تاریخچه کودک آزاری
صفحات تاریخ پر است از وقایع دردآور و حزن انگیز در مورد اعمال بد رفتاری و قتل کودکان. چنانچه در روم قدیم، کشتن فرزندان، حق قانونی والدین بود.
در میان اعراب نیز زنده به گور کردن دختران رسم بود. چینی ها رسم داشتند که پدران می‌توانند دختران خود را بفروشند.
کودک آزاری برای اولین بار در سال ۱۹۴۶ توسط کافی رادیولوژیست آمریکایی مطرح شد. وی ۶ کودک مبتلا به خونریزی مزمن سخت شامه را گزارش کرد. سپس در سال ۱۹۷۲ مسئله کودک آزاری به صورت آزارهای جسمانی، جنسی، روحی، غفلت و مسامحه مورد طرح و بررسی قرار گرفت (مجله پزشکی قانونی، شماره 10، ص 51).

کودک آزاری در جهان
امروزه بر اساس شواهد موجود هر ۱۰ ثانیه یک کودک مورد آزار قرار می‌گیرد و تعداد کودکانی که در آمریکا به علت آزار و اذیت کشته می شوند از تعداد کودکانی که دچار سوانح، تصادفات، غرق‌شدگی، خفگی و آتش سوزی در منازل می‌شود به مراتب بیشتر است.
روزنامه فیگارو در آوریل ۱۹۹۷ اعلام داشته است که در حدود ۵۴ هزار کودک فرانسوی قربانی خشونت های شدیدی هستند که از سوی خانواده هایشان اعمال می شود. ۱۶ هزار کودک مورد بدرفتاری و ۷ هزار کودک در معرض خشونت‌های جسمی و 4 هزار کودک نیز مورد تجاوز قرار گرفته اند.
به گزارش شبکه تلویزیونی رویتر، سنت جهیزیه سنگین در هند، باعث شده است تا بسیاری از خانواده های هندی از بیم ناتوانی در تامین هزینه های ازدواج، دخترانشان را در دوران جنینی سقط کنند یا نوزاد دختر را هنگام تولد بکشند.
دکتر کاهانی کودک آزاری را به سه دسته 1. کودک آزاری جسمانی، 2. کودک آزاری جنسی، 3. بی توجهی نسبت به کودک و کودک آزاری عاطفی تقسیم‌بندی نموده است (پزشکی قانونی، شماره 10، صص 55 – 53).الف. کودک آزاری جسمانی
قانون حمایت از کودکان مصوبه ۱۹۸۸ آزار بدنی را چنین تعریف می کند: آسیب دیدن و صدمه دیدگی کودک زیر ۱۸ سال، توسط والدین یا سرپرست بلافصل وی که مسئول رفاه و آسایش اوست، به طوری که سلامت و ایمنی کودک طبق قوانین تدوین شده به وسیله وزارت بهداشت و خدمات انسانی به خطر افتاده باشد.
۲۲ درصد موارد آزار جسمانی در کودکان زیر ۵ سال، ۲۷ درصد کودکان14 – 10 سال و ۱۴ درصد در سنین 18 – 15 سال اتفاق افتاده است.

کودکانی که مورد بدرفتاری قرار می گیرند معمولاً:
– از اختلالات خواب و اختلالات روان تنی (نظیر سردرد، تهوع و درد شکم) شکایت دارند.
– ظاهری کثیف و خسته دارند و فاقد انرژی می‌باشند.
– صبحانه نخورده به مدرسه می‌روند و غالباً گرسنه‌اند.
– غذا گدایی می کنند و یا دست به دزدیدن غذا می زنند.
– این کودکان انتظار محبت از سوی والدین خود را ندارند و هنگامی که از آنان جدا می‌شوند اضطراب و دلتنگی کمی نشان می دهند و به نظر می رسد از آنان می ترسند.
– اغلب غمگین یا ترسو و عصبانی هستند.
– در مدرسه مشکل‌آفرین هستند.
– تکالیف مدرسه را انجام نمی‌دهند.
– به خود علاقه ای نشان نمی دهند و معتقدند در آینده فرد موفقی نخواهند بود و …
والدین از هر قشر و در هر سنی ممکن است مرتکب کودک آزاری شوند ولی در موارد زیر امکان آن بیشتر است:
1- والدین جوان (مادران زیر ۲۶ سال پدران زیر ۳۰ سال)
2- پدر و مادر ناتنی که نتوانند کودک را مانند فرزند خود دوست بدارند.
3- والدینی که دوران کودکی خوبی نداشته‌اند و غالباً در ۹۰ درصد از موارد، خود مورد آزار و تنبیه بدنی قرار گرفته‌اند.
4- والدینی که انتظار دارند فرزندشان بزرگتر از سن خود رفتار کند.
5- افراد مهاجم و کسانی که زود به خشم می آیند.
6- افرادی که شغلشان را از دست داده‌اند و دچار استرس یا بی‌پولی اند.
7- والدینی که تنبیه کودک را نوعی آموزش انضباطی می پندارند و …

ب. آزار جنسی کودکان
سوء استفاده جنسی از کودکان، ظالمانه ترین و اهانت آمیزترین تجربه انسانی است. بدرفتاری جنسی با کودک، قداست کودکی را باطل می کند (فوروارد، 1372؛ ص 177).
بدرفتاری جنسی، عبارت است از:
1- به کارگیری، استفاده، اغوا، تشویق و واداشتن کودک به درگیر شدن با هر گونه رفتار روشن جنسی یا نمایش این گونه رفتار.
2- تجاوز، تماس جنسی، فحشا یا هرگونه بهره برداری دیگر جنسی از کودکان (رحیمی موقر، 1376، همایش).

تاثیر سوء استفاده جنسی بر کودکان
کودکان آسیب دیده یا دچار ضایعات بالینی شدید، یا منجر به قتل کودک یا خودکشی یا مرگ کودکی و یا اختلالات روحی – روانی و اختلالات شخصیتی می‌شوند.
ذکر چند نمونه:
روزنامه وقایع اتفاقیه خبر می دهد: دختر چهار و نیم ساله ای در زنجان ربوده و توسط ۴ مرد به کرات مورد تجاوز و پس از چند روز جسد او در کوچه پس کوچه های شهر پیدا شده است.
پدری در اردیبهشت ۸۳ در اقدام جنون آمیز، دختر نه ساله اش را پس از اینکه بارها مورد آزار و اذیت جنسی قرار داده، به طرز هولناکی در زیرزمین خانه به قتل رسانده است.

ج. کودک آزاری عاطفی
تعریف کنفرانس بین المللی سال ۱۹۸۳ از بدرفتاری روانی عبارت است از:
هرگونه رفتار با کودک که طبق استانداردهای اجتماعی و نظر متخصصان، از نظر روانشناختی، آسیب‌زا باشد یعنی هرگونه رفتاری که بر عملکرد رفتاری – شناختی و عاطفی و جسمی کودک تأثیر سوء داشته باشد، بدرفتاری روانی با کودک خوانده می شود.
مصادیق بدرفتاری عبارتند از:
– رفتار و نگرش های منفی مداوم که به صورت کلامی و غیرکلامی مانند سرزنش یا تحقیر مداوم.
به صحبت های یک کودک در این زمینه توجه کنید:
اگر قرار می شد، میان ضرب و شتم و کلمات ناپسند، یکی را انتخاب کنم، ضرب و شتم را انتخاب می‌کردم. دست‌کم اثرش باقی می ماند و اشخاص در مقام دلسوزی همدردی می‌کردند. اما بدگویی و حرف های آسیب زننده انسان را به واقع دیوانه می کند. جراحات ناشی از آنها نامرئی است. کسی به آن اهمیت نمی‌دهد.
آثار ضرب و شتم در مقایسه با آزار کلامی، به سرعت بیشتری مداوا می شود.
– مقررات و کنترل شدید، مانند ترسانیدن از جدایی یا تنبیه سخت بدنی.
– تقویت وابستگی کودک بدون احساس امنیت.
– انتظارها و برخوردهای نامتناسب با سن.
– دور بودن از کانون عاطفه.
– تشخیص ندادن مرزهای فردی و روانشناختی کودک.

آثار اجتماعی کودک آزاری عاطفی
– ناسازگاری با دیگران و محیط پیرامون خود در خانه و مدرسه.
– کاهش روابط اجتماعی همراه با نشانه‌های انزواطلبی.
– بدبینی و بدگمانی و اعتماد نکردن به دیگران.
– مشارکت نکردن در فعالیت‌های گروهی.
– ناتوانی در پذیرش مسئولیت و انجام آن.
– رعایت نکردن مقررات و ضوابط مدرسه.
– کاهش ارتباط های کلامی با دیگران.