از زمانی که روسیه نیروهای ویژه خود را به همراه جنگنده های نظامی در سوریه مستقر کرد و اقدام به تاسیس و گسترش پایگاه های نظامی خود در لاذقیه و دیگر نقاط سوریه کرد، مقام های امریکایی علنا از مسئولان روسیه درباره نیت حقیقی آنها از انجام این کار می پرسند. در ابتدای امر امریکایی ها بهانه گرفتند و جان کری، وزیر امور خارجه امریکا گفت که این لشکرکشی بحران را در سوریه پیچیده تر می کند. اما وقتی که مسکو پیشنهاد مذاکرات نظامی برای بررسی اوضاع در سوریه داد، واشنگتن موافقت کرد و روسیه نیز به دنبال آن از همکاری علیه داعش استقبال کرد. دو روز پیش، کری گفت که نیروهای روسی، بر اساس آن چه در برآوردهای اولیه امریکایی ها آمده است، برای حمایت از نیروهای روسیه به سوریه رفته اند.

این تحولات به خوبی نشان می دهد که کاخ سفید به ریاست باراک اوباما تا چه اندازه در سوریه شکست خورده، در مقابل نشان می دهد که روسیه تا چه اندازه در ماه های اخیر توانسته است خود را به عنوان یک بازیگر اصلی نه تنها در سوریه بلکه در منطقه و حتی در اروپا مطرح کند.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه از طریق این لشکرکشی عملا جلوی ایجاد هر گونه منطقه پرواز ممنوع در سوریه را گرفت. او قرار است به زودی طرحی را در سازمان ملل برای ایجاد یک پیمان بین المللی جدید در سوریه برای رویارویی با داعش مطرح کند که در آن بر حفظ قاطع بشار اسد تاکید و از واشنگتن و کشورهای دیگر برای مشارکت در آن دعوت کند. جنگ در سوریه، که سبب شد مسکو نفوذ خود را در سوریه گسترش دهد و از این طریق بر حمایت خود از حکومت بشار اسد بیفزاید، باعث به وجود آمدن مشکل پناهندگان برای اروپا شد. الآن پوتین خود را طرفی اساسی برای هر گونه راه حلی در سوریه می داند، از نگاه استراتژی طولانی مدت نیز خود را جزئی از هر گونه راه حل برای بحران پناهندگان در اروپا مطرح می کند. رئیس جمهوری روسیه که از یک سو با آتش بس در اوکراین موافقت کرد، از سوی دیگر موفق شد استراتژی خود را در سوریه پیش ببرد تا بحران اوکراین را پشت سر بگذارد، به ویژه که اکنون توجه اروپا بیش از پیش متوجه سوریه و بحران پناهندگان شده است. پوتین به امریکا و اروپا می گوید اگر دنبال راه حلی در سوریه یا در اوکراین یا به طور کلی علیه تروریسم هستید باید با مسکو و همچنین با دوستان آن همکاری کنید. ببینید کسانی که اخیرا از مسکو دیدن کردند: از رهبران عرب عضو شورای همکاری خلیج فارس گرفته تا مصر و اخیرا بنیامین نتانیاهو که می خواهد به مسکو برود تا از روس ها بخواهد نسبت به پرواز آزادانه جنگنده هایش در آسمان سوریه اعتراض نکنند.

تفسیرهای مختلفی درباره هماهنگی روسی – ایرانی در جهت حمایت از حکومت اسد می شود، تفسیری می گوید یک توافق سه گانه به وجود آمده و هر سه به این نتیجه رسیده اند که غیرممکن است اراضی ای که مخالفان در شمال و شرق و بعضی از مناطق جنوبی به دست آورده اند را پس بگیرند. هدف آنی آنها تقویت کنترل بر دمشق و محیط پیرامونی آن و ایجاد گذرگاهی جغرافیایی تا مرزهای لبنان و از آن طرف تا مناطق ساحلی است. تلاش برای مهاجرت اجباری اهل تسنن از این مناطق از مدت ها پیش جریان داشته و آن چه در حال حاضر در منطقه الزبدانی پیش آمده دلیلی بر این ادعا است.

خلاء رهبری، کاخ سفید به ریاست باراک اوباما را در سوریه در تنگنا قرار داده است، پوتین در موقعیت طراح و مجری قرار گرفته و اوباما نیز تنها در موقعیت عکس العمل است. اما سوریه هنوز فرونپاشیده است.



منبع: النهار/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/11