آموزش عالی کشور وجود نداشت، نرخ رشد توسعه آموزش عالی بسیار کندتر از زمان حاضر بود. نسبت کل عرضه آموزش عالی به تقاضای بالقوه آن در کشور ما 25 درصد است. سهم دانشگاه آزاد اسلامی از این نسبت بیست و پنج درصد معادل 14 درصد است. یعنی در صورت نبود دانشگاه آزاد اسلامی، نظام آموزش عالی دولتی تنها می توانست 11 درصد از تقاضای بالقوه تحصیل در آموزش عالی کشور را پاسخ گوید.
رابطه بین کمیت و کیفیت
• رابطه میان کمیت و کیفیت باید به شکل توأم وجود داشته باشد، مثل رابطه سرعت و دقت. در واقع اکنون براساس تعاریف جدید، رابطه ای خطی میان کمیت و کیفیت با شیب منفی وجود ندارد، که افزایش یکی به کاهش دیگری ختم شود. بلکه باید رشدی توأم میان این دو عنصر وجود داشته باشد.
• در مقیاسهای کوچک شاید هنوز رابطه کمیت و کیفیت به معنی افزایش یکی و کاهش دیگری باشد ولی در مقیاسهای بزرگ وجود کمیتهای بزرگ عین کیفیت است. یک سیستم گسترده بدون وجود کیفیت پایدار نیست و از دیدگاه فیزیکی خود به خود به اجزای کوچکتر تقسیم می شود. آنچه که یک سیستم بزرگ را پایدار نگاه می دارد، کیفیت است و لذا پایدار و رشد مداوم و فزاینده دانشگاه آزاد اسلامی بهترین گواه کیفیت است.
• بزرگی و کمیت دانشگاه در اندازه ای است که ناخودآگاه بر اساس درک ناصحیح از رابطه بین کمیت و کیفیت منجر به قضاوت ناصحیح در مورد پایین بودن کیفیت می شود.(1)
پی نوشت:
1. معاونت پژوهشي دانشگاه آزاد ، آذر ١٣٨٥
تحول در تولید فیلم‌ها و نمایش در سینماها
سینماها نیز یکی از محیط‌های فاسد و ضداخلاقی دوران رژیم پهلوی بود. آزادی انحطاط و فساد اخلاقی در سینماها، بیش از رادیو و تلویزیون بود. هم فضا و محیط سینماها، فضایی بسته و مستعد برای انواع آلودگی‌ها و اختلاط نامشروع زنان و مردان و نیز دختران و پسران جوان بود و هم فیلم‌هایی که نمایش داده می‌شد، مملو از صحنه‌های زشت و مستهجن بود. عادی‌ترین فیلم‌های سینمایی نیز پر از صحنه‌هایی از زنان نیمه برهنه با پوشش‌های مبتذل و آرایش کرده و نیز اختلاط نامشروع آنها با مردان بیگانه و اجنبی بود.
علاوه بر آن نمایش فیلم‌های سکسی و کاملاً مستهجن و صحنه‌های وقیحانه روابط جنسی نامشروع بین زنان و مردان و نیز صحنه‌های مهیج عشق و عاشقی و مبتذل و تحریک‌کننده، از دیگر برنامه‌های نمایشی سینماها به شمار می‌رفت. فساد فیلم‌ها به حدی بود که ناگزیر بودند تماشای آن را علی‌الظاهر برای اشخاص کمتر از 18 سال ممنوع کنند. هر چنمد این ضابطه عملاً رعایت نمی‌شد و بسیاری از دختران و پسران زیر 18 سال به نیز تماشای این گونه فیلم‌ها راه می‌یافتند. از سوی دیگر روزنامه‌ها نیز مملو از آگهی‌های تبلیغاتی سینماها و دعوت مردم به تماشای فیلم‌هایی بود که تماشای آن برای اشخاص کمتر از 18 سال ممنوع بود.
به هر حال همه ی این فیلم‌ها، مخصوصاً فیلم‌های کاملاً مستهجن و سکسی، اثرات مخرب و تباه‌کنندة شدید بر روی زنان و مردان و بالاخص قشر جوان جامعه داشت. بسیاری زا روابط نامشروع و ضداخلاقی زنان و مردان هنرپیشه در فیلم‌های سینمایی، عملاً برای جوانان جنبه آموزشی داشت و جوانان به تقلید از اعمال و کردار آنها در جامعه و محیط خانوادگیع به کرات مرتکب خلاق اخلاق و عفت می‌شدند.
پیروزی انقلاب اسلامی ایران به این مفسده نیز پایان داد و نمایش فیلم‌های خلاف اخلاق و عفت را به کلی از سینماها حذف کرده و از بین برد. البته حاکمیت سالهای طولانی فیلم‌های فاسد بر پردة سینماها و کارگردانان موجب شده بود که حتی نام سینما و این هنر به بدی در ذهن‌ها و خاطره‌ها باقی بماند. حتی تا سالها پس از انقلاب، بسیاری از مردم متدین و مذهبی تمایلی به رفتن به سینما از خود نشان نمی‌دادند. امروز به برکت انقلاب اسلامی، فیلم‌های سالم و مفید زیادی در سینماها به پرده ی نمایش درمی‌آید و از آن مفاسد اخلاقی، چندان خبری نیست.
تحول در صنعت پتروشيمی
شروع صنعت پتروشیمی در ایران به سال 1337 و تأسیس واحد کود شیمیایی مرودشت بازمی‌گردد. از آغاز پیدایش این صنعت در ایران تا سال 1357 (یعنی 20 سال)، حدود 4/2 میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی سرمایه‌گذاری یا تعهد پرداخت شده و ظرفیت تولید به مرز 1/4 میلیون تن در سال رسید در زمانی که صنعت پتروشیمی در جهان به سرعت در حال رشد و گسترش بود، ایران به علت در اختیار نداشتن دانش فنی و حاکمیت حکومت غیرمردمی، از قافله رشد صنعت پتروشیمی عقب ماند و فرصت‌های ارزشمندی را در این زمینه از دست داد. در فاصله سالهای 1352 تا 1357 که به دوران طلایی رشد صنعت پتروشیمی در جهان معروف است، سرمایه‌گذاری در این صنعت در ایران تنها حدود یک میلیارد دلار بود.(١)
پس از انقلاب نیز، سالهای 58-1367 به عنوان سالهای رکود و توقف در صنعت پتروشیمی محسوب می‌شود. در این دوره چون بیشتر واحدهای پتروشیمی در مناطق جنگی و در معرض تهاجم قرار داشتند، تولید در حداقل میزان خود بود. با این همه با صرف 26/2 میلیارد دلار، توان تولید با افزایش 3/1 میلیون تن در سال به 4/5 میلیون تن در سال رسید. دوره 1367 تا 1357 دوران اوج شکوفایی صنعت پتروشیمی در طول تاریخ ایران است. در این دوره ي کوتاه، با سرمایه‌گذاری حدود 4/7 میلیارد دلار، مجتمع‌های موجد با ظرفیت 4/5 میلیون تن در سال بازسازی شدند، در نتیجه ظرفت تولید مواد پتروشیمی کشور در سال 1375 تا مرز 5/10 میلیون تن در سال افزایش یافت(٢). این میزان در سال 1379 به بیش از 13 میلیون تن رسیده است. (٣)
در سال 1379 ميزان توليد سالانه پتروشيمي به بيش از 3 برابر ميزان توليد سال 1357(يعني سال پاياني رژيم پهلوي) افزايش يافت.
از برنامه دوم توسعه به بعد، سیاست صنعت پتروشیمی کشور، افزایش صادرات و ورد به بازارهای جهانی (ضمن تأمین نیاز بازار داخلی) بوده است. هم اکنون (٤) صادرات محصولات پتروشیمی بیشترین صادرات غیرنفتی کشور است. صادرات پتروشیمی از 29 میلیون دلار در پایان جنگ (در سال 1367) به 800 میلیون دلار در سال 1379 رسیده است. یعنی حدود 28 برابر شده است. مقدار فروش داخلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز از 578 هزار تن در سال 1368 به 3900 تن در سال 1379 رسیده است یعنی حدود 7 برابر شده است(٥). امروز صنعت پتروشیمی با تولید 24 تن محصول در دقیقه و 80 نوع مواد تأمین کننده مواد اولیه 6000 کارخانه در سراسر کشور می‌باشد(٦).
پی نوشت:
١- سیمای سازندگی، جلد١، ص ١٩٨.
٢- همان.
٣- کارنامه پتروشیمی، ص ٤.
٤- سال ١٣٧٩.
٥- کارنامه پتروشیمی، ص ٤.
٦- همان، ص ١٦
تحقير استكبار جهاني
يكي از دستاوردهاي بزرگ و اعجاب برانگيز انقلاب اسلامي ايران در سطح جهان، شكستن ابهت پوشالي قدرتهاي شيطاني شرق و غرب و تحقير آنها، مخصوصاً استكبار غرب به سركردگي آمريكا است.
سالهاي طولاني در اثر تبليغات و نيز اعمال زور قدرتهاي استكباري شرق و غرب، نفوذ ناپذيري قدرت آنها و يكه تاز بودن آنان در صحنه جهاني، اين باور در همه مردم جهان به وجود آمده بود كه آنها داراي قدرت بسيار هستند و به هيچ وجه نمي شود با آنان مقابله كرد. اين فكر در بين برخي مبارزان هم رسوخ كرده بود كه جز با اتكاء به يكي از دو ابرقدرت شرق يا غرب نمي‌توان در جغرافياي سياسي جهان حضور يافت و به حيات خود ادامه داد. برخي گروهها به شرق وابسته شده و بعضي به غرب گرايش پيدا كردند.
تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، كسي باور نمي‌كرد بتوان در برابر قدرت شيطاني بزرگ آمريكا و ابرقدرت شوروي، عرض اندام كرده و در برابر آن ايستادگي كرد. اما پيروزي انقلاب اسلامي ايران كه سرنگوني رژيم ستمشاهي را به دنبال داشت، اولين ضربۀ محكم و اساسي را به غرور و ابهت پوشالي آمريكا وارد آورد، زيرا پشتوانۀ اصلي رژيم پهلوي، آمريكا بود و آمريكاييان تا آخرين لحظات پيروزي انقلاب (و حتي بعد از آن) به حمايت از رژيم منحوس پهلوي ادامه دادند. آمريكا تصور اين را هم نمي‌كرد كهبا داشتن قدرت جهاني، حمايت از رژيمي (آن هم رژيم محمد رضا پهلوي كه از ابتدا زير نظر آنان بزرگ شده و قدرت يافته بود) را در دستور كار خود داشته باشد و از حفظ آن عاجز مانده و ناتوان شود.حتي خود رژيم پهلوي نيز براي نشان دادن استحكام سلطنت خود، حمايت و پشتيباني آمريكا را به رخ مبارزين مي‌كشيد. در اين رابطه، برژنيسكي مشاور امنيت ملي رئيس جمهور آمريكا در دولت كارتر، در بخضي از خاطرات خود مي نويسد: «ايران [منظور در واقع انقلاب اسلامي و حكومت اسلامي ايران است] بزرگترين شكست كومت كارتر بود... سقوط شاه از نظر استراتژيك نتايج مصيبت باري براي آمريكا به بار آورد و از نظر سياسي، براي خود كارتر فاجعه آميز بود.1»
حوادث بعدي و اقدامات مهم ديگر انقلاب اسلامي ايران در برابر قدرتهاي شيطاني، بر ابعاد و گستردگي تحقير ابرقدرتها و شكستن قدرت دروغين آنها افزود. از جمله اين حوادث و اقدامات، موارد زير مي‌باشد:
- تسخير لانه جاسوسي آمريكا در ايران كه با عنوان سفارتخانه، مشغول توطئه بر عليه انقلاب بود.
- جهاني كردن شعار مرگ بر آمريكا
- خنثي كردن محاصره‌هاي اقتصادي، سياسي و نظامي
- ايستادگي در برابر حظور نظامي نامشروع ناوگانهاي آمريكا در خليج فارس
- ايستادگي در برابر حمله نظامي به طبق
- تسليم نشدن در برابر حمله موشكي آمريكا به هواپيماي مسافربري ايران در خليج فارس
- پاسخ منفي دادن به التماس آمريكا براي مذاكره و برقراري روابط سياسي
شكستن ابهت پوشالي ابرقدرتها، مخصوصاً آمريكا، بازتاب مهمّي در جهان به دنبال داشت. مردم مسلمان و مستضعف جهان و حركتهاي آزاديبخش پي به ضعف و ناتواني آمريكا برده و شكست قدرت اسطوره‌اي آن را به چشم خود مشاهده كردند. مردم جهان به اين باور رسيدند كه قدرت آمريكا در برابر قدرتهاي الهي و مردمي ناچيز بوده و قدرت واقعي آن، بسيار كمتر از آن چيزي بوده كه هميشه در جهان تبليغ و ترويج مي‌شده است.
خبرگزاريها و مطبوعات جهني هم لب به سخن گشوده و به اين تحقير آمريكا اعتراف كردند. هفته نامه اشپيگل آلماني مي‌نويسد: «آيت اللّه خميني با تحريك مسلمانان، غرب را شوكه كرد و پس از سقوط شاه به تحقير آمريكا، شيطان بزرگ پرداخت.2» راديو نروژ مي‌گويد: آيت اللّه امام خميني رهبر و شخصيتي بود كه طي ده سال بارها آمريكا را تحقير كرده و آبروي آن كشور را برد. آيت اللّه امام خميني نشان داد محرومين مي توانند در قبال ابرقدرتها پايداري كنند.٣»
كار به جايي مي رسد كه خود راديو آمريكا هم اعتراف به ناتواني آمريكا كرده و به نقل از روزنامه شيكاگو تريبون مي‌گويد: «آيت اللّه خميني آمريكا را بارها با ناتواني مواجه ساخت و در اين مورد به آمريكا درس داد و دو رئيس جمهوري آمريكا را با نااميدي روبه رو ساخت.شايد تا به حال در هيچ دوره‌اي از سالهاي اخير برنامه ريزان سياسي آمريكا با چنين وضعيتي رو به رو نشده بودند كه كشوري در مقابل نفوذ نظامي، سياسي و اقتصادي آمريكا مصونيت داشته باشد.4»
اين دستاورد عظيم جهاني انقلاب اسلامي براي مردم قهرمان ايران و كلّيه مسلمانان و مستضعفان جهان، عزّت و افتخار و براي دشمنان كينه توز آن، ذلّت و خواري به همراه داشت. اين نعمت بزرگ انقلاب از سوي بنيانگذار كبير انقلاب اسلامي امام خميني (ره) نيز مورد تأكيد قرار گرفته است. در اين رابطه، حضرت امام در يكي از سخنرانيهاي خويش در سال 1358 چنين فرمودند:«شما بدانيد كه اين نهضت شما ملّت ايران، اين عظمت قدرتهاي بزرگ كه با تبليغات تحميل كرده بودند بر دماغها كه اصلا نمي‌شود با انگلستان درافتاد، حالا هم ديگر اصلا با آمريكا نمي‌شود ديگر درافتاد، اين عظمت را شكست. يعني شما ملّت عزيز ايران زن و مردتان ريختند در خيابانها و با فرياد اللّه اكبر، اين عظمتي كه در قلوب اشخاص پيدا شده بود و ملّتها را وادار مي‌كرد كه ساكت باشند، مبادا يك وقتي بربخورد به آنها، اين را شكست ... نهضت شما الان اين معنا را هم شكست در دنيا كه نمي‌شود در مقابل آمريكا [ايستاد].5»
و در پيام حج سال 1366 فرمودند:«من با اطمينان مي‌گويم، اسلام ابرقدرتها را به خاك مذلّت مي‌نشاند. اسلام موانع بزرگ داخل و خارج محدودۀ خود را يكي پس از ديگري برطرف و سنگرهاي كليدي جهان را فتح خواهد كرد.6»
در اين مورد رهبر معظّم انقلاب فرمودند:«انقلاب شما حريم دروغين قدرتها و قلدرها را شكست. آمريكا به عنوان ابرقدرت، يك روز آمريكا بود، اما امروز ديگر نيست. امروز شما ببينيد كه در چند نقطه از نقاط عالم، مردم عكس رئيس جمهور آمريكا را آتش مي‌زنند يا پرچم آنها را به آتش مي‌كشند؟ چند جا از نقاط عالم، ملّتها و توده‌هاي مردم، مشت گره مي‌كنند و مرگ بر آمريكا مي‌گويند.7»
يكي از موارد مهم تحقير و شكست آمريكا، كه براي آنها بسيار سنگين و گران تمام شد، تسخير لانۀ جاسوسي آمريكا در ايران بود كه به نام سفارتخانه عملا به توطئه و براندازي نظام جمهوري اسلامي ايران مشغول بود. در 13 آبان 1358 دانشجويان مسلمان پيرو خط امام با شجاعت بي‌نظيري لانۀ جاسوسي آمريكا را تسخير نموده و جاسوسان به ظاهر ديپلمات آن را به گروگان خويش گرفتند.
اين حركت كه با حمايت قاطع امام خميني(ره) و توده مردم ايران مواجه شد، ضربۀ بسيار محكمي بر پيكر آسيب ديدۀ آمريكا در اثر سقوط شاه، وارد آورد. ويليام سوليوان آخرين سفير آمريكا در رژيم پهلوي، پيرامون اين اقدام انقلابي با اعتراف به تحقير آمريكا چنين مي‌نويسد: «روش سست و بي‌بنياد حكومت كارتر در سياست خارجي و اقدامات نامعقول برژينسكي كه هنوز قادر به درك واقعيت مسائل ايران نبود، در نوامبر 1979 به گروگان‌گيري اعضاي سفارت آمريكا منجر شد و يك دوران تحقير ملي كه در تاريخ آمريكا نظير آن ديده نشده است، آغاز گرديد.9»
به دنبال اين حركت انقلابي مردم ايران، آمريكا تلاش كرد با تهديد و ايجاد رعب و وحشت، مردم مبارز ايران را مرعوب كند، ولي امام خميني(ره) با قاطعيت و شجاعت تمام در سخنراني مورخ 17 آبان 1358 خويش در جمع دانشجويان فرمودند:«آمريكا هيچ غلطي نمي‌تواند بكند. صحبت اين كه اگر دخالت نظامي بكند ما چه خواهيم كرد، غلط است ... غلط مي‌كند! نترسيد، نترسيد ... آمريكا عاجزتر از اين است كه در ايران دخالت نظامي بكند...9»
تاچر نخست وزير وقت انگليس نيز با اعتراف به قدرت انقلاب اسلامي، عملا به حقارت غرب در برابر آن اذعان نمود و گفت: «ما غربيها در دهه 1980 از وسايل نظامي و ابزار جنگي شوروي و اقمارش واهمه نداريم. زيرا اگر بلوك شرق و اعضاي پيمان ورشو مجهز به سلاحهاي نظامي بوده و به ادوات مخرب ويرانگر مسلح مي‌باشند، ما نيز به سلاحهاي مدرت و پيشرفته مسلح و مجهزيم، لكن از حضور فرهنگ اسلامي انقلاب ايران مي‌ترسيم.10»
ايران اسلامي به عنوان كشوري كه مرزهاي مشترك طولاني با ابرقدرت شرق وقت داشت، هرگز مرعوب قدرت آن نيز نشد و همان ايستادگي و مقاومتي را كه در برابر غرب داشت، در برابر شرق نيز به نمايش گذاشت. شعار «نه شرقي، نه غربي، جمهوري اسلامي» دقيقاَ «نه» گفتن به هر دو ابرقدرت بود. حضرت امام همان گونه كه غرب را ناچيز مي‌شمرد، شرق را نزي تحقير مي‌كرد و از قدرت پوشالي آن واهمه‌اي نداشت. يكي از موارد مهم تحقير ابرقدرت شرق كه جنبۀ بسيار محترمانه و باوقاري داشت، ارسال پيام تاريخي حضرت امام به گورباچف و دعوت ابرقدرت شرق به اسلام بود. يعني امام نه تنها مرعوب ابرقدرت شرق نشده بود، بلكه انقلاب اسلامي ايران را در آن چنان موضع بالاتر و برتري مي‌ديد كه اين ابرقدرت را به راه خويش و اسلام دعوت كرد.
گورباچف كه تحت تأثير شديد اين پيام قرار گرفته بود، بعدها با اقرار به عظمت انقلاب اسلامي ايران، مراتب تحقير ابرقدرت شرق در برابر آن را محترمانه اعتراف كرده و گفت: «پيام آيت اللّه خميني براي من، پيام به تمام اعصار در طول تاريخ بود و زماني كه من اين پيام را در یافت كردم، اين گونه انگاشتم كه شخصي كه اين پيام را نوشته فردي متفكر و دلسوزاسلامي ايران، مراتب تحقير ابرقدرت شرق در برابر آن را محترمانه اعتراف كرده و گفت: «پيام آيت اللّه خميني براي من، پيام به تمام اعصار در طول تاريخ بود و زماني كه من اين پيام را دريافت كردم، اين گونه انگاشتم كه شخصي كه اين پيام را نوشته فردي متفكر و دلسوز براي سرنوشت جهان است. من از اين كه با دقّت به آن گوش دادم و آن را مطالعه كردم، براي سرنوشت جهان است. من از اين كه با دقّت به آن گوش دادم و آن را مطالعه كردم، استنباط كردم كه كسي است كه براي جهان نگران است... آيت اللّه خميني توانست اثري بزرگ در تاريخ نوين جهان بگذارد. ما زماني كه اين پيام را در جلسه كميته مركزي حزب كمونيست مطرح كرديم، براي اعضاي حزب كه نيمي از جهان را در اختيار داشت، بسيار غيرمنتظره بود و نسبت به پيام به ديده احترام مي‌نگريستند.من از ايشان با احترام عميق ياد مي‌كنم و معتقدم كه آيت اللّه خميني
تحول در نظام تربیتی مدارس
قبل از انقلاب اسلامی ایران، به علت حاکمیت رژیمی سلطنتی و استبدادی و وابسته با استکبار غرب، جهت‌گیریها و سیاست‌های کلان تربیتی و پرورشی میلیون‌ها دانش‌آموز نیز در همین راستا بود. عمده‌ترین سیاست‌های تربیتی و پرورشی رژیم فساد پهلوی در موارد ذیل خلاصه می‌شد:
- ترویج جدایی دین از سیاست و ناکارآمدی دین و کهنه‌شدن مقررات آن
- لاابالیگری دینی و بی‌تفاوتی نسبت به تعالیم و آموزه‌های دینی
- توسعه بی‌حجابی و بی‌عفتی
- اختلاط دختران و پسران در مدارس خصوصی
- برگزاری اردوهای مختلط با برنامه‌های فاسد و شرم‌آور
- به کارگیری معلمان و مدیران نالایق و فاسد و غرب‌زده
- برگزاری جشن‌ةای مستهجن و فاسد به مناسبت‌های شاهنشاهی
- ترغیب و تبلیغ فرهنگ غربی و غرب‌زدگی
- ترویج تفکر غیر علمی‌بودن دین و جدایی این دو از هم
- تبلیغ شاه‌دوستی و شاه‌پرستی
- الهی و موجه جلوه دادن رژیم سلطنتی و شاهنشاهی
به برکت پیروزی انقلاب اسلامی نه تنها سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های غلط گذشته، کنار رفت، بلکه مسؤولین و دست اندرکاران آموزش و پرورش توانستند با اتخاذ سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های درست در جهت پرورش مذهبی و دینی دانش‌آموزان، آگاه نمودن آنان به نادرستی شاه‌پرستی وحکومت‌های سلطنتی و نیز عدم مغایرت و ناهماهنگی بین علم و دانش و دین و مذهب و نیز آمیختگی دین با سیاست، گام‌های مفید و مؤثری در جهت تربیت و پرورش صحیح میلیون‌ها دانش‌آموز سراسر کشور و آینده سازان ایران اسلامی بردارند.
بخشی از این اصول و سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های تربیتی که توسط مسؤولین نظام جمهوری اسلامی ایران اتخاذ شده عبارتند از:
- آشنا نمودن دانش‌آموزان با واقعیت دین و مذهب و مفاهیم عالیه اسلامی.
- به کارگیری معلمین و مدیران شایسته و لایق.
- توسعه و گسترش فعالیتهای مذهبی و فرهنگی در مدارس.
- ایجاد نمازخانه در مدارس و ترویج فرهنگ نمازخوانی و نماز جماعت در بین دانش‌آموزان.
- توسعه و ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در بین دانش‌آموزان دختر.
- مقابله و مبارزه با مظاهر فساد اخلاقی و بی‌عفتی و بی‌حجابی.
- تبدیل اردوهای فاسد و ضداخلاقی رژیم گذشته به اردوهای سازنده، بانشاط، آموزنده و در عین حال اسلامی.
- تأکید بر اهمیت علم و دانش از نظر اسلام و تشویق استعدادهای برتر و درخشان.
- آشنا کردن دانش‌آموزان با سیاست‌های استکباری شرق و غرب و واقعیت‌های جهانی.
- آگاه کردن دانش‌آموزان به مفاسد و ستمگری‌های رژیم منحط پهلوی.
- ترویج فرهنگ آشنایی و انس با قرآن و مفاهیم عالیه آن در بین دانش‌اموزان.
- توسعه و ترویج تشکل‌های سالم و سازندة دانش‌آموزان از قبیل امور تربیتی، انجمن اسلامی، بسیج.
- ایجاد فضای سالم دینی در محیط‌های ورزشی دختران دانش‌آموز و زدودن مفاسد اخلاقی در این زمینه.
روحیه معنوی و شهادت‌طلبی
با توجه به سیاست‌های نادرست فرهنگی و تربیتی رژیم گذشته، روحیات معنوی و توجه به خدا در بین دانش‌آموزان بسیار کمرنگ و ناچیز بوده و ذهن و قلب و توجه و همت دانش‌آموزان را بیشتر متوجه امور مادی و مظاهر و تعلقات دنیا و امور کودکانه و افسانه‌ها و رؤیا‌های جوانی و نوجوانی می‌کردند. به برکت پیروزی انقلاب اسلامی و در سایة تعلیمات عالیه اسلام، روحیة معنوی و توجه به خدا و کم‌توجهی به بازیچه مادی، در قشر عظیمی از دانش‌آموزان، رشد و گسترش یافت.
نمونه و تجلی بارز این تحول را در دوران دفاع مقدس که مقارن با سالهای اولیه پیروزی انقلاب بود می‌توان مشاهده کرد که چگونه جوانان و نوجوانان کم سن و سال دبیرستانی و بعضاً راهنمایی با گریه و التماس و حتی دستکاری در شناسنامه خود، اشتیاق به حضور در جبهه‌های جنگ علیه دشمنان اسلام را نشان می‌دادند.
شهید حسین فهمیده دانش‌آموز 13 ساله یکی از هزاران نمونه این گونه دانش‌آموزان است. گریه‌ها و نماز‌های خالصانه و عبادت‌ها و مناجات‌های بی‌ریا و بدون تعلقات مادی آنها در سنگر‌های خط مقدم دفاع مقدس و عشق به شهادت و رسیدن به قرب الهی و جوار مقدس حضرت حق، برگ‌های زرینی در تاریخ معنویت دانش‌آموزان ایران اسلامی می‌باشد که به برکت انقلاب اسلامی ایران نگاشته شده است.
حضور بیش از 395000 دانش‌آموز و دانشجوی تربیت معلم (که 60 درصد نیروی مردمی اعزامی به جبهه‌ها را تشکیل می‌داد) و شهادت 36000 دانش‌آموز(١) و جانباز و آزاده شدن عده کثیری از آنان، نشانگر این تحول و ایجاد معنویت در بین دانش‌آموزان است. از سوی دیگر این تحول نشان دهندة آگاهی و شناخت دانش‌آموزان و احساس مسؤولیت در جهت دفاع از کیان جامعه می‌باشد، پدیده‌ای که قبل از انقلاب در بین دانش‌اموزان اصلاً مفهومی نداشت و آن قدر مشغول امور سطحی دیگر شده بودند که نه به این نوع مسائل آگاهی و شناخت داشتند و نه در تصور آنها چنین رویکردی می‌گنجید.
پی نوشت:
١- مروری بر دو دهه تلاش برای اعتلای تعلیم و تربیت کشور ٥٧ تا ٧٧، ص ٦.
تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی و خدمات آن
مقدمه
دانشگاه آزاد اسلامی در اردیبهشت ماه سال 1361 با حمایت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران آغاز به کار کرد. در طول بیش از 24 سال فعالیت، بیش از1.900.000دانشجو از این دانشگاه در مقاطع مختلف فارغ التحصیل شده اند. این دانشگاه در حال حاضر حدود 1.300.000 دانشجو و حدود25.000 عضو هیأت علمی و 31.000 پرسنل در سراسر کشور، در اختیاردارد. این تعداد افراد در 350 واحد و مرکز دانشگاهی و در فضایی حدود 11 میلیون متر مربع فضای آموزشی و رفاهی مشغول به کار هستند. برآورد شده است که فضای آموزشی و رفاهی دانشگاه تا پایان سال جاری به 12 میلیون متر مربع برسد. به علاوه این دانشگاه دارای 600 مدرسه با حدود 60.000 دانش آموز است و همچنین در حال حاضر 10 مجتمع بیمارستانی این دانشگاه در حال خدمات رسانی به مردم می باشند و 10 مجتمع بیمارستانی دیگر نیز به زودی به این مجموعه اضافه خواهد شد. یکی ازمهمترین افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی، نقش چشمگیر این دانشگاه در فعالیتهای علمی و تحقیقاتی کشور و جهان است. امکانات و تجهیزات بسیار مدرن و ارتباطات فراوان این دانشگاه با مراکز علمی جهان موجب شده است که تحقیقات دست اولی در شاخه های مختلف علمی در این دانشگاه صورت گیرد.
همچنین حضور فعال اعضای هیأت علمی و دانشجویان در سمینارها، نشستها و مسابقات علمی مختلفی که در سراسر جهان صورت می گیرد، در اغلب موارد موجب کسب افتخارات و رتبه های اول تا سوم کشور در مسابقات متعدد شده است.
الف. پتانسیل های ساختاری
1- امکانات پژوهشی
1.1- مراکز تحقیقاتی و معرفی چند نمونه
در حال حاضر دانشگاه آزاد اسلامی دارای 28 مرکز و پژوهشکده تحقیقاتی فعال در واحدهای مختلف دانشگاهی می باشد. همچنین 21 مرکز تحقیقاتی نیز در دست بررسی و احداث می باشد که در برخی از آنها بیش از 50 درصد فعالیت های ساختمانی و تأمین تجهیزاتشان صورت گرفته است. هدف از ایجاد این مراکز انجام فعالیتهای خاص تحقیقاتی مرتبط با نیازهای کشور است. بخشی از اعضای هیأت علمی دانشگاه در این مراکز تحقیقاتی مشغول به کار هستند و می توانند در کنار فعالیتهای آموزشی خود مانند سایر اعضای هیأت علمی، از توان خود در عرصه های تحقیقاتی مختلف در مراکز تحقیقاتی نیز استفاده کنند.
برخی از مراکز مهم تحقیقاتی عبارتند از: مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما، مرکز عالی بین المللی تحقیقات بین رشته ای (ceis)، مرکز مطالعات استراتژیک، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی اردبیل، مرکز مطالعات و تحقیقات محیط زیست و انرژی (ceevs)، مرکز تحقیقات باستانشناسی (واحد ابهر)، مرکز تحقیقات تهران پزشکی، مرکز تحقیقات شیرو فرآورده های آن (واحد کرج)، مجتمع آزمایشگاهی و مزارع تحقیقاتی (واحد بروجرد)، مرکز تحقیقات کشاورزی (واحد دامغان)، مزارع آموزش تحقیقاتی و گلخانه (واحد جیرفت)، مزارع آموزش تحقیقاتی.
1.2- مجلات و نشریات پژوهشی
تا کنون 91 مجله علمی در دانشگاه آزاد اسلامی مجوز انتشار دریافت کرده اند. از این تعداد 24 مجله دارای رتبه علمی پژوهشی و 5 مجله دارای رتبه علمی ترویجی می باشند. سایر مجلات علمی باید حداقل 3 شماره متوالی منتشر شوند. تا پس از بررسی نسبت به امتیاز آنها تصمیم گیری شود. بسیاری از اساتید دانشگاه توانسته اند با استفاده از این امکان، نسبت به انتشار نتایج تحقیقات خود اقدام نمایند و ضمن افزایش نرخ تولید علم در کشور، از مزایای ارتقا در هیأت ممیزه دانشگاه نیز برخوردار شوند. پیش بینی شده است که تعداد مجلات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تا پایان سال 1385 به 100 عنوان برسد و تعداد مجلات دارای رتبه علمی پژوهشی و علمی ترویجی نیز تا پایان این تاریخ به 50 مجله افزایش یابد.
1.3- کتابخانه دیجیتالی (iaudl)
کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی با اولویت استفاده در واحدهای دارای رشته های کارشناسی ارشد و دکتری، راه اندازی گردیده است. تا حال حاضر50 واحد دانشگاهی به کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی متصل گردیده اند که با توجه به برنامه ریزی های بعمل آمده، در آینده نزدیک کلیه واحدهای دانشگاه به این مجموعه ارزشمند دسترسی خواهند داشت.
کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی شامل مجموعه های مهم زیر است:
- دسترسی نامحدود به 10 بانک اطلاعاتی هسته دنیا حاوی نزدیک به 40 میلیون خلاصه مقاله و نیز دسترسی به حدود 900 بانک اطلاعاتی تخصصی دیگر در کتابخانه های دانشگاه
- دسترسی به حدود 10000مجله الکترونیکی شامل 10 میلیون مقاله تمام متن و تمام تصویر
- دسترسی به حدود 1000 کتاب، مرجع و hand book الکترونیکی
- خلاصه و اطلاعات حدود 1.600.000پایان نامه دانشگاه های آمریکا و اروپا
1.4- انجمن های علمی، ادبی و هنری.
هم اکنون 1343 انجمن در حال فعالیت هستند که 1128 عدد از آنها به تصویب رسیده اند و بقیه به این منظور در حال بررسی و گذراندن مراحل تصویب هستند.
1.5- باشگاه پژوهشگران جوان
باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی با بیش از 180 دفتر و 5 شعبه در تمام استانهای کشور فعال است. از ابتدای تأسیس باشگاه تاکنون 18773 نفر جوان در سنین 30-15 سال در مقاطع تحصیلی مختلف اعم از دانش آموزی و دانشجویی، در کلیه مراکز آموزشی و مؤسسات آموزش عالی دولتی و دانشگاه آزاد اسلامی، در این باشگاه جذب شده اند و از خدمات علمی، فرهنگی و تحقیقاتی این مرکز بهره مند گردند.
1.6- روند رشد بودجه پژوهشی
با توجه به اهمیت فزاینده پژوهش در دانشگاه آزاد اسلامی بودجه پژوهشی دانشگاه از سال 1375- 1374 با یک درصد از شهریه افزایش یافت و از سال 1381 به بعد 5 درصد از شهریه به عنوان بودجه پژوهش اختصاص یافته است. به این ترتیب بودجه اختصاص یافته برای پژوهش با یک روند صعودی، از رشد متوسطی معادل 34 درصد در هر سال برخوردار بوده و به 372 میلیارد ریال در سال 1384 افزایش یافته و پیش بینی می شود در سال 1385 بالغ بر 430 میلیارد ریال شود که این روند از توجه روزافزون به امر تحقیق و پژوهش در دانشگاه آزاد اسلامی حکایت دارد. همچنین درصد بودجه هزینه شده در امر پژوهش به کل بودجه اختصاص یافته به پژوهش که در سال اول تنها حدود 12 درصد بود، با روندی افزایشی با درصد جذبی حدود 40 درصد در سال 1384 به حدود 150 میلیارد ریال افزایش یافته و پیش بینی می شود به 220 میلیارد ریال در سال 1385 بالغ شود. با توجه به اینکه برخی از واحدهای دانشگاهی امکان جذب کل بودجه پژوهشی خود را نداشته اند، بخشی از بودجه پژوهشی آنها صرف خرید تجهیزات تحقیقاتی شده است.
ب. افتخارات عملکردی
1- بخش پژوهشی
1.1- مقالات علمی
انتشار 957 مقاله در مجلات lsl طی سالهای 1381 تا 1384 رشدی 71 درصدی را نشان می دهد. به نحوی که از 88 مقاله در سال 1381 به 750 مقاله در سال 1384 افزایش یافته است. تعداد 1978 مقاله درمجلات علمی پژوهشی در همین سالها رشدی 53 درصدی داشته و از 206 مقاله در سال 1381 به 750در سال 1384 رسیده است. انتشار 1416 مقاله در مجلات علمی ترویجی رشدی 32 درصدی داشته است. به این معنی که از 201 مقاله در سال 1381 به 464 مقاله در سال 1384 رسیده است.
لازم به ذکر است که بسیاری از مقالات علمی دانشگاه آزاد اسلامی که از رساله های دکترا استخراج شده اند، معمولا به نام استاد راهنما به عنوان نفر اول مقاله منتشر می شوند و به دلیل آنکه بسیاری از اساتید راهنما در دوره های دکترا از دانشگاه های دولتی هستند، این موارد به حساب دانشگاه های دولتی گذاشته می شوند، در حالی که عملا از تولیدات این دانشگاه محسوب می گردند. برخی از مجلات رتبه دار داخلی نیز به دلیل محدودیتهای موجود، از ذکر نام دانشگاه آزاد اسلامی در مجلات خود خودداری می کنند و این امر موجب شده است که بسیاری از مقالات و تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی به نام این دانشگاه ثبت نشوند.
تعداد مقالات ارائه شده در همایشهای بین المللی خارجی از کشور 2247 مقاله است.
1.2- تألیف و ترجمه
تعداد کتابهای تألیفی 2137 و تعداد کتابهای ترجمه شده 795 می باشد.
1.3- سمینارها، کنفرانس ها و جشنواره های ملی و بین المللی:
تاکنون 1435 همایش در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شده است که ترتیب آنها از این قرار است:
همایش بین المللی 18 همایش، ملی 195 همایش، منطقه ای 386، استانی 177و 659 همایش داخلی. برخی از سمینارها و کنگره های بزرگ در سطح بین المللی یا ملی عبارتند از: نخستین کنگره بین المللی نهضت تولید علم، جنبش نرم افزاری و آزاد اندیشی (فروردین 84)، اولین کنفرانس منطقه ای مهندسی برق (rcee2006)، سومین کنگره بین المللی و دهمین کنگره سراسری همکاریهای دولت، صنعت و دانشگاه برای توسعه ملی و ششمین کنفرانس سیستم های فازی و نخستین کنفرانس سیستمهای فازی در جهان اسلام.
1.4- اختراعات، اکتشافات و ابداعات علمی
تاکنون تعداد 178 عنوان اختراعات و ابداعات به نام دانشگاه آزاد اسلامی ثبت شده است.
1.5- طرحهای تحقیقاتی
دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون موفق به انجام 3212 طرح تحقیقاتی شده است و 3068 طرح تحقیقاتی نیز در حال اجرا هستند. برخی از این طرحها ابعاد بین المللی داشته و برخی نیز در سطح ملی انجام می شوند. از جمله طرحهای بین المللی که دانشگاه آزاد اسلامی با مراکز جهانی در حال انجام آن است، پروژه ای بر روی توکامکهای کوچک است که این طرح با حضور 20 دانشمند جهان از 10 دانشگاه معتبر و با نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی در حال انجام است. همچنین دانشگاه دارای تعداد زیادی طرحهای ملی است. به علاوه می توان تعداد زیادی پروژه های در دست اجراء در دست بررسی و خاتمه یافته را نام برد.
6/1 - مسابقات علمی ملی و بین المللی
دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون توانسته اند در نمایشگاه ها و مسابقات دانشجویی داخلی و بین المللی به مقام های چشمگیر از جمله مقام قهرمانی و دیگر مقامه دست یابند. برخی از این مسابقات عبارتند از: مسابقات روبوکاپ آلمان (2006)، مسابقات روبوکاپ ژاپن (2005)، نمایشگاه مخترعانو مبتکران آلمان (2005)، مسابقات روبوکاپ آمریکا (2005)، مسابقات رباتیک آمریکا (2004)، مسابقات رباتیک شرق کانادا (2003)، مسابقات بتن آمریکا (2003)، مسابقات روبوکاپ ایتالیا (2003)، مسابقات ربوکاپ پرتغال (2002)، سومین دوره مسابقات بتن (2006)، نمایشگاه و مسابقات اختراعات و ابداعات (2006)، مسابقات رباتیک کانادا (2005)، مسابقات و نمایشگاه بین المللی اختراعات و ابداعات ژنو (2006)، مسابقات هواپیمای بدون سرنشین و مسابقات بهترین رتبه در مقاله نویسی آمریکا (2006).
1.7- انجمن های علمی، ادبی و هنری
انجمن های علمی، ادبی و هنری دانشگاه آزاد اسلامی طی سالهای اخیر توانسته اند به موفقیتهای متعددی در سطح ملی و بین المللی دست یابند. تعدادی از این موفقیتها عبارتند از: جوایز بین المللی کسب شده (27جایزه)، اختراعات ثبت شده (163 اختراع)، کسب مقام های کشور (78 مقام)، کسب مقام در ارائه مقاله (19 مقام) و نشریات (80 نشریه).
2- بخش آموزشی و دانشجویی
2/1- شاخص دانشجو به هیأت علمی
نسبت دانشجویان به هیأت علمی با یک روند نزولی از 44 نفر دانشجو به ازاء هر هیأت علمی به 42 نفر در سال 85-84 و به 38 نفر در سال تحصیلی حاضر تنزل یافته که گرچه در مقایسه با همین نسبت در مورد دانشگاه های دولتی بالاتر است اما با توجه به سابقه 24 ساله دانشگاه آزاد اسلامی در ازاء سابقه 80 ساله نظام آموزش عالی دولتی رقم مطلوبی به نطر می رسد. مضافاً اینکه حدود 35 درصد از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی را مقاطع کاردانی تشکیل می دهد و این در حالی است که این نسبت برای دانشگاهی های دولتی 20 درصد است و لذا با توجه به نیاز کمتر دانشجویان کاردانی به هیأت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی در وضع بالنسبه مطلوبی قرار دارد.
2.2- قبولی در مقاطع بالاتر
بر اساس نتایج آزمون سال 1385 دانشگاه آزاد اسلامی از کل پذیرفته شدگان در مقطع کارشناسی ارشد (19519نفر)، 9568 آنها از فارغ التحصیلان این دانشگاه بوده اند (48 درصد). همچنین از 182 نفر پذیرفته شده در مقطع دکترای تخصصی، 95 نفر آنها از فارغ التحصیلان این دانشگاه (52 درصد) بوده اند. برخی از عملکردهای مرتبط با این موضوع به شرح ذیل می باشد:
• در طول 9 سال متوالی دانشجویان رشته دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان در امتحان جامع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قبولی 100 درصدی داشته اند که در سطح کشور چنین موفقیتی، بی نظیر است.
• کسب بیشترین تعداد قبولی در امتحانات تخصصی دستیاری کشور به طوری که 134 نفر از دانش آموختگان واحد دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی در امتحانات مذکور قبول شده اند. کسب رتبه اول امتحانات بورد تخصصی کشور در سال 1383 توسط دانش آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی( با کسب نمره 100 از 100).
• کسب رتبه اول امتحانات جامع علوم پایه دندانپزشکی کل کشور در سالهای مختلف توسط دانش آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی و کسب رتبه دوم امتحانات جامع علوم پایه دندانپزشکی کشور توسط دانش آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی.
• کسب مقام اول بدست آوردن بیشترین قبولی در آزمون استخدامی استان اصفهان توسط دانش آموختگان رشته معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
• بیشترین قبولی در آزمون وکلای دادگستری توسط دانش آموختگان رشته حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان و تقدیر کتبی کانون وکلا از درخشش های آنها.
• سطح دشواری، کیفیت و نوع برگزاری آزمون های کارشناسی ارشد در دانشگاه های دولتی و آزاد اسلامی یکسان است، با این تفاوت که در دانشگاه های دولتی، پس از آزمون مصاحبه شفاهی نیز صورت می گیرد.
2.3- موقعیت ها و مسئولیتهای مهم فارغ التحصیلان
یکی دیگر از افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی در عرصه های مختلف فرهنگی، سیاسی و در اختیار داشتن پست ها و مسئولیتهای مهم در رده های بالای مدیریتی و اجرایی کشور توسط 1900 نفر از فارغ التحصیلان دوره دکتری و کارشناسی ارشد خود می باشد.
2.4- دانشنامه جدید فارغ التحصیلان
یکی دیگر از افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی، صدور دانشنامه جدید الصاق به هولوگرام و با طراحی ویژه بنام دانشگاه و ضریب امنیتی بالا با بهره گیری از سیستم مکانیزه و تجهیزات پیشرفته، برای اولین بار درکشور و منطقه است.
3- بخش فرهنگی
دانشجویان دانشگاه در 18 مسابقه فرهنگی و دینی نیز توانسته اند به مقام های کشوری دست یابند از جمله: کسب مقام برتر در امر اقامه نماز میان بیش از 50 دستگاه و سازمان کشور در پانزدهمین اجلاس سراسری نماز (توسط جناب آقای قرائتی) در شهریور ماه 1385، مورد تشویق قرار گرفتن طرح کتابخانه دیجیتالی قرآن و نیز انتشار مجله علمی- پژوهشی صحیفه مبین مشتمل بر 9 مقاله در زمینه های قرآن و حدیث و راه اندازی پایگاه تخصصی قرآنی «تسنیم» با مشخصات بانک اطلاعاتی پایان نامه های قرآنی، بانک اطلاعاتی مقالات قرآنی و معرفی کتابخانه های دیجیتالی در موضوعات قرآن، نهج البلاغه و ادبیات عربی از جمله فعالیت ها و افتخاراتی است که دانشگاه انجام داده و کسب نموده است.
4- بخش ورزشی
دانشگاه آزاد اسلامی علاوه بر ارتقاء سطح ورزش همگانی، حرفه ای و قهرمانی در کشور با کسب مقام های قهرمانی در سطوح داخلی و بین المللی، جذب مربیان ورزشی، توسعه و ساخت مکان ها و فضاهای ورزشی، زمینه شکوفا سازی استعدادهای بالقوه و بالفعل جوانان و دانشجویان کشور را مهیا نموده و باعث درخشش کشور در بسیاری از مسابقات و تورنومنتهای بین المللی شده است. در بخش مسابقات داخلی نیز این دانشگاه سالانه با انجام مسابقات گوناگون ورزشی در 27 رشته، زمینه حضور 400 هزار دانشجو را در این مسابقات مهیا نموده است. لازم به ذکر است علی رغم موانع متعددی که بر سر راه حضور تیم های ورزشی این دانشگاه در مسابقات جهانی بوده است دانشجویان این دانشگاه در مسابقات جهانی بوده است دانشجویان این دانشگاه توانسته اند هر ساله در مسابقات جهانی دانشجویان (فیزو) به کسب مقام های متعدد نائل آیند به نحوی که بیش از 70 درصد تیم های اعزامی به مسابقات مذکور از این دانشگاه بوده و بیشترین سهم را در کسب مدالهای مختلف جهانی برای کشور داشته اند.
این دانشگاه هم اکنون با در اختیار داشتن بالغ بر ٢٢٥٠٠٠٠ متر مربع امکانات ورزشی احداث شده و 3000 متر مربع در حال احداث دارای سرانه فضای ورزشی 2 متر مربع می باشد.
از افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی این است که قهرمانان کشور که در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند، توانسته اند 288 مدال طلا، 187 مدال نقره و 236 مدال برنز در مسابقات ورزشی بین المللی کشور کسب نمایند.
5- نقش و تأثیر دانشگاه آزاد اسلامی بر اقتصاد کلان کشور
ارزش افزوده ایجاد شده توسط دانشگاه آزاد اسلامی از 34 میلیارد ریال در سال 1370 به 2879 میلیارد ریال در سال 1382 افزایش یافته است و طی 12 سال از رشد متوسطی حدود 45 درصد در سال برخوردار بوده است که چنین رشدی در مقایسه با سایر زیر بخش های اقتصادی کشور بی سابقه می باشد به طوری که سهم ارزش افزوده دانشگاه آزاد اسلامی از ارزش افزوده کل آموزش عالی کشور از 2/8 درصد در سال 1370 به 9/28 درصد در سال 1382 افزایش یافته است.
ممکن است گفته شود که دریافت شهریه از دانشجویان نوعی اجحاف در حق مردم محروم است. اقدام دانشگاه آزاد اسلامی در اخذ شهریه اتفاقاً بسیار بیشتر به عدالت اجتماعی نزدیک است زیرا آن را دقیقاً صرف دانشجویان می کند. دانشگاه آزاد اسلامی در سال 85-84 با دشاتن 1.200.000 دانشجو جمعاً حدود 700 میلیارد تومان شهریه دیافت نموده است در حالی که دانشگاه های دولتی به ازای 300.000 دانشجو حدود 1350 میلیارد تومان ازدولت بودجه دریافت کرده اند. به این ترتیب سرانه هر دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی حدود 600.000 تومان و این مقدار برای دانشجویان در دانشگاه های دولتی حدود 4.500.000 تومان می باشد. یعنی حدود 7 برابر هزینه های مشابه در دانشگاه آزاد اسلامی، لذا دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یک مرکز بزرگ آموزش عالی از کارآیی به نسبه بالاتری برخوردار است.
6- تحلیل کیفیت دانشگاه آزاد اسلامی
در این بخش نشان می دهیم دانشگاه آزاد اسلامی، یک دانشگاه کیفی است. بطور خلاصه می توان کیفیت را در مؤلفه های زیر خلاصه کرد:
1. بهبود مستمر و مداوم فرایندها و روشها از طریق بهبود مستمر مدیریت
2. تنوع و افزایش خدمات آموزشی
3. تأمین نظر و ارائه خدمات به کلیه اقشار در سطوح مختلف درآمدی و سلیقه ای
4. تأمین رضایت خاطر افراد و جامعه
5. ایجاد ارزش افزوده و در نهایت افزایش ثروت مادی و معنوی جامعه:
- سطح آگاهی و معلومات جامعه
- تربیت نیروی انسانی و توسعه سرمایه انسانی
- تولید علم (مقاله و کتاب)
- افزایش سطح فناوری جامعه و بهبود فرایند های تولید در همه بخش ها
دانشگاه آزاد اسلامی از طریق تقسیم وظایف در مناطق دانشگاهی، در هر 5 مؤلفه ذکر شده فعالانه عمل کرده است. فرایندهای سهل و ساده موجب شده است تا دانشگاه های دیگر تقاضای استفاده از امکانات این دانشگاه را داشته باشند، تنوع رشته ها در سراسر کشور موجب شده است تا علاوه بر ایجاد چند رشته منحصر به فرد در کشور در این دانشگاه، آموزش عالی با سطح گسترده تری در اختیار متقاضیان با علایق مختلف قرار گیرد، پراکندگی جغرافیایی مناسب علاوه بر ایجاد ثبات امنیتی برای کشور، آموزش عالی را به مناطق دور کشور توسعه داده است و بهبود مستمر روندها و فرایندها، به کاهش بوروکراسی و سرعت تصمیم گیری در سطح واحدها و مناطق دانشگاهی منجر شده است و در مجموع این عوامل دانشگاه آزاد اسلامی را به یک دانشگاه کیفی تبدیل کرده اند.
به علاوه دانشگاه آزاد اسلامی در همه بخش های توسعه ای کشور نقشی بسزا دارد. از جمله این موارد می توان به تأثیرات زیر اشاره کرد:
- کمک به درآمدزایی جامعه از طریق ایجاد ارزش افزوده
- کمک به فقر زدایی و کاهش محرومیتها
- کمک به اشتغال زایی
- کمک به توسعه مناطق دور افتاده
- رقابتی کردن آموزش عالی
در ذیل موارد فوق را در دو محور کلی زیر خلاصه می کنیم:
أ. توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور
ایجاد ده ها هزار شغل در سطح کشور، موجب افزایش ثروت عمومی و در نتیجه کاهش فقر در جامعه باید تلقی شود. اشتغال حدود 60 هزار نفر در دانشگاه آزاد اسلامی با حسابی سرانگشتی و بنابر پیش بینی های دولت که برای اشتغال ثابت هر فرد به میزان 100 میلیون ریال سرمایه گذاری نیاز است، تقریباً موجب 6000 میلیارد ریال صرفه جویی در هزینه های دولت شده است. دانشگاه آزاد اسلامی علاوه بر ایجاد 60 هزار شغل به طور مستقیم، به دلیل ایجاد قطب های توسعه ای کشور و رونقی که پیرامون خود و نیز در سراسر کشور ایجاد کرده است، موجبات اشتغال بیش از صدها هزار نفر در همه نقاط کشور را فراهم نموده است.
اگر از دیدگاه دیگر به مسأله بنگریم؛ حتی در مواقعی که یک رشته تحصیلی به شغلی درخور نیانجامد، این مهم است که بدانیم فردی که دارای تحصیلات دانشگاهی است و موفق به یافتن شغل مناسب نشده است، دارای معضلات کمتری نسبت به بیکاران فاقد تحصیلات دانشگاهی است، ضمن اینکه دانش آموختگان دانشگاهی، هم از سطح فرهنگی مناسب تری برخوردارند و هم اینکه در بسیاری مواقع خود می توانند در ایجاد اشتغال برای خویش خلاقانه عمل نمایند. به عبارتی یک جوان تحصیل کرده ممکن است تنها زمان حال را از دست داده و بی کار باشد ولی آینده را همچنان در اختیار دارد. لذا این انتقاد به دانشگاه آزاد اسلامی که موجب افزایش تحصیلکردگان بی کار شده است، انتقادی ناپخته و غیر واقعی است.
از سوی دیگر دانشگاه آزاد اسلامی نقش مهمی را در توزیع مناسبتر درآمدها در کشور ایفا نموده است، چرا که با ایجاد قطب های توسعه با توجه به پراکندگی و گستردگی خویش در دورافتاده ترین نقاط کشور، علاوه بر افزایش ضریب امنیت کشور و ارتقاء سطح فرهنگی آن مناطق که خود بحث گسترده و مفصلی است، توانسته است کمک شایان توجه و مهمی به اقتصاد منطقه ای در داخل کشور نماید و نقش مهمی در فع فقر و نابرابری و توزیع مناسب تر درآمد داشته باشد که بررسی تأثیرات هر یک از این موضوعات پروژهای مطالعاتی گسترده ای را می تواند به خود اختصاص دهد. همچنین می توان ادعا کرد مطالعه این دانشگاه در آمایش سرزمین، موضوع بسیار گسترده و قابل تأملی است که پرداختی به آن، مطالعه گسترده و خاصی را از جوانب مختلف اقتضا می کند.
2. رقابتی کردن آموزش عالی
نقش دیگر دانشگاه آزاد اسلامی در رقابتی کردن آموزش عالی کشور است. تغییراتی که در سالهای اخیر در نظام آموزش عالی کشور رخ داده است، از جمله تلاش برای کاهش بوروکراسی اداری، اعطای اختیارات بیشتر به دانشگاه ها در زمینه های آموزشی و تعیین سرفصل های دروس، افزایش نرخ رشد تحقیقات، افزایش کمی و کیفی دانشگاه ها، افزایش تعداد مجلات علمی، افزایش سهم ایران از تولید علمی جهانی و موارد متعدد دیگر، قطعاً به دلیل افزایش شتابی است که توسط دانشگاه آزاد اسلامی در نظام آموزش عالی کشور ایجاد شده است. در صورتی که ظرفیت سازی دانشگاه آزاد اسلامی در آموزش عالی کشور وجود نداشت، نرخ رشد توسعه آموزش عالی بسیار کندتر از زمان حاضر بود. نسبت کل عرضه آموزش عالی به تقاضای بالقوه آن در کشور ما 25 درصد است. سهم دانشگاه آزاد اسلامی از این نسبت بیست و پنج درصد معادل 14 درصد است. یعنی در صورت نبود دانشگاه آزاد اسلامی، نظام آموزش عالی دولتی تنها می توانست 11 درصد از تقاضای بالقوه تحصیل در آموزش عالی کشور را پاسخ گوید.
رابطه بین کمیت و کیفیت
• رابطه میان کمیت و کیفیت باید به شکل توأم وجود داشته باشد، مثل رابطه سرعت و دقت. در واقع اکنون براساس تعاریف جدید، رابطه ای خطی میان کمیت و کیفیت با شیب منفی وجود ندارد، که افزایش یکی به کاهش دیگری ختم شود. بلکه باید رشدی توأم میان این دو عنصر وجود داشته باشد.
• در مقیاسهای کوچک شاید هنوز رابطه کمیت و کیفیت به معنی افزایش یکی و کاهش دیگری باشد ولی در مقیاسهای بزرگ وجود کمیتهای بزرگ عین کیفیت است. یک سیستم گسترده بدون وجود کیفیت پایدار نیست و از دیدگاه فیزیکی خود به خود به اجزای کوچکتر تقسیم می شود. آنچه که یک سیستم بزرگ را پایدار نگاه می دارد، کیفیت است و لذا پایدار و رشد مداوم و فزاینده دانشگاه آزاد اسلامی بهترین گواه کیفیت است.
• بزرگی و کمیت دانشگاه در اندازه ای است که ناخودآگاه بر اساس درک ناصحیح از رابطه بین کمیت و کیفیت منجر به قضاوت ناصحیح در مورد پایین بودن کیفیت می شود.(1)
پی نوشت:
1. معاونت پژوهشي دانشگاه آزاد ، آذر ١٣٨٥
تحول در تولید فیلم‌ها و نمایش در سینماها
سینماها نیز یکی از محیط‌های فاسد و ضداخلاقی دوران رژیم پهلوی بود. آزادی انحطاط و فساد اخلاقی در سینماها، بیش از رادیو و تلویزیون بود. هم فضا و محیط سینماها، فضایی بسته و مستعد برای انواع آلودگی‌ها و اختلاط نامشروع زنان و مردان و نیز دختران و پسران جوان بود و هم فیلم‌هایی که نمایش داده می‌شد، مملو از صحنه‌های زشت و مستهجن بود. عادی‌ترین فیلم‌های سینمایی نیز پر از صحنه‌هایی از زنان نیمه برهنه با پوشش‌های مبتذل و آرایش کرده و نیز اختلاط نامشروع آنها با مردان بیگانه و اجنبی بود.
علاوه بر آن نمایش فیلم‌های سکسی و کاملاً مستهجن و صحنه‌های وقیحانه روابط جنسی نامشروع بین زنان و مردان و نیز صحنه‌های مهیج عشق و عاشقی و مبتذل و تحریک‌کننده، از دیگر برنامه‌های نمایشی سینماها به شمار می‌رفت. فساد فیلم‌ها به حدی بود که ناگزیر بودند تماشای آن را علی‌الظاهر برای اشخاص کمتر از 18 سال ممنوع کنند. هر چنمد این ضابطه عملاً رعایت نمی‌شد و بسیاری از دختران و پسران زیر 18 سال به نیز تماشای این گونه فیلم‌ها راه می‌یافتند. از سوی دیگر روزنامه‌ها نیز مملو از آگهی‌های تبلیغاتی سینماها و دعوت مردم به تماشای فیلم‌هایی بود که تماشای آن برای اشخاص کمتر از 18 سال ممنوع بود.
به هر حال همه ی این فیلم‌ها، مخصوصاً فیلم‌های کاملاً مستهجن و سکسی، اثرات مخرب و تباه‌کنندة شدید بر روی زنان و مردان و بالاخص قشر جوان جامعه داشت. بسیاری زا روابط نامشروع و ضداخلاقی زنان و مردان هنرپیشه در فیلم‌های سینمایی، عملاً برای جوانان جنبه آموزشی داشت و جوانان به تقلید از اعمال و کردار آنها در جامعه و محیط خانوادگیع به کرات مرتکب خلاق اخلاق و عفت می‌شدند.
پیروزی انقلاب اسلامی ایران به این مفسده نیز پایان داد و نمایش فیلم‌های خلاف اخلاق و عفت را به کلی از سینماها حذف کرده و از بین برد. البته حاکمیت سالهای طولانی فیلم‌های فاسد بر پردة سینماها و کارگردانان موجب شده بود که حتی نام سینما و این هنر به بدی در ذهن‌ها و خاطره‌ها باقی بماند. حتی تا سالها پس از انقلاب، بسیاری از مردم متدین و مذهبی تمایلی به رفتن به سینما از خود نشان نمی‌دادند. امروز به برکت انقلاب اسلامی، فیلم‌های سالم و مفید زیادی در سینماها به پرده ی نمایش درمی‌آید و از آن مفاسد اخلاقی، چندان خبری نیست.
تحول در صنعت پتروشيمی
شروع صنعت پتروشیمی در ایران به سال 1337 و تأسیس واحد کود شیمیایی مرودشت بازمی‌گردد. از آغاز پیدایش این صنعت در ایران تا سال 1357 (یعنی 20 سال)، حدود 4/2 میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی سرمایه‌گذاری یا تعهد پرداخت شده و ظرفیت تولید به مرز 1/4 میلیون تن در سال رسید در زمانی که صنعت پتروشیمی در جهان به سرعت در حال رشد و گسترش بود، ایران به علت در اختیار نداشتن دانش فنی و حاکمیت حکومت غیرمردمی، از قافله رشد صنعت پتروشیمی عقب ماند و فرصت‌های ارزشمندی را در این زمینه از دست داد. در فاصله سالهای 1352 تا 1357 که به دوران طلایی رشد صنعت پتروشیمی در جهان معروف است، سرمایه‌گذاری در این صنعت در ایران تنها حدود یک میلیارد دلار بود.(١)
پس از انقلاب نیز، سالهای 58-1367 به عنوان سالهای رکود و توقف در صنعت پتروشیمی محسوب می‌شود. در این دوره چون بیشتر واحدهای پتروشیمی در مناطق جنگی و در معرض تهاجم قرار داشتند، تولید در حداقل میزان خود بود. با این همه با صرف 26/2 میلیارد دلار، توان تولید با افزایش 3/1 میلیون تن در سال به 4/5 میلیون تن در سال رسید. دوره 1367 تا 1357 دوران اوج شکوفایی صنعت پتروشیمی در طول تاریخ ایران است. در این دوره ي کوتاه، با سرمایه‌گذاری حدود 4/7 میلیارد دلار، مجتمع‌های موجد با ظرفیت 4/5 میلیون تن در سال بازسازی شدند، در نتیجه ظرفت تولید مواد پتروشیمی کشور در سال 1375 تا مرز 5/10 میلیون تن در سال افزایش یافت(٢). این میزان در سال 1379 به بیش از 13 میلیون تن رسیده است. (٣)
در سال 1379 ميزان توليد سالانه پتروشيمي به بيش از 3 برابر ميزان توليد سال 1357(يعني سال پاياني رژيم پهلوي) افزايش يافت.
از برنامه دوم توسعه به بعد، سیاست صنعت پتروشیمی کشور، افزایش صادرات و ورد به بازارهای جهانی (ضمن تأمین نیاز بازار داخلی) بوده است. هم اکنون (٤) صادرات محصولات پتروشیمی بیشترین صادرات غیرنفتی کشور است. صادرات پتروشیمی از 29 میلیون دلار در پایان جنگ (در سال 1367) به 800 میلیون دلار در سال 1379 رسیده است. یعنی حدود 28 برابر شده است. مقدار فروش داخلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز از 578 هزار تن در سال 1368 به 3900 تن در سال 1379 رسیده است یعنی حدود 7 برابر شده است(٥). امروز صنعت پتروشیمی با تولید 24 تن محصول در دقیقه و 80 نوع مواد تأمین کننده مواد اولیه 6000 کارخانه در سراسر کشور می‌باشد(٦).
پی نوشت:
١- سیمای سازندگی، جلد١، ص ١٩٨.
٢- همان.
٣- کارنامه پتروشیمی، ص ٤.
٤- سال ١٣٧٩.
٥- کارنامه پتروشیمی، ص ٤.
٦- همان، ص ١٦
تحقير استكبار جهاني
يكي از دستاوردهاي بزرگ و اعجاب برانگيز انقلاب اسلامي ايران در سطح جهان، شكستن ابهت پوشالي قدرتهاي شيطاني شرق و غرب و تحقير آنها، مخصوصاً استكبار غرب به سركردگي آمريكا است.
سالهاي طولاني در اثر تبليغات و نيز اعمال زور قدرتهاي استكباري شرق و غرب، نفوذ ناپذيري قدرت آنها و يكه تاز بودن آنان در صحنه جهاني، اين باور در همه مردم جهان به وجود آمده بود كه آنها داراي قدرت بسيار هستند و به هيچ وجه نمي شود با آنان مقابله كرد. اين فكر در بين برخي مبارزان هم رسوخ كرده بود كه جز با اتكاء به يكي از دو ابرقدرت شرق يا غرب نمي‌توان در جغرافياي سياسي جهان حضور يافت و به حيات خود ادامه داد. برخي گروهها به شرق وابسته شده و بعضي به غرب گرايش پيدا كردند.
تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، كسي باور نمي‌كرد بتوان در برابر قدرت شيطاني بزرگ آمريكا و ابرقدرت شوروي، عرض اندام كرده و در برابر آن ايستادگي كرد. اما پيروزي انقلاب اسلامي ايران كه سرنگوني رژيم ستمشاهي را به دنبال داشت، اولين ضربۀ محكم و اساسي را به غرور و ابهت پوشالي آمريكا وارد آورد، زيرا پشتوانۀ اصلي رژيم پهلوي، آمريكا بود و آمريكاييان تا آخرين لحظات پيروزي انقلاب (و حتي بعد از آن) به حمايت از رژيم منحوس پهلوي ادامه دادند. آمريكا تصور اين را هم نمي‌كرد كهبا داشتن قدرت جهاني، حمايت از رژيمي (آن هم رژيم محمد رضا پهلوي كه از ابتدا زير نظر آنان بزرگ شده و قدرت يافته بود) را در دستور كار خود داشته باشد و از حفظ آن عاجز مانده و ناتوان شود.حتي خود رژيم پهلوي نيز براي نشان دادن استحكام سلطنت خود، حمايت و پشتيباني آمريكا را به رخ مبارزين مي‌كشيد. در اين رابطه، برژنيسكي مشاور امنيت ملي رئيس جمهور آمريكا در دولت كارتر، در بخضي از خاطرات خود مي نويسد: «ايران [منظور در واقع انقلاب اسلامي و حكومت اسلامي ايران است] بزرگترين شكست كومت كارتر بود... سقوط شاه از نظر استراتژيك نتايج مصيبت باري براي آمريكا به بار آورد و از نظر سياسي، براي خود كارتر فاجعه آميز بود.1»
حوادث بعدي و اقدامات مهم ديگر انقلاب اسلامي ايران در برابر قدرتهاي شيطاني، بر ابعاد و گستردگي تحقير ابرقدرتها و شكستن قدرت دروغين آنها افزود. از جمله اين حوادث و اقدامات، موارد زير مي‌باشد:
- تسخير لانه جاسوسي آمريكا در ايران كه با عنوان سفارتخانه، مشغول توطئه بر عليه انقلاب بود.
- جهاني كردن شعار مرگ بر آمريكا
- خنثي كردن محاصره‌هاي اقتصادي، سياسي و نظامي
- ايستادگي در برابر حظور نظامي نامشروع ناوگانهاي آمريكا در خليج فارس
- ايستادگي در برابر حمله نظامي به طبق
- تسليم نشدن در برابر حمله موشكي آمريكا به هواپيماي مسافربري ايران در خليج فارس
- پاسخ منفي دادن به التماس آمريكا براي مذاكره و برقراري روابط سياسي
شكستن ابهت پوشالي ابرقدرتها، مخصوصاً آمريكا، بازتاب مهمّي در جهان به دنبال داشت. مردم مسلمان و مستضعف جهان و حركتهاي آزاديبخش پي به ضعف و ناتواني آمريكا برده و شكست قدرت اسطوره‌اي آن را به چشم خود مشاهده كردند. مردم جهان به اين باور رسيدند كه قدرت آمريكا در برابر قدرتهاي الهي و مردمي ناچيز بوده و قدرت واقعي آن، بسيار كمتر از آن چيزي بوده كه هميشه در جهان تبليغ و ترويج مي‌شده است.
خبرگزاريها و مطبوعات جهني هم لب به سخن گشوده و به اين تحقير آمريكا اعتراف كردند. هفته نامه اشپيگل آلماني مي‌نويسد: «آيت اللّه خميني با تحريك مسلمانان، غرب را شوكه كرد و پس از سقوط شاه به تحقير آمريكا، شيطان بزرگ پرداخت.2» راديو نروژ مي‌گويد: آيت اللّه امام خميني رهبر و شخصيتي بود كه طي ده سال بارها آمريكا را تحقير كرده و آبروي آن كشور را برد. آيت اللّه امام خميني نشان داد محرومين مي توانند در قبال ابرقدرتها پايداري كنند.٣»
كار به جايي مي رسد كه خود راديو آمريكا هم اعتراف به ناتواني آمريكا كرده و به نقل از روزنامه شيكاگو تريبون مي‌گويد: «آيت اللّه خميني آمريكا را بارها با ناتواني مواجه ساخت و در اين مورد به آمريكا درس داد و دو رئيس جمهوري آمريكا را با نااميدي روبه رو ساخت.شايد تا به حال در هيچ دوره‌اي از سالهاي اخير برنامه ريزان سياسي آمريكا با چنين وضعيتي رو به رو نشده بودند كه كشوري در مقابل نفوذ نظامي، سياسي و اقتصادي آمريكا مصونيت داشته باشد.4»
اين دستاورد عظيم جهاني انقلاب اسلامي براي مردم قهرمان ايران و كلّيه مسلمانان و مستضعفان جهان، عزّت و افتخار و براي دشمنان كينه توز آن، ذلّت و خواري به همراه داشت. اين نعمت بزرگ انقلاب از سوي بنيانگذار كبير انقلاب اسلامي امام خميني (ره) نيز مورد تأكيد قرار گرفته است. در اين رابطه، حضرت امام در يكي از سخنرانيهاي خويش در سال 1358 چنين فرمودند:«شما بدانيد كه اين نهضت شما ملّت ايران، اين عظمت قدرتهاي بزرگ كه با تبليغات تحميل كرده بودند بر دماغها كه اصلا نمي‌شود با انگلستان درافتاد، حالا هم ديگر اصلا با آمريكا نمي‌شود ديگر درافتاد، اين عظمت را شكست. يعني شما ملّت عزيز ايران زن و مردتان ريختند در خيابانها و با فرياد اللّه اكبر، اين عظمتي كه در قلوب اشخاص پيدا شده بود و ملّتها را وادار مي‌كرد كه ساكت باشند، مبادا يك وقتي بربخورد به آنها، اين را شكست ... نهضت شما الان اين معنا را هم شكست در دنيا كه نمي‌شود در مقابل آمريكا [ايستاد].5»
و در پيام حج سال 1366 فرمودند:«من با اطمينان مي‌گويم، اسلام ابرقدرتها را به خاك مذلّت مي‌نشاند. اسلام موانع بزرگ داخل و خارج محدودۀ خود را يكي پس از ديگري برطرف و سنگرهاي كليدي جهان را فتح خواهد كرد.6»
در اين مورد رهبر معظّم انقلاب فرمودند:«انقلاب شما حريم دروغين قدرتها و قلدرها را شكست. آمريكا به عنوان ابرقدرت، يك روز آمريكا بود، اما امروز ديگر نيست. امروز شما ببينيد كه در چند نقطه از نقاط عالم، مردم عكس رئيس جمهور آمريكا را آتش مي‌زنند يا پرچم آنها را به آتش مي‌كشند؟ چند جا از نقاط عالم، ملّتها و توده‌هاي مردم، مشت گره مي‌كنند و مرگ بر آمريكا مي‌گويند.7»
يكي از موارد مهم تحقير و شكست آمريكا، كه براي آنها بسيار سنگين و گران تمام شد، تسخير لانۀ جاسوسي آمريكا در ايران بود كه به نام سفارتخانه عملا به توطئه و براندازي نظام جمهوري اسلامي ايران مشغول بود. در 13 آبان 1358 دانشجويان مسلمان پيرو خط امام با شجاعت بي‌نظيري لانۀ جاسوسي آمريكا را تسخير نموده و جاسوسان به ظاهر ديپلمات آن را به گروگان خويش گرفتند.
اين حركت كه با حمايت قاطع امام خميني(ره) و توده مردم ايران مواجه شد، ضربۀ بسيار محكمي بر پيكر آسيب ديدۀ آمريكا در اثر سقوط شاه، وارد آورد. ويليام سوليوان آخرين سفير آمريكا در رژيم پهلوي، پيرامون اين اقدام انقلابي با اعتراف به تحقير آمريكا چنين مي‌نويسد: «روش سست و بي‌بنياد حكومت كارتر در سياست خارجي و اقدامات نامعقول برژينسكي كه هنوز قادر به درك واقعيت مسائل ايران نبود، در نوامبر 1979 به گروگان‌گيري اعضاي سفارت آمريكا منجر شد و يك دوران تحقير ملي كه در تاريخ آمريكا نظير آن ديده نشده است، آغاز گرديد.9»
به دنبال اين حركت انقلابي مردم ايران، آمريكا تلاش كرد با تهديد و ايجاد رعب و وحشت، مردم مبارز ايران را مرعوب كند، ولي امام خميني(ره) با قاطعيت و شجاعت تمام در سخنراني مورخ 17 آبان 1358 خويش در جمع دانشجويان فرمودند:«آمريكا هيچ غلطي نمي‌تواند بكند. صحبت اين كه اگر دخالت نظامي بكند ما چه خواهيم كرد، غلط است ... غلط مي‌كند! نترسيد، نترسيد ... آمريكا عاجزتر از اين است كه در ايران دخالت نظامي بكند...9»
تاچر نخست وزير وقت انگليس نيز با اعتراف به قدرت انقلاب اسلامي، عملا به حقارت غرب در برابر آن اذعان نمود و گفت: «ما غربيها در دهه 1980 از وسايل نظامي و ابزار جنگي شوروي و اقمارش واهمه نداريم. زيرا اگر بلوك شرق و اعضاي پيمان ورشو مجهز به سلاحهاي نظامي بوده و به ادوات مخرب ويرانگر مسلح مي‌باشند، ما نيز به سلاحهاي مدرت و پيشرفته مسلح و مجهزيم، لكن از حضور فرهنگ اسلامي انقلاب ايران مي‌ترسيم.10»
ايران اسلامي به عنوان كشوري كه مرزهاي مشترك طولاني با ابرقدرت شرق وقت داشت، هرگز مرعوب قدرت آن نيز نشد و همان ايستادگي و مقاومتي را كه در برابر غرب داشت، در برابر شرق نيز به نمايش گذاشت. شعار «نه شرقي، نه غربي، جمهوري اسلامي» دقيقاَ «نه» گفتن به هر دو ابرقدرت بود. حضرت امام همان گونه كه غرب را ناچيز مي‌شمرد، شرق را نزي تحقير مي‌كرد و از قدرت پوشالي آن واهمه‌اي نداشت. يكي از موارد مهم تحقير ابرقدرت شرق كه جنبۀ بسيار محترمانه و باوقاري داشت، ارسال پيام تاريخي حضرت امام به گورباچف و دعوت ابرقدرت شرق به اسلام بود. يعني امام نه تنها مرعوب ابرقدرت شرق نشده بود، بلكه انقلاب اسلامي ايران را در آن چنان موضع بالاتر و برتري مي‌ديد كه اين ابرقدرت را به راه خويش و اسلام دعوت كرد.
گورباچف كه تحت تأثير شديد اين پيام قرار گرفته بود، بعدها با اقرار به عظمت انقلاب اسلامي ايران، مراتب تحقير ابرقدرت شرق در برابر آن را محترمانه اعتراف كرده و گفت: «پيام آيت اللّه خميني براي من، پيام به تمام اعصار در طول تاريخ بود و زماني كه من اين پيام را در یافت كردم، اين گونه انگاشتم كه شخصي كه اين پيام را نوشته فردي متفكر و دلسوزاسلامي ايران، مراتب تحقير ابرقدرت شرق در برابر آن را محترمانه اعتراف كرده و گفت: «پيام آيت اللّه خميني براي من، پيام به تمام اعصار در طول تاريخ بود و زماني كه من اين پيام را دريافت كردم، اين گونه انگاشتم كه شخصي كه اين پيام را نوشته فردي متفكر و دلسوز براي سرنوشت جهان است. من از اين كه با دقّت به آن گوش دادم و آن را مطالعه كردم، براي سرنوشت جهان است. من از اين كه با دقّت به آن گوش دادم و آن را مطالعه كردم، استنباط كردم كه كسي است كه براي جهان نگران است... آيت اللّه خميني توانست اثري بزرگ در تاريخ نوين جهان بگذارد. ما زماني كه اين پيام را در جلسه كميته مركزي حزب كمونيست مطرح كرديم، براي اعضاي حزب كه نيمي از جهان را در اختيار داشت، بسيار غيرمنتظره بود و نسبت به پيام به ديده احترام مي‌نگريستند.من از ايشان با احترام عميق ياد مي‌كنم و معتقدم كه آيت اللّه خميني