این کتاب که موضوعش بیشتر مسائل و جریانات اخیر کشورهای عربی و اسلامی است، با عنوان “گفتوگوی یک روزنامهنگار با امام علی(ع)” در ۹۱ صفحه و از سوی انتشارات “ریاض الریس” بیروت چاپ و منتشر شده است.
این روزنامهنگار اهل سنت سوریتبار لبنانی، در آغاز کتابش با عنوان این که «این کتاب را به کسی که نهجالبلاغه را به من هدیه داد، اهدا میکنم» آن را به پدر روزنامهنگارش نجیب الریس هدیه کرده است.
برخی از پرسشها و پاسخهای الریس و امام(ع) را با هم میخوانیم:
روزنامهنگار: متأسفانه اوضاع رعایا(مردم) در دورههای تارخی اخیر، دقیقا برعکس آن چیزی است که در قوانین اساسی کشورها و احکام مدون آنها آمده است! بهترین پیشنهادتان برای مردم در زمینه رفتار با حاکمانشان چیست؟ خصوصا که در دانشگاههای جدید، خبرری از تدریس روش برخورد مردم با حکام کشورهای اسلامی وجود ندارد؟
پاسخ امام علی(ع): کسی که بر منصب حکومتداری نشسته است، مانند کسی است که بر شیر سوار است! هم بر حفظ جایگاهش میکوشد و هم از عواقب نشستن بر چنین جایی خبر دارد… . از همه بدتر اینکه رهبر یک جامعه بداند که تو به ریاست او بر خودت معترفی.. . بر دستیابی به حاجات و خواستههای خود در مقابل حاکم کشورت اصرار کن. او هیچ برتریای بر تو ندارد… . در جامعه اسلامی رعیت و ملک باید به گونهای روبهروی هم بنشینند که فاصله میان آنها تنها به اندازه یک انسان باشد(یعنی نزدیک هم باشند و فاصلهای میان آنها نباشد) اگر نزد پادشاه و حاکم رفتی، مانند او لباس مپوش و بر مرکبی شبیه او سوار مشو! چرا که او میفهمد که تو سعی داری خود را شبیه او کنی و او به این مسأله افتخار میکند! اگر پادشاهی این حالات بر او زیاد شود، جلال و جبروتش را بیشتر میکند [و از مردم دورتر میشود]!
روزنامهنگار: یا امیرالمؤمنین(ع)! ملت عرب سالهاست که به وسیله حکام و فرمانروایان خود تحت ظلمند و تا به حال نیز هیچ دارویی بر آن تأثیر نداشته و مداوا نشدهاند! راهحل شما چیست؟
امام علی(ع): روی سخنم با حکام است. اگر با استقبال مردم مواجه شوند، باقی میمانند و اگر آن اقبال مردمی از آنها روی گرداند، انها نیز رفتنی میشوند. برچیدن یک کوه سختتر از برچیدن حکومتی است که مورد اقبال مردمش است. پس ای مردم صبر پیشه کنید و به خدا پناه برید. زمین از آن خداست و آن را کسانی به ارث میبرند که او بخواهد. بهترین پادشاهان کسی است که باطل در اندیشهاش راه نیابد و ذرهای از حق عدول نکند.
سپس روزنامهنگار در سؤال دیگری از چگونهگی رفتار با دشمن در جامعه اسلامی میپرسد و امام پاسخ میدهند که اگر به دشمن دست یافتی، از او درگذر! چرا که این شکرانه دست یافتن تو بر اوست.